طایفه گروس
گروس، نام بزرگترین و مهم‌ترین طایفهٔ کرد زبان، ساکن در گروس بوده‌است؛ از این طایفه بزرگ طوایفی جدا می‌گردد که طایفهٔ کبودوند گروس یکی از آن‌ها می‌باشد.[1]
محمدحسین مستوفی از طایفه گروس به‌عنوان یکی از طوایف قدیمی ایرانی‌الاصل نام می‌برد.[2]
مینورسکی به نقل از کتاب تاریخ عالم آرای عباسی، آورده‌است: طایفه گروس در دوران صفویه، هم ردیف با طوایف: چگنی و اردلان و بختیاری و فیلی و … است.[3]
پیشینه
برخی مورخان معتقدند این طایفه نام خود را هنگامی که در این منطقه ساکن شده‌اند به محل سکونت خود داده‌اند. زاگروس= زا + گروس به معنی زادگاه قوم گروس (کورت یا کورد) هست تمام واژه های گروس، کروس ، کورت، کورد ، کورش ، کروات، کرد ، گرد هم معنی هستن فقط تلفظ آن در نواحی جغرافیایی تغییر کرده است. در استان کرمانشاه و کردستان در ایران اقوام کورد زبانی زندگی می کنند که خود را گروس و زبان خود را کوردی گروسی می دانند.
[4]
طایفه گروس به دو دسته تقسیم می‌شود، یک شاخه آن بسیار کوچک می‌شود و شاخه دیگر آن که شاخهٔ اصلی طایفه می‌باشد، همان طایفهٔ کبودوند گروس است؛ امیرنظام گروسی از طایفه کبودوند گروس بوده‌است.
ایل گروس چون بزرگترین طایفهٔ منطقه بوده‌است از همان اوایل سکونت دائمی، حکومت منطقه را نیز به دست گرفته‌است و عده‌ای از نویسندگان آورده‌اند که طایفه گروس از حدود ۷۰۰ سال پیش، یعنی از اواخر قرن هفت ه. ق، حکومت در گروس را به دست آورده‌اند[5]
حکام طایفه کبودوند گروس
- لطف‌علی خان گروسی - حاکم گروس، قم، خلجستان.
- حسین‌علی خان گروسی - حاکم گروس - ایشیک آقاسی نادر شاه افشار.
- محمدامین خان گروسی - حاکم گروس و کرمان.
- امیر نجف‌قلی خان گروسی - حاکم گروس و اردبیل - از مقربان دستگاه عباس میرزا (نایب السلطنه).
- محمد صادق خان گروسی - حاکم گروس
- حسن‌علی خان (امیر نظام گروسی) - سیاستمدار، وزیر، دیپلمات، ادیب و خوشنویس
- یحیی خان گروسی - فرمانده فوج گروس
- زین العابدین خان گروسی - حاکم گروس
- علی‌رضا خان گروسی - حاکم گروس
- عبدالحسین خان سالار الملک گروسی - حاکم کردستان، کرمانشاهان، گروس، ولایات ثلاث (ملایر، تویسرکان، نهاوند)، رئیس پلیس ایران در زمان محمدعلی شاه قاجار[6][7]
- افتخار نظام گروسی - فرمانده سواره نظام گروس
- الهیار خان امیرعلاءالدین گروسی - حاکم صائین قلعه، ولایات ثلاث و گروس.
منابع
- روحانی، بابامردوخ، تاریخ مشاهیر کرد (امرا و خاندان‌ها)، بخش دوم، جلد سوم، ص ۴۳۵ تا ۴۴۰، شابک ۹۶۴−۳۷۶−۰۴۲−۱ شابک
- افشار، ایرج، فرهنگ ایران زمین، جلد ۲۰، ص ۴۱۲، محمدحسین مستوفی، آمار مالی نظامی ایران در سال ۱۱۲۸ ه. ق
- مینورسکی ولادیمیر، سازمان اداری حکومت صفوی، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۸، ص ۲۴ و ۲۵
- بیات، عزیزالله، کلیات جغرافیای طبیعی و تاریخی ایران، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۳، ص ۳۸۲
- وقایع نگار کردستانی، حدیقهٔ ناصری و مرآت الظفر در تاریخ و جغرافیای کردستان، جلد اول، ص ۱۷۹
- محبوبی اردکانی، تاریخ موسسات تمدنی جدید ایران، چاپ ۲۵۳۷، جلد ۲، ص ۱۵۱
- وقایع نگار کردستانی، علی‌اکبر، حدیقه ناصریه و مرآت الظفر، ص ۳۳۷، ۳۴۶، ۳۴۷