ایل افشار

اَفشار یا اوشار یکی از ایل‌های تُرک‌های اغوز[1][12][13][14][15][16][17] جزء گروه قومی ترک‌های آذربایجانی هستند.[18][19][20] که عده‌ای از آنها در زمان سلجوقیان و عده‌ای دیگر در زمان شاه اسماعیل صفوی همراه با شش ایل بزرگ از آناتولی عثمانی به ایران آمدند و پایه‌های دودمان صفوی را بنیاد گذاردند. ایل افشار یکی از هفت ایل اصلی قزلباش بوده است.[21][22][23] این ایل به دو شعبهٔ بزرگ تقسیم می‌شد: یکی قاسملو و دیگری ارخلو یا قرخلو؛ نادرشاه افشار از شعبهٔ اخیر بود. طایفه قرخلو را شاه اسماعیل از آذربایجان به خراسان کوچاند و در شمال آن سرزمین، در نواحی ابیورد و درهٔ گز و باخرز تا حدود مرو مسکن داد؛ تا در برابر ازبکان و ترکمن‌ها مهاجم سدی باشند. تعداد بسیاری از این ایلها در زمان شاه عباس اول در ایل شاهسون ادغام گشتند.[24]

اوشر یا اوشار را یکی از ۴ فرزند یولدوزخان پسر سوم اغوزخان و به معنی چالاک آورده‌اند.[25] قوم افشار ظاهر نام خود را از نام سر دودمان قومی خود اوشر گرفته‌است.[26]

تمغای ایل افشار [27] (تَمغا، مهر و نشانی بوده که با مرکب سرخ بر اسناد، نامه‌ها و فرمان‌ها می‌زدند)

افشارها تحت ادارهٔ آق‌سنقرْ اتابکان موصل را تشکیل دادند و اینها در فتح آناتولی نقش مهمی ایفا نمودند. از طرف ملکشاه، آق‌سنقرْ «قاسم‌الدوله» لقب گرفت و ولایت حلب به او واگذار گردید و به فرمانروایی در این مکان پرداخت. عمادالدین زنگی حکومت اتابکان موصل را در شهر موصل و نواحی پیرامون آن تشکیل داد و فرمانروای این اماکن گردید و مدت هجده سال به فرمانروایی پرداخت (۱۱۴۶–۱۱۲۸). امیر عماد الدین زنگی از طرف خلیفه لقب «فاتح» دریافت نمود و در جنگ‌های صلیبی به مبارزه و نبرد با عیسویان اروپایی اشغالگر پرداخت. پس از وی پسرش نورالدین محمود که به علم و ادبیات علاقه داشت، جانشین او گردید. شیرکوه (ابوحارث اسدالدین) و صلاح‌الدین ایوبی تحت لوای او بودند و به کمک او در ۱۱۷۱ (خورشیدی) حکومت فاطمی را برانداختند. بعد از صلاح‌الدین، فرزندش نتوانست قدرت پدر را پیدا کند و در قرن سیزده میلادی تابع مغول‌ها شدند. در نتیجه، افشارها به جنوب آناتولی کوچ کردند و به کمک ترکمانان، بیگ‌نشین قرامانیان را تشکیل دادند.

افشارهای آناتولی بیشتر از احفاد سه خانواده‌اند که از حلب آمده‌اند و عبارتند از: قوت بیگلی اوغوللاری، گؤندؤز اوغوللاری، کویک اوغوللاری.

آل گولو،صفی‌خانلو، قاسملو، جهانشاهلو، اشرف لو، حمزه خانلو، حمزه‌لو، ** ،عمارلو، حیدرممیشالو، تکلو، ال کسلو، پیرمرادلو، آقاجان‌لو، بارچیلو، بیات، ارشلو، شکلو، شول، له درازلو، شیخ اوشاغلو، ولی‌پور، میرحبیب لو، میرحسینی، فارسیمدان، جامه بزرگی، قوجابیگلو، میرجانی، قره‌قویونلو، گوی قویونلو، افشار بگشلو، قره‌گزلو، گوند اوز لو، برآوردلو، جانقلی اوشاغلو،شجاعی، افشارامویی، شاهسون، زرگر، حاجیلو، رحیم لو، امین لو، مزیدلو ، گیلانلو، شهسواری، خلیفه لو، جلال لو، مهنی،شجاعی کراده، مرادی، غفرانی، ساربان، قرایی، ساوندر، خبری،f>شهرداری کرمان</ref>

بزرگترین شهر افشارنشین ایران و جهان شهر ارومیه است چنانچه لرد کرزن در قرن بیستم هنگام ورود به شهر ارومیه می‌نویسد: «این شهر که در ارتفاع ۴۴۰۰ پا از سطح دریاست بین ۳۰۰۰۰ و ۴۰۰۰۰ نفر سکنه دارد که بیشتر آنها طایفهٔ ترک افشار هستند، ولی مقدار متنابهى اقلیت های نسطورى (آشورى)، کلیمی و ارمنی را هم در بر مى گيرد.» ‏بیشترین افشار های شمال خراسان نیز در شهرهای قوچان ،دره گز، کلات و شیروان و قسمت هایی هم در مینودشت و رامیان، آزادشهر استان گلستان هستند

افشارهای ایران عبارتند از:قره گزلی، قره حسنلو، قره گوزلو، گندزلو، بدرلو (بدیرلو)، بکیشلو، سعیدلو، قرالرلو، عربلو، غفرانی، طرزیلو، شاملو، اصانلو، قاسملو، ایناللو، ارشلو، گؤندؤزلو، تکشلو، کهگیلولو، قرخلو، بگشلو تکه‌لو و ایمیرلوو ایل افشار (افشارلو) و مصطفی لو ،یازرلو،دوارلو،قرهجانلو،قرهسفلو،قرهچماقلو،یوزباشی، … این طایفه‌ها از قبیله‌های گؤندؤتخزلو و کؤپک‌لو و که از آسیای میانه آمده‌اند، تشکیل یافته‌است.[29] تیره شول هم جز تیره‌های ایل ترک افشار می‌باشند که در کرمان و داراب فارس زندگی می‌کنند. تیره قرخلو در استان مرکزی و اراک زندگی می‌کنند ، عده ای از افشارها در خرم آباد و عده ای در شهرستان خفر شیراز ساکن هستند و همچنین طایفه ی نادری شهرستان بن واقع در ۲۰کیلومتری شهرکرد از ایل افشار میباشند .

• افشاریان
• گندزلو
• ترک‌های ایران
• قزلباش
• نادرشاه افشار
• ترکان اغوز