بنی‌کعب
بنی‌کَعْب (به عربی: بنو کعب) از قبایل عرب است، که پیشینه آنها به منطقه نجد در شرق حجاز شبه‌جزیره عربستان بازمی‌گردد و شاخه‌های منسوب به آن، امروزه در کشورهای عراق، ایران، قطر، عمان امارات مستقر می‌باشند. بنی‌کعب بزرگترین قبیله ی عرب در ایران به‌همراه قبایل بنی طرف، باوی و بني لام عبدالخان یکی از ۴ قبیله مشهور عرب استان خوزستان در ایران است، که به‌طور نسبی در شهرهای خرمشهر، آبادان، شادگان، رامهرمز، رامشیر، ماهشهر و شوش؛ در کنار رودخانه کرخه، همچنین در دو طرف رودخانه کارون و رودخانه دز ساکن می‌باشند و گروهی نیز بنام نصار در اروندکنار و همچنین کنار اروندرود، در کشور عراق زندگی می‌کنند.[1]
نسب قبیله بنی‌کعب، به کعب بن ربیعه عدنانیه (کَعْب بن ربیعه بن عامر بن صعصعه بن معاویه بن بکر بن هوازن) بازمی‌گردد، که از تیره‌های قبیله هوازن عدنانی بشمار می‌آید و نخستین گروه‌های آنها، بادیه‌نشینانی بودند که از منطقه نجد در شبه جزیره عربستان، به مناطقی در عمان، قطر، بحرین و امارات متحده عربی مهاجرت کردند. امروزه افراد این قبیله در عراق، ایران، قطر و عمان (در کشورهای حوزه خلیج فارس) و نیز بخش‌هایی از آفریقا مستقر می‌باشند.[2] پیشوای بنی کعب خوزستان در این هنگام محمد بن ادریس بود که قبل از استقرار کامل کعبیان در جای جدید، از دنیا رفت و چهار پسر بنام نصار، منصور، ناصر، ادریس از خود بجای گذاشت که پسرش ناصر جای او را گرفت و وزارت از آن نصار شد، همانطور که وزیر شیخ غیث بن غضبان، شیخ اعقیب بن سعید نصاری بود و وزیر شیخ ثامر، شیخ حاج مشعل بن اعقیب نصاری بود. پس از فروپاشی مشعشعیان شیخ غضبان البنیة از دودمان بني لام به سوی خوزستان لشکر کشی کرد و با کعبیان به فرماندهی شیخ خزعل وارد یک جنگ فرسایشی شدند و این واقعه را خواننده ی معروف دنیای عرب سلمان منکوب در یک قصیده به سبک علوانیه با جزئیات بیان می کند.
منابع
- The Shi'is of Iraq By Yitzhak Nakash, pg. 27, and Haydari, ‘Unwan al-Majd, pg. 110-15, 118
- The Shi'is of Iraq By Yitzhak Nakash, pg. 27, and Haydari, ‘Unwan al-Majd, pg. 110-15, 118
- جعفری، عباس. گیتاشناسی ایران، جلد سوم، ۱۳۸۴.
- عبدالحکیم وائلی، «دائره‌المعارف قبایل عرب»، جلد پنجم، ص۱۸۵۶.