سراج‌الدین سگزی

سراج الدین سگزی، متخلص به سراجی از قصیده سرایان و شاعران نامدار نیشابوری[1][2] سیستانی الاصل است که در نیمه اول قرن هفتم هجری قمری می زیسته است. دکتر ذبیح الله صفا ضمن تحلیلی از شعر سراج، در شرح احوال وی چنین می‌گوید: سراجی سگزی شاعری قصیده سرا و مداح بود. از اشعار او پیداست که وی سجزی «سیستانی» بوده و شاعری را در سیستان آغاز کرده‌است.سراجی را به جهت توانمندی زیادش در بکارگیری ردیف‌های سخت اسمی، فعلی و جمله‌ای مصارع الشعرا نامیده‌اند. او به زبان عربی مسلط بوده‌است و از حکمت و نجوم هم بهره برده است.

اما فریدون گرایلی در کتاب مشاهیر نیشابور محل تولد او را سگزآباد نیشابور دانسته و چون مدتی هم در سیستان می زیسته، در مورد محل تولد اختلاف به وجود آمده‌است.البته خود سراح الدین در اشعارش به خراسانی بودن خودش اشاره می‌کند:

.[3]

سراجی سگزی از شاعران معروف، توانا و چیره دست زمان خود بوده که در دوره‌های بعدی دیوان وی مورد بی توجهی واقع گردیده ، و هیچ گونه تصحیح و چاپی از دیوان او صورت نپذیرفته و شاید علت اصلی مغفول بودن این شاعر آن است که بخش عمده‌ای از زندگانی خود را در خارج از ایران و در دربارهای ممالیک دهلی  به سر برده است. معلومات این شاعر بسیار وسیع بوده و با مطالعه دیوان وی میزان آگاهی و اشراف وی بر علوم عصر مانند حکمت، فلسفه، علوم عقلی و نقلی، ریاضی، ادب عرب، قرآن، حدیث، اصطلاحات علم شطرنج، خط، عروض و غیره تبیین می گردد .[4][5]