دهبکری

هنری رولینسن که در ۱۸۳۸ میلادی از کردها دیدن کرده بود دهبکری را تیرهای از ایل مکری شمرده‌است. به گفته باسیل نیکیتین دهبکری‌ها احتمالاً ساکنان اولیهٔ منطقه بوده‌اند که بعداً در ایل مکری جذب شده‌اند. نیکیتین احتمال می‌دهد که نام ده‌بُکری از «ده‌مُکری» برگرفته شده باشد. بر اساس روایت‌های قومی، ایل دهبکری در اواخر سلطنت نادر شاه افشار از دیاربکر ترکیه کوچ نموده و در داخل منطقه مکریان ساکن شدند[1][2] و نام دهبکری نیز برگرفته از ریشه آنها دیاربکر است. اما مینورسکی می‌گوید به احتمال قوی‌تر دهبکری برگرفته از نام روستا (ده) بُکر در ۱۲ کیلومتری جنوب غربی مهاباد است.[1] این طوایف عمدتاً شهرنشین و در شهرهای بوکان و مهاباد ساکن هستند. گفتنی است که این ایل در گذشته قبل از کوچ بیرم آقا با نام قهرمانلو (قهرمانی) شناخته می‌شد که هنوز هم نام یکی از تیره‌های این ایل قهرمانی است.

بیرم آقا جد ایل دهبکری دارای سه پسر به نام های رسول آقا، سلیمان آقا و شیخ آقا بود.

رسول آقا داری چهار پسر بدین شرح: عباس آقا، محمد آقا، معروف آقا و عبداله آقا.

محمد آقا پسر رسول آقا نیز دارای نه پسر بوده است:رسول آقا ،بایزید آقا ،احمد آقا ،حسین آقا ،حسن آقا ،عزیز آقا،اسماعیل ،آقا ،محمود آقا ،عبداله آقا.

معروف آقا دارای هفت پسر بوده است:حاج محمد آقا ایلخانی، احمد آقا ایلخانی، ابراهیم آقا، سلیمان آقا، گلابی آقا، مامند آقا، سلطان آقا.

سلیمان آقا پسر بیرم آقا دارای پنج پسر بوده است: خضر آقا، آقا فتاح، کامل آقا، محمد آقا، معروف آقا.

شیخ آقا پسر بیرم آقا دارای پنج پسر بوده است: ابراهیم آقا، محمود آقا، اسماعیل آقا، سواره آقا، مامه سور آقا.

ایل دهبکری درحال حاضر به پنج طایفه: معروف آقا، محمد آقا، عباس آقا، سلیمان آقا و شیخ آقا تقسیم می شوند و هر طایفه دارای چند تیره می باشد که به شرح زیر است:

'''طایفه معروف آقا''': علی یار، معروفی، ایلخانی زاده، مهتدی، گلابی، پیروتی، خالدی ،چهره گشا،رسولی،‌ حمیدی، دیموکری.

'''طایفه محمد آقا:''' عزیزی، محمدی، کریمی، فتاحی، صدیقی، دهبکری، مظفری، حمزه زاده، میهنی، مجرد.

'''طایفه عباس آقا:''' عباسی، قادری، شهابی، فرید، امیر امینی.

'''طایفه سلیمان آقا:''' قهرمانی، احمدی، بایزیدی، بهاری، سلیمانی، محمدی، دانشمند، فتاحی، ابوبکری، پور اقدم.

''طایفه شیخ آقا:''' شیخ آقایی، حقیقی.

نام ایل دهبکری قبل از دهبکری،ایل قهرمانلو که این نام ریشه کوردی دارد بوده است که به دلیل مهاجرت به جنوب آذربایجان غربی و اقامت در روستای دهبکر از توابع شهرستان مهاباد به دهبکری تغییر نام یافته است.

• موکریان
• گورک
• منگور
• پیران