آمفتامین

آمفتامین (برگرفته از آلفا متیل فنتیل‌آمین) یک محرک سیستم عصبی مرکزی (CNS) است که در معالجه اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD)، مواد مخدر و چاقی استفاده می‌شود. این دارو جزو کلاس فنتیلامین است. از جمله آثار مصرف آمفتامین بی‌خوابی، افزایش تمرکز، کاهش خستگی و کاهش اشتها است. اصلی‌ترین کاربرد دارویی ترکیبات آمفتامین اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی است.[2]

Amphetamine
سامانه‌شناسی نام (آیوپاک)
1-phenylpropan-2-amine
داده‌های بالینی
نام تجاری Adderall
AHFS/دانشنامه دراگز monograph
رده بارداری  ?(US)
تجویز خوراکی، تزریق وریدی، تبخیر، آئروسول، شیاف، زیرزبانی
داده‌های فارماکوکینتیکی
فراهمی زیستی بینی۷۵٪; شیاف۹۵٪; وریدی۱۰۰٪
پیوند پروتئینی ۱۵–۴۰٪
متابولیسم کبد (CYP2D6)[1]
نیمه‌عمر 12h average for d-isomer, 13h for l-isomer
دفع کلیوی; بخش قابل توجهی بدون تغییر
شناسه
شماره سی‌ای‌اس 300–62–9 Y 405-41-4
کد ATC N06BA01
پاب‌کم CID 3007
بانک‌دارو DB00182
کم‌اسپایدر 13852819 Y
UNII CK833KGX7E Y
KEGG D07445 N
ChEBI CHEBI:۲۶۷۹ N
ChEMBL CHEMBL405 N
NIAID ChemDB AIDSNO:۰۱۸۵۶۴
مترادفها alpha-methylbenzeneethanamine, alpha-methylphenethylamine, beta-phenyl-isopropylamine
داده‌های شیمی
فرمول C9H13N 
وزن مولکولی ۱۳۵٫۲۰۸۴
SMILES eMolecules & PubChem
Physical data
محلول در آب 50–100 mg/mL (16C°) mg/mL (20 °C)
 N(what is this?)  (verify)

داده‌های فارماکوکینتیک
  • فراهمی زیستی: ۷۵ تا ۱۰۰ درصد
  • نیمه عمر: ۱۲ تا ۱۳ ساعت
  • اتصال به پروتیین: ۱۵ تا ۴۰ درصد
  • متابولیسم: کبدی (آنزیم CYP2D۶)
  • مسیر دفع: کلیوی

مکانیسم اثر

آمفتامین با مهار آنزیم مونوآمین اکسیداز و جلوگیری از جذب مجدد کاتکول آمینها (دوپامین، نوراپی نفرین) باعث افزایش فعالیت این مواد و افزایش فعالیت مغزی و کاهش خواب‌آلودگی می‌شود.

مشتقات

این ماده ایزومرها و مشتقات مختلفی دارد که عملکردی شبیه هم دارند ولی گاه قدرت اثر متفاوتی دارند مانند دگزامفتامین و مت‌آمفتامین.

عوارض جانبی

دستگاه عصبی: بی‌قراری، بی‌خوابی، سرگیجه، سردرد، بی‌حوصلگی، در طولانی‌مدت افسردگی شدید و سایکوز. گوارشی: بی اشتهایی، خشکی دهان، کاهش وزن، اسهال، یبوست، کرامپ شکم. قلبی - عروقی: افزایش فشارخون، تاکیکاردی. موارد دیگر: دیستونی سر و گردن، افزایش فشار داخل چشم، ناتوانی و افت و افزایش میل جنسی.

وابستگی

آمفتامین‌هایی که با عنوان دارو و با تجویز روانپزشک یا پزشک مصرف می‌شوند به درمان اختلال بیش فعالی/کمبود توجه کمک شایانی می‌نمایند.

مسلماً آمفتامین‌ها را مانند سایر داروها نباید به صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک مصرف نمود. در مواردی آمفتامین‌ها به عنوان نوعی ماده مخدر و روانگردان مورد استفاده قرار گرفته و در طولانی مدت باعث بروز اعتیاد در فرد مصرف‌کننده می‌شوند. برخی آمفتامین‌ها و مشتقات آن بر پیام رسان‌های عصبی همانند گلوتامات (مهم‌ترین پیام‌رسان تحریکی به خصوص در نورون‌های نخاعی) اثر می‌گذارند. آمفتامین‌های غیرقانونی که اغلب در آزمایشگاه‌های زیر زمینی و غیر استاندارد تولید می‌شوند اثراتی مانند کوکائین داشته و می‌توانند بسیار اعتیادآور باشند. آمفتامین‌ها به اشکال مختلفی مانند قرص، کپسول، پودر و کریستال تولید شده و به‌طور غیرقانونی تحت عناوینی چون "سرعت (Speed)" به فروش می‌رسند. آمفتامین‌های پودری دارای بوی تند، و مزه‌ای تلخ بوده و در رنگ‌های مختلفی یافت می‌شوند. قرص‌ها و کپسول‌های آمفتامین غیرقانونی نیز تنوع رنگ بسیار زیادی داشته و انواع ناخالص آن می‌تواند محتوی انواع مواد مخدر، کافئین، شکر یا مواد چسبنده باشد. افرادی که به‌طور دائم از آمفتامین‌ها به صورت خودسرانه استفاده می‌کنند به تدریج به بیماری اعتیاد مبتلا شده و در صورتی که میزان مصرف خود را کاهش دهند دچار علائم خماری می‌شوند.

پانویس
  1. Miranda-G E, Sordo M, Salazar AM (2007). "Determination of amphetaminoe, methamphetamine, and hydroxyamphetamine derivatives in urine by gas chromatography-mass spectrometry and its relation to CYP2D6 phenotype of drug users". J Anal Toxicol. 31 (1): 31–6. PMID 17389081. Archived from the original on 3 May 2020. Retrieved 11 September 2012.
  2. http://en.wikipedia.org/wiki/Amphetamine

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.