قرهقروت
سیاهکشک یا (قرهقروت) یکی از انواع لبنیات به رنگ سیاه یا قهوهای و بعضاً سپید یا زرد است که مزهای ترش دارد. این فراوردهٔ لبنی از دوغ یا ماست به دست میآید. در کرمان به آن تلف، در یزد به آن تَرَف، در مازندران تَفره، در اصفهان به آن قارا ، در شیراز و شمال خراسان با نام قره قوروت (نامی ترکی به معنی کشک سیاه) و در دامغان با نام سوچو شناخته میشود. استان چهارمحال و بختیاری با مرکزیت شهرکرد یکی از مراکز مهم و اصلی تهیه سیاه کشک در کشور و یکی از سوغات این منطقه میباشد. در فردوس (جنوب خراسان) سیاه کشک را کرم رنگ میسازند و آنرا آق قروت (به معنی سپید کشک) مینامند. سپید کشک به ۲ دسته کلی تقسیم میشود: ماستی (از جوشاندن آب ماست پس از ریختن در کیسه) و دوغی (از جوشاندن آب دوغ پس از ریختن در کیسه). قیمت سپید کشک ماستی حدود دو برابر سپید کشک دوغی است و بر خلاف سیاه کشک بافتی پفکی و متخلخل دارد. پزشکان بر این باورند که اسیدلاکتیک سیاه کشک باعث انواع بیماریهای قلب و عروق، کاهش نرونهای مغزی، ضعف حافظه، خورده شدن دیواره سرخرگها و سیاهرگها، ضعف سیستم ایمنی بدن، لقی دندانها، تشنج و ضعف اعصاب میشوند و اینکه برخی پزشکان سیاه کشک را برای رشد کودکان، کاهش فشارخون و درمان پوکی استخوان و خرابی دندانها تجویز میکنند، کاملاً اشتباه است.[1]
روش تهیه
دوغ ترش شده را در مشک میریزند تا تمام چربی آن که کره میباشد جدا گردد. بعد باقیمانده دوغ را میجوشانند تا غلیظ شود، سپس آن را روی پارچه صاف میکنند تا آب آن گرفته شود و باقیمانده را که روی پارچه ماندهاست، به صورت گلوله یا بیضی یا استوانه درآورده، میگذارند تا خشک گردد و نام آن را کشک میگذارند. آب چکیده از پارچه را با کمی شیر مخلوط کرده و بعد میجوشانند تا جسمی سرخ رنگ و ترش مزه که قرهقروت نام دارد به دست آید.