ابوعلی قالی
ابوعلی قالی (نسب: ابوعلی اسماعیل بن قاسم بن عَیذون بن هارون قالی بغدادی) (؟ -۹۶۲) لغوی عراقی بود که در اندلس ساکن شد.[1][2]
ابوعلی قالی اسماعیل بن قاسم | |
---|---|
زادهٔ | ؟ منازجرد، دیاربکر |
درگذشت | ۲۶ دسامبر ۹۶۲/ ربیعالاول ۳۵۱ حلب |
نژاد | عرب |
پیشه | لغوی |
آثار | «کتاب الأمالی» |
زندگی
در روستای منازجرد، دیاربکر در شمال عراق بدنیا آمد. سال میلادش نامعلوم است. خود او گفته که به سال ۳۰۳ به بغداد وارد شده است:[1]
آنگاه که همراه جمعی از اهالی قالی قلا به بغداد درآمدم که روستایی از روستاهای منازجرد و دژی از دژهای مسلمانان است و اهلش مُرابطیاند [در برابر روم از سرزمینهای اسلامی دفاع میکنند]؛ اهل آن روستا را بدین امر بسیار بزرگ میدارند...
سپس ابوعلی بدین روستا منتسب شد و به سبب نزدیکی به آن، قالی نسب گرفت. کمکم این نسب برایش ماندگار شد.[1] ابوعلی در بغداد نزد استادان بسیاری درس خواند. به موصل نیز رفت و در ۳۰۵ به بغداد بازگشت. او ۲۵ سال در بغداد بماند، در ۳۲۵ به مغرب رفت و در ۳۳۰ به قرطبه رسید؛ به روزگار خلیفه عبدالرحمن الناصر. نزد خلیفه و ولیعهدش ابوالعاص الحکم بسیار گرامی داشته شد. گفته میشود که خود ابوالعاص او را به قرطبه فراخوانده بود، با نامه و سفیری ویژه.[1] قالی شش سال از خلافت الحکم المستنصر را درک کرد و در ربیعالاول سال ۳۵۶ در قرطبه درگذشت.[1]
آثار
بیشتر آثارش از راه املانوشتن شاگردانش در اندلس، نوشته شد:
- کتاب الأمالی: بیشتر دربارهٔ شعر و زبان است.
- البارع: با نام کامل «البارع فی اللغة علی حروف المعجم» که در همه کتابهای لغت را در آن در سه هزار برگ گردآورد.
- المقصور و الممدود
- فعلت و أفعلت
- الإبل و نتاجها
- حلی الإنسان و الخیل و شیاتها
- تفسیر السبع الطوال: که شرح معلقات است.
- مقاتل الفرسان
منابع
- فروخ، عمر (۱۹۸۴). تاریخ الأدب العربی (PDF). دوم. بیروت: دارالعلم للملایین. صص. ۴۸۶. تاریخ وارد شده در
|سال=
را بررسی کنید (کمک) - بعلبکی، منیر (۱۹۸۰). «al-Qali». دانشنامه المورد (به عربی). ۸. بیروت: دارالعلم للملایین. ص. ۱۰۵. تاریخ وارد شده در
|سال=
را بررسی کنید (کمک)