قرآن و پیش‌گویی

در آیات ابتدایی سوره روم آمده‌است: «رومیان شکست خوردند، در پست ترین سرزمین، و بعد از شکستشان، در ظرف چند سالی، به زودی پیروز خواهند گردید. فرجامِ‏ کار در گذشته و آینده از آنِ خداست، و در آن روز است که مؤمنان از یاری خدا شاد می‌گردند.»^{[روم ۱–۴ (فولادوند)]} به اعتقاد اکثر مفسران در این آیات خبر از پیروزی رومیان پس از شکست خوردن از پارسیان داده شده‌است. در مقابل برخی مفسران این آیات را پیش‌بینی پیروزی مسلمانان پس از شکست از رومیان در جنگ موته می‌دانند.[1]

آیه زیر اشاره به فتح مکه توسط محمد در سال هشتم هجری دارد. عبارت "پیروزی نزدیک" در این آیه پیش بینی پیروزی در جنگ خیبر تفسیر شده است: «حقاً خدا رؤیای پیامبر خود را تحقّق بخشید [که دیده بود:] شما بدون شک، به خواست خدا در حالی که سر تراشیده و موی [و ناخن‏] کوتاه کرده‌اید، با خاطری آسوده در مسجد الحرام درخواهید آمد. خدا آنچه را که نمی‌دانستید دانست، و غیر از این، پیروزی نزدیکی [برای شما] قرار داد.»^{[فتح ۲۷ (فولادوند)]} [3] در آیات ۸ و ۷ سوره انفال نیز به پیروزی دیگری اشاره شده است.[3]

سورهٔ قصص آیهٔ ۵۲ می‌گوید: «کسانی که قبل از آن کتاب [آسمانی] به ایشان داده‌ایم آنان به [قرآن] می‌گروند.»^{[قصص ۵۲ (فولادوند)]} این آیه پیش‌بینی می‌کند که اهل کتاب (یهودیان و مسیحیان) به این دلیل که کتاب مشابهی دارند، الهی بودن قرآن را خواهند پذیرفت و به دین اسلام گردن خواهند نهاد ولی برخلاف این آیه و پیش بینی، یهودیان مورد نظر در شبه جزیرهٔ عربستان آن روز، قرآن را نپذیرفتند و حتی جان و مال خود را در راه حفظ دین یهودی و نصاری و عدم پذیرش اسلام فدا کردند.[4] مفسرین در پاسخ به ادعای وجود اشتباه در پیش بینی قرآن، اهل کتاب را تنها به گروه اندکی از «حق‌طلبان» اهل کتاب مربوط دانسته‌اند که تعداد آنها بسته به تفسیر آیات (اختلاف بر سر مکی یا مدنی بودن آیه) چهار نفر یا چهل نفر یا هفتاد نفر مسیحی گفته‌ شده است.[5][6][7][8]