خوشدل تهرانی
علی اکبر خوشدل تهرانی (۱۲۹۳–۱۳۶۵) فرزند رحیم صلح‌خواه کرمانشاهی، از روحانیان و شاعران مشهور تهران در صده اخیر است. دیوان کلیات اشعار وی بارها چاپ شده‌است.
زندگی‌نامه
وی در سال ۱۲۹۳ خورشیدی در تهران زاده شد. مادرش کاشانی و پدرش کرمانشاهی بود. چنان‌که خود می‌گوید:
| گر چه تهران مسقط الرأس رهی است | مادرم کاشی، پدر کرمانشهی است |
خوشدل پس از تحصیلات علوم قدیمی نزد افرادی چون علی رشتی، تحصیلات کلاسیک را طی کرد و در مدرسه ایرانشهر (ثروت) مدتی تحصیل نمود. وی بعدها به سیاحت در عراق، مصر، ترکیه، حجاز، افغانستان، پاکستان و هندوستان پرداخت. وی از آن پس در تهران ماندگار شد و به شعر و شاعری پرداخت. علی اکبر خوشدل، در غزل و قصیده و قطعه و مثنوی، شعر می‌سرود و بیشتر به عنوان یک شاعر مذهبی، آیینی و مدیحه سرا شناخته شده‌است.
معروفترین شعر
معروفترین شعر خوشدل ر ثای حسین بن علی است با مطلع:
| بزرگ فلسفه قتل شاه دین این است | که مرگ سرخ به از زندگی ننگین است | |
| حسین مظهر آزادگی و آزادی است | خوشا کسی که چنینش مرام و آیین است |
اشعار
خوشدل در غزل گویی ماهر است و به سبک هندی تمایل دارد. مدح‌ها و مراثی بسیاری نیز در مدح امامان شیعه سروده است.
نمونه شعر
| داری جفا به پاکدلان، ای جهان! هنوز | کز جور توست تا به فلک، الامان هنوز | |
| ای چرخ، از تو ناله کند انس و جان هنوز | نادم نه‌ای ز دور خود، ای آسمان! هنوز | |
دشمن به گریه آمد و تو سر گران هنوز | ||
| باشد گواه این سخنم در جهان، حسین | سلطان دین و رهبر آزادگان، حسین | |
| لب تشنه مرد، بر لب آب روان، حسین | شرمت نشد فرات» که لب تشنه جان، حسین | |
بسپرد در کنار تو و تو روان هنوز | ||
| بر داستان کرب و بلا چون که بنگرم | یاد از کلام زینب مظلوم آورم | |
| در قتلگاه گفت به خود من چه خواهرم؟! | غلطان به خون برادر با جان برابرم | |
دردا که زنده‌ام من نامهربان هنوز | ||
| سوزم شها! زناله جانسوز خواهرت | بر نی چو دید آن سر خونین انورت | |
| گفت: از فراز نامه، به راس منورت | ای شاه تشنه لب! که برید از قفا سرت | |
کاید صدای العطشت، بر سنان هنوز | ||
| نازم به صبر خواهرت، ای خسرو جلیل | آن رهبر زنان زکف داد، بس قتیل | |
| بر کودکان، معین و پرستار بر علیل | آواز و صوت و جرس، بانگ الرحیل | |
شرح جفای شر و سنان در میان هنوز | ||
| خوشدل، فزون از این نبود در جهان غمی | از بهره بانویی که بسوزاند عالمی | |
| گفت این سخن چو دور شد از قتلگه، کمی | ای ساربان! عنان شتر، بازکش دمی | |
در خواب رفته اصغر شیرین زبان هنوز | ||
آثار
گلشن خوشدل، عمده الاسرار و دیوان شعر از آثار اوست.
درگذشت
خوشدل عاقبت در دوم مهرماه ۱۳۶۵ در ۷۲ سالگی درگذشت و در آستانه شیخ صدوق در ری مدفون شد.
منابع
- ادبیات معاصر ایران، ابراهیم دلیری مالوانی، ج۲، ص۱۴۱تا۱۴۴، ندای اسلام، قم، ۱۳۷۹
- خاطرات شیخ حسین لنکرانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص۴۹۱.