کینین
کینین یا کوآیناین (به انگلیسی: Quinine)، یک بلور آلکالوئید طبیعی سفید است که ویژگی‌های دارویی تب‌بُر، درمان‌کنندهٔ مالاریا و کاهش‌دهندهٔ درد را دارد.
 | |
|---|---|
 | |
| سامانه‌شناسی نام (آیوپاک) | |
| (R)-(6-methoxyquinolin-4-yl)((1R,2S,4R,5S)-5-vinylquinuclidin-2-yl)methanol | |
| داده‌های بالینی | |
| نام تجاری | کوالاکین Qualaquin |
| AHFS/دانشنامه دراگز | monograph |
| مدلاین پلاس | a682322 |
| رده بارداری | C (USA), D (Au) |
| تجویز | دهانی, تزریق وریدی، تجویز مقعدی، تزریق عضلانی |
| داده‌های فارماکوکینتیکی | |
| فراهمی زیستی | ۷۶ تا ۸۸% |
| پیوند پروتئینی | %۹۵~۷۰% |
| متابولیسم | کبد (بیشتر CYP3A4 و CYP2C19-فرآوری شده) |
| نیمه‌عمر | ۸~۱۴ ساعت (بزرگسال)
۶~۱۲ ساعت (اطفال) |
| دفع | کلیوی (۲۰%) |
| شناسه | |
| شماره سی‌ای‌اس | 130-95-0  |
| کد ATC | M09AA01 P01BC01 (WHO) |
| پاب‌کم | CID 8549 |
| IUPHAR ligand | 2510 |
| بانک‌دارو | DB00468 |
| کم‌اسپایدر | 84989 |
| UNII | A7V27PHC7A |
| KEGG | D08460 |
| ChEBI | CHEBI:15854  |
| ChEMBL | CHEMBL170 |
| داده‌های شیمی | |
| فرمول | C20H24N2O2 |
| وزن مولکولی | 324.417 g/mol |
| SMILES | eMolecules & PubChem |
| |
| Physical data | |
| دمای ذوب | 177 °C (351 °F) |
| (what is this?) (verify) | |
تاریخچه
کینین، داروی تب‌بُر سنتی قوم کچوا در پرو بود که از پوست درخت گنه گنه بدست می‌آمد.[1] اروپایی‌ها پس از فهمیدن خواص درمانی آن برای مالاریا، شروع به کِشت و برداشت گستردهٔ آن کردند. در سدهٔ نوزدهم میلیون‌ها پوند از پوست چینچونا به اروپا صادر می‌شد و حکومت‌های پرو و کشورهای همسایهٔ آن، صدور تخم و نهال این درخت را ممنوع کردند تا انحصار آن‌را از دست ندهند.[2] در ۱۸۶۰، یک استرالیایی موفق شد یک پوند بذر چینچونا را به‌طور قاچاق خریداری کرده و به دولت هلند بفروشد؛ در نتیجهٔ آن، در سال ۱۹۳۰ از کشتزارهای هلندی در جاوهٔ اندونزی بیش از ۲۲ میلیون پوند پوست درخت چینچونا تولید می‌شد که ۹۷ درصد کینین جهان از آن بدست می‌آمد.[3] پس از اشغال اندونزی و فیلیپین بدست ژاپنی‌ها در جنگ جهانی دوم، دست متفقین از منابع کینین کوتاه شد. آمریکا پیش از اشغال توانست چهار میلیون بذر چینچونا را به ایالات متحده انتقال دهد و در کشور کاستاریکا پرورش دهد اما رشد آن‌ها طول می‌کشید و مجبور شدند تا کینین مورد نیاز را از بازار سیاه خریداری کنند یا با تولید داروهای شیمیایی چون کلروکینین که در ۱۹۳۷ ساخته شد، نیاز خود را رفع کنند.[3]
موارد مصرف
در ابتدا فقط در درمان مالاریا به کار می‌رفت. امروزه در برخی بیماری‌های روماتولوژی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس سیستمیک و اسپاسم عضلانی نیز استفاده می‌شود. کینین در درمان مالاریای ناشی از پلاسمودیوم فالسیپارم مقاوم به کلروکین یا در صورتی که ارگانیسم عامل، نامشخص باشد یا آنکه گونه‌های مختلف پلاسمودیوم در بروز بیماری دخالت داشته‌باشند، مصرف می‌شود.
مکانیسم اثر
کینین علاوه بر تخریب پلاسمودیومها اثرات ضدالتهابی دارد. درگذشته کینین از پوست درخت سین کونا (چینچونا) یا درخت گنه گنه (با نام علمی: chinchona officinalis) به دست می‌آمده‌است. کینین یک آلکالوئید است و به‌نظر می‌رسد در وزیکول‌های اسیدی انگل مالاریا تجمع می‌یابدو با تغییر pH داخل سلولی موجب مرگ تک‌یاخته می‌شود.
عوارض جانبی
علائم سینکونیسم شامل (وزوز گوش، سردرد، پوست داغ و برافروخته، تهوع)، درد شکم، بثورات جلدی، اختلالات بینایی (از جمله کوری موقت) و اغتشاش شعور با مصرف این دارو گزارش شده‌است.
جستارهای وابسته
پانویس
- کلیفورد کانر، تاریخ علم مردم، برگردان حسن افشار، صفحه ۱۰۳.
- کلیفورد کانر، تاریخ علم مردم، برگردان حسن افشار، صفحه ۱۰۴.
- کلیفورد کانر، تاریخ علم مردم، برگردان حسن افشار، صفحه ۱۰۵.
منابع
- فرهنگ داروهای ژنریک ایران، دکتر حشمتی، ۱۳۸۷
- کانر، کلیفورد (چاپ اول ۱۳۹۰). تاریخ علم مردم. ترجمهٔ حسن افشار. تهران: نشر ماهی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۰۹-۰۰۲-۰. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک)