نان فطیر

در اراک و شهرهای مرکزی ایران، نوعی نان شیرمال را که روی آن زردچوبه زنند و به اندازه‌های کوچک در تنور پزند فطیر می‌گویند و خمیر اینگونه نان را مایهٔ ترش نمی‌زنند. معمولاً روغن و شیرهٔ انگور یا خردهٔ قند نیز به خمیر آن می‌افزایند و این نان را برای زمستان یا نوروز بیشتر تهیه می‌کنند.[2]

در تداول مردم ملایر، نوعی نان شیرمال را که روی آن زرده تخم مرغ زنند و به اندازه‌های کوچک در تنور پزند فطیر می‌گویند و خمیر اینگونه نان را مایهٔ ترش نمی‌زنند. معمولاً روغن و شیرهٔ انگور یا خردهٔ قند و شیر تازه گاو یا گوسفند نیز به خمیر آن می‌افزایند و این نان را برای زمستان یا نوروز بیشتر تهیه می‌کنند. فطیر در روستاهای ملایر قدمتی دیرینه دارد.[2]

در تداول مردم گناباد، فطیر دو معنی دارد: یکی نانی که مایه یا خمیر ترش به آن نزنند و دیگر نان روغنی.[2]

فطیر شهر بستان آباد نوعی نان سنتی این شهر است که به صورت دو نوع شیرین و ساده با طعم افزوده شده زنجبیل پخته و عرضه می شود.در بستان آباد بسیاری از مراکز فروش فطیر همان مراکز پخت فطیر (فطیرپزی ها) هستند.

فطیر منطقه مهربان

نان سنتی منطقه مهربان از توابع شهرستان سراب در آذربایجان شرقی؛ در تنورهای آتش تهیه می‌شود و معمولاً در صبحانه و عصرانه میل می‌شود. هم‌اکنون پخت فطیر مهربان به روش فر نیز مرسوم می‌باشد که خوشمزگی خاص خود را دارد. این نان شیرین دایره‌ای شکل پخت می‌شود. البته فطیر شهر مهربان دارای شهرت جهانی بوده[3]و از قدمت فراوانی برخوردار است و جزء سوغات این شهرمحسوب می‌شود که به دو دسته (شیرین) و (معمولی) تقسیم می‌شود که مردم شهرستان همراه مربا گل محمدی که خودشان درست می‌کنند میل می‌کنند.

در مناطق استان زنجان مخصوصاً شهرستان طارم این نوع نان به عنوان عصرانه مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ و از ترکیب پنیر و سبزی‌های محلی و خمیر تهیه می‌گردد. این نان در روستای پازکی خیلی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از گردو نیز در مواد آن استفاده می‌کنند و به زبان محلی شورلی فطیر نام دارد.

این فطیر که بیشتر در روستای ریوند تهیه می‌شود از سوغاتی‌های مشهور سبزوار است. ترکیبات آن خمیر فطیر، روغن حیوانی، گردو، پیازداغ است.

چند مصا (فطیر) یهودیان

مصا: در عید پسح (یا عید فطیر یا مصاها) مصرف می‌شود. یهودیان معتقدند از آنجا که بنی اسراییل هنگام خروج از مصر فرصت کافی برای تهیه خمیر جهت پخت نان نداشتند، مجبور شدند با خمیر ترش نشده (فطیر) نان فطیر بپزند. فطیر در زبان عبری مَصا نام دارد. یهودیان امروزه در عید فطیر تنها نان فطیر می‌خورند.[4]

مراسم عشای ربانی عید پاک: بنا بر اعتقاد مسیحیان کاتولیک و برخی از ارتدکس‌ها، مسیح به شاگردان خود گفت که شام پسح (فصح) را یک روز جلوتر آماده کنید و این شام را نه «به یاد فصح» بلکه به «یاد من» به‌جا آورید. روز فصح عیسی به صلیب کشیده شد و آخرین غذای عیسی با پیروانش شام آخر نام گرفت.[5]