ابوحفص سغدی
ابوحَفص حکیم پسر احوص سُغدی موسیقی‌دان و شاعر پارسی‌گوی سغدی[1] پایان سده سوم و آغاز سده چهارم است.[2] او از پیشگامان ادب پس از اسلام و نخستین سرایندگان شعر پارسی بود و اختراعِ سازِ شهرود نیز از او است. ابوحفص سغدی فرهنگ واژه‌ای نیز نوشته بود، که امروزه از میان رفته‌است.[2]
| ابوحفص سغدی | |
|---|---|
| زادهٔ | سده سوم سغد |
| درگذشت | سده چهارم قمری سغد |
| محل زندگی | سغد |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | شاعر، موسیقی‌دان |
| سبک | سبک خراسانی |
| دوره | سامانیان |
آثار
ابوحفص را نخستین شاعر پارسی‌گوی دانسته‌اند، ولی با توجه به این که تذکره‌ها و کتاب‌های تاریخ از شاعران دیگری نام برده‌اند، که پیش از او می‌زیسته‌اند، بعید می‌نماید، که او نخستین سرایندهٔ شعر دری باشد. برخی فرهنگ‌نویسان، چون نویسنده فرهنگ جهانگیری، او را با ابوحفص دیگری که فرهنگ‌نویس بوده است، اشتباه گرفته‌اند.[3]
او را سراینده نخسین شعر پارسی در اوزان عرب* در حدود سال ۳۰۰ هـ. ق با شعر آهوی کوهی [4]دانسته‌اند. این شعر از سوی صاحبنظران مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌است.[1]
در سده یازدهم برخی از فرهنگ‌نویسان معروف از واژه‌نامه‌ای منسوب به ابوحفص استفاده کرده و از آن با نام‌های «فرهنگ ابوحفض»، «رساله ابوحفص» و «نسخه ابوحفض» یاد کرده‌اند، که باید این ابوحفض را شخص دیگری و زمان او را پس از سده پنجم دانست.[2]
جستارهای وابسته
منابع
- مهدی ستایشگر (۱۳۷۶)، نام نامهٔ موسیقی ایران زمین جلد سوّم، تهران: اطلاعات، ص. ص۴۶، شابک ۹۶۴-۴۲۳-۳۷۷-۸
- بته‌کن، علی: ابوحفض سغدی بایگانی‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine، در: دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد ۵. ، بازدید: نوامبر ۲۰۰۸.
- انوشه، حسن (به سرپرستی) (۱۳۸۰)، دانشنامه ادب فارسی: ادب فارسی در آسیای میانه، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ص. ص۳۷، شابک ۹۶۴-۴۲۲-۴۱۷-۵
- آذرنوش، آذرتاش (۱۳۸۷). چالش میان فارسی و عربی سده‌های نخست (ویراست ۲). نشر نی. ص. ۲۳۹. شابک ۹۷۸۹۶۴۱۸۵۰۴۲۷.
| موضوعات |  | |
|---|---|---|
| شهرهای سغد باستان | ||
| القاب سغدی | ||
| افراد | ||