گلی ترقی

گلی ترقی در ۱۷ مهر ۱۳۱۸ در تهران به دنیا آمد. پدرش لطف‌الله ترقی مدیر مجلهٔ ترقی بود. در خیابان خوشبختی به‌دنیا آمد. گلی ترقی در شمیران به مدرسه و سپس دبیرستان انوشیروان دادگر رفت. در ۱۹۵۴ پس از به پایان رساندن سیکل اول دبیرستان به آمریکا رفت. ۶ سال در آمریکا زندگی کرد و در رشتهٔ فلسفه فارغ‌التحصیل شد و از آن‌جا که زندگی در آمریکا را دوست نداشت[3] به ایران بازگشت. پس از بازگشت، به داستان‌نویسی روی آورد. او ۹ سال در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تدریس در رشته شناخت اساطیر و نمادهای آغازین پرداخت، سپس به فرانسه رفت.

هنگامی که در ایران بود با هژیر داریوش، سینماگر و منتقد ازدواج کرد و دارای ۲ فرزند شدند و سپس از یکدیگر جدا شدند.[1]

اولین مجموعه داستان‌اش به نام من هم چه‌گوارا هستم در ۱۳۴۸ توسط انتشارات مروارید منتشر شد. پس از انقلاب به فرانسه رفت در آنجا هم به نوشتن ادامه داد یکی از داستان‌های‌اش به نام بزرگ‌بانوی روح من به فرانسه ترجمه شد. در ۱۹۸۵ این داستان به عنوان بهترین قصهٔ سال در فرانسه برگزیده شد.

در نخستین داستان‌های گلی ترقی شخصیت آدم‌ها بیمارگونه، ناامید، ناتوان و تنها و منزوی هستند که از همه چیز بیم دارند، سرخورده‌اند و رابطه‌ای با اجتماع ندارند، چرا که اغلب مردم جامعه را نادان و سطحی می‌بینند. ترقی پس از سال ۱۳۵۷ داستان‌های تامل‌برانگیزی مانند «بزرگ بانوی روح من»، «اتوبوس شمیران»، و «خانه‌ای در آسمان» نوشته‌است که نمونه‌های برجسته ادبیات داستانی معاصر ایران هستند.[2] آثار او بجز خواب زمستانی به صورت داستان کوتاه بوده‌است.[4]

ترقی برندهٔ دوّمین دورهٔ جایزهٔ بیتا به سال ۲۰۰۹ است.

• ۱۳۴۸ - من هم چه‌گوارا هستم، انتشارات مروارید
• ۱۳۷۳ - خاطره‌های پراکنده، انتشارات باغ آیینه
• عادت‌های غریب آقای الف (در ایران منتشر نشده‌است)[1]
• ۱۳۷۹ - جایی دیگر، انتشارات نیلوفر
• ۱۳۸۱ - دو دنیا، انتشارات نیلوفر
• ۱۳۹۳ - فرصت دوباره،انتشارات نیلوفر

• ۱۳۵۴ - خواب زمستانی، انتشارات آگاه.
• ۱۳۹۳ - اتفاق، انتشارات نیلوفر[5]
• ۱۳۹۷ - بازگشت، انتشارات نیلوفر

• ۱۳۷۸ - دریا پری، کاکل‌زری، انتشارات فرزان.

• فیلم‌نامه فیلم «بیتا»[1]
• فیلم درخت گلابی به کارگردانی داریوش مهرجویی که در ۱۳۷۶ ساخته شد اقتباسی از داستان درخت گلابی گلی ترقی است.
• طرح اولیه داستان فیلم چه خوبه که برگشتی از گلی ترقی است.[6]

• ۱۹۸۵، ترجمهٔ فرانسوی داستان بزرگ‌بانوی روح من به عنوان به‌ترین داستان سال فرانسه برگزیده شد.
• ۱۳۸۰، توسط داوران دورهٔ اول جایزه هوشنگ گلشیری انار بانو و پسرهایش، بزرگ بانوی روح منو درخت گلابی،[7] از مجموعهُ جایی دیگر به عنوان داستان برگزیده انتخاب شدند.
• ۱۳۸۲، توسط داوران دورهٔ سوم جایزه هوشنگ گلشیری داستان‌های آن سوی دیوار[8] و گل‌های شیراز از مجموعهٔ دو دنیا به عنوان داستان برگزیده انتخاب شدند.