بانک سپه

بانک سپه نخستین بانک دولتی ایرانی است که اکنون سهام آن به‌طور کامل در اختیار دولت ایران است. این بانک در زمینه ارائه خدمات بانکداری خرد با حداقل ۱٫۸۰۰ شعبه و ۲٫۵۸۱ دستگاه خودپرداز در سراسر ایران فعالیت می‌کند و شعبه‌های بین‌المللی بانک سپه نیز در کشورهای آلمان، ایتالیا، فرانسه و بریتانیا مستقر هستند.[1]

بانک سپه
نام لاتینSepah Bank
نوعبانک دولتی
صنعتخدمات مالی
بنا نهادهاردیبهشت ۱۳۰۴
دفتر مرکزی تهران، ایران
افراد کلیدیمحمدکاظم چقازردی
(مدیر عامل)
محصولاتبانکداری خرد
بانکداری شرکتی
بانکداری سرمایه‌گذاری
سود خالص۴۹۶ میلیارد تومان (۲۰۱۴)
مجموع دارایی۵۰،۰۰۰ میلیارد تومان (۲۰۱۴)
مالکدولت جمهوری اسلامی ایران
تعداد کارکنان۱۸٫۲۷۷ نفر (۱۳۹۸)
وبگاه

این بانک در سال ۱۳۰۴ با نام «بانک پهلوی قشون» بنیان‌گذاری شد و در سال نخست، امور مالی نظامیان ارتش ایران را انجام می‌داد. با گذشت یک سال، این بانک فعالیت خود را فراتر برده و تبدیل به یک بانک کشوری شد و آغاز به ساخت شعبه‌هایی در دیگر نقاط کشور کرد. در سال ۱۳۰۵، اساسنامهٔ تازهٔ بانک با نام «اساسنامه بانک پهلوی ایران» تهیه گردید که در آن، هدف این بانک، رفع احتیاجات ایران در امور تجاری و اقتصادی ذکر شده بود. پس از این اساسنامه که حالت بانک را به شکل کلی تغییر داد، بانک سپه در طول دهه‌ها فعالیت خود، به شکل پیوسته گسترش یافت و هم‌اکنون در جهان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های ایرانی شناخته می‌شود.

تاریخچه

در ماه‌های نخست سال ۱۳۰۴ خورشیدی، که هنوز تأثیر بخش‌های بازرگانی در حیات سیاسی کشور نمودی نداشت، نخستین بانک ایرانی با نام «بانک پهلوی قشون»، از محل وجوه بازنشستگی نظامیان و برای سامان دادن به امور مالی ارتش، با سرمایه ۳/۸۸۳/۹۵۰ ریال در جایی محدود «چند باب مغازه» تأسیس گردید. در ۲۴ اسفند همان سال نیز نخستین شعبه آن در رشت گشایش یافت. کمی بعد، در سال ۱۳۰۶، شعبه‌های دیگری در شهرهای مشهد و همدان گشایش یافت و در سال‌های ۱۳۰۷ و ۱۳۰۸ خورشیدی، شعبه‌های جدیدی در تبریز و قزوین شروع به کار کردند.[2][3]

زیرساخت‌های نخستین

در تابستان سال ۱۳۰۷. کار بنای ساختمانی که برای ایفای نقش به عنوان مرکز بانک در نظر گرفته شده بود، به پایان رسید. این ساختمان در خیابان سپه تهران قرار داشت و در سال ۱۳۰۷، مورد بهره‌برداری قرار گرفت. همچنین بانک جهت امنیت بیشتر در بخش ترابری، چندین دستگاه اتومبیل و کامیون خریداری کرد و سازمانی را با عنوان «اتو بانک» به وجود آورد که کار حمل و نقل پست تهران، همدان، کرمانشاه و خانقین به آن واگذار شد.[2]

اساسنامه بانک و پیشینه نام

نشان برنز بانک سپه بمناسبت پنجاهمین سال پایه‌گذاری حکومت پهلوی در سال ۱۳۵۵ خورشیدی؛ آرم پیشین این بانک در پشت مدال دیده می‌شود.

در سال ۱۳۰۵، اساسنامهٔ تازهٔ بانک با نام «اساسنامه بانک پهلوی ایران» تهیه گردید که در آن ماهیت بانک به شکل کلی تغییر کرد، زیرا در اساسنامه سال ۱۳۰۴، هدف از تشکیل بانک، بهبود شرایط و رفع احتیاجات ارتشی‌ها بود، در حالی که در اساسنامه تازه، هدف این بانک، رفع احتیاجات ایران در امور تجاری و اقتصادی ذکر شده بود.[2]

در پانزدهم دی سال ۱۳۱۶ خورشیدی، نام این بانک، به بانک سپه تغییر کرد و در سال ۱۳۲۱، دوباره بانک سپه تغییر نام داد و بانک تعاونی سپه نام گرفت؛ سپس در دی ماه سال ۱۳۳۴، بانک تعاونی سپه به شرکت سهامی با سرمایه ۳۷۰ میلیون ریال تبدیل گشت و اجازه انجام معاملات ارزی را دریافت کرد. در شهریور سال ۱۳۲۵ تیمسار سپهبد آق اولی برای مدیریت بانک سپه انتخاب شد و در اساسنامهٔ تازهٔ بانک که شامل ۶ فصل و ۳۸ ماده بود، نام بانک دوباره به بانک سپه تغییر یافت.[2]

۱۳۴۰ تا انقلاب ۱۳۵۷ ایران

در سال ۱۳۴۰، شمار شعبه‌های بانک سپه در سراسر ایران، ۵۱ شعبه و مجموع معاملات آن بر اساس منابع کنونی، مبلغی حدود ۴ میلیارد ریال بوده‌است. در سال ۱۳۵۱، شمار شعبه‌های بانک سپه با افزایش چشم‌گیر، به ۴۵۰ واحد و میزان معاملات آن، بر اساس منابع کنونی، به مبلغ ۸/۳۰ میلیارد ریال رسید. در سال ۱۳۵۱، سپرده‌های بانک نیز به مبلغی معادل ۷/۹ میلیارد ریال رسیده بود. با تلاش دولت ایران قیمت نفت در بازارهای جهانی افزایش یافت و درآمد حاصل از فروش آن به رونق اقتصاد ایران کمک کرد. از سال ۱۳۵۱ به بعد، بانک سپه در صحنه رقابت بانک‌ها، برای به دست آوردن سود و بازدهی بیشتر به فعالیت پرداخت.[2]

پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران

شعبه مرکزی بانک سپه در تهران

پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، همگی بانک‌ها را دولت جدید در اختیار گرفت. این بانک نیز بدون این که در بانک دیگری ادغام شود، از ارتش (وزارت دفاع ایران) منفک شده و مانند دیگر بانک‌های ایرانی، به عنوان یک بانک تجاری زیر نظر شورای عالی و مجمع عمومی بانک‌های ایران قرار گرفت. همچنین بر اساس اساسنامه مصوب مجمع عمومی بانک‌ها، بانک سپه بر اساس قانون ملی شدن بانک‌ها و لایحه قانونی شدن اداره امور بانک‌ها و مقررات درج شده در اساسنامه اداره شده و هدف آن ارائه خدمات بانکی در سراسر ایران و تسهیل امور بازرگانی داخلی و خارجی ذکر شده‌است.[2] در سال ۱۳۹۷ گزارش‌هایی مبنی بر اینکه سهام این بانک باید در اختیار کارکنان ارتش ایران باشد، منتشر شد و از مالکیت دولت بر بانک انتقاد شد.[4]

از دیدگاه بین‌المللی نیز این بانک واحدهای بانکی در کشورهایی چون آلمان، ایتالیا و فرانسه ایجاد کرده‌است و یک بانک بین‌المللی در انگلستان دارد.[5] هم‌اکنون بانک سپه از نمای بین‌المللی خوبی برخوردار است و در جهان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های ایرانی شناخته می‌شود.[6]

بانک‌های زیر نظر

براساس اطلاعیه بانک مرکزی ایران در تاریخ ۱۱ اسفند ۱۳۹۷، بانک‌های انصار، قوامین، حکمت ایرانیان، مهر اقتصاد و مؤسسه اعتباری کوثر در بانک سپه ادغام شدند.[7] ادغام بانک‌های نظامی در بانک سپه انتقادهای فراوانی به همراه داشته‌است و برخی با اشاره به مشکلات آن بانک‌ها اعلام کردند که چرا باید چنین بانک‌هایی در بانک سپه، که یک بانک دولتی ملی است، ادغام شوند.[8] برآورد می‌شود در صورت اجرایی شدن ادغام بانک‌های نظامی در بانک سپه به شرط عدم کاهش شعب بانک‌های مربوطه، تعداد شعب این بانک به بیش از ۴۵۰۰ برسد. این رقم بیش از تعداد شعب فعلی بانک ملی ایران که بالغ بر ۳۳۱۵ شعبه بوده و در این صورت بانک سپه را به صدر جدول پرشعبه ترین بانک ایران خواهد برد.[9]

موزه بانک سپه

موزه سکه بانک سپه، یکی از غنی‌ترین و ارزشمندترین موزه‌های سکه در خاورمیانه است که در سال ۱۳۴۲، به منظور حفظ میراث فرهنگی و تاریخی کشور، توسط تیمسار آق اولی مدیرعامل وقت بانک سپه تأسیس گردید و با همکاری خانم ملک‌زاده بیانی، کارشناس سکه، با مطالعات دقیق علمی طی سنوات تنظیم و گردآوری شد.

مجموعه این موزه ادوار مختلف تاریخ ایران، از قدیم‌ترین دوران (از زمان لیدی‌ها) تا به امروز را در بر می‌گیرد. وجود مسکوکات، خود گویای واقعیت‌های بیشماری از ازمنه گذشته‌است، که نه تنها وقایع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و همچنین خط، ظرافت هنری، نمایش طرح لباس، تزیینات سلاطین و مراسم مذهبی را به نمایش می‌گذارد، بلکه خود به بیان آن نیز می‌پردازد.

مدیرعامل‌های بانک

نام مدیرعاملاز تاریختا تاریخ
امیر خسروی۱۳۰۴آخر ۱۳۱۰
ولادیمیر کولاک۱۳۱۱آخر ۱۳۱۵
نیکلا ریکاتا۱۳۱۶آخر ۱۳۲۳
مصطفی مقدم۱۳۲۴شهریور ۱۳۲۵
فرج‌الله آق‌اولیشهریور ۱۳۲۵آخر اردیبهشت ۱۳۵۲
منوچهر نیک‌پوراول خرداد ۱۳۵۲۱۳۵۷
ضیاءالدین هیئت۱۴ اسفند ۱۳۵۷۱۸ فروردین ۱۳۵۸
علی‌اصغر مسعودی۲۰ فرودین ۱۳۵۸۱ آبان ۱۳۵۸
علیرضا محیط محمودی۲۴ آبان ۱۳۵۸۴ تیر ۱۳۶۰
زین‌العابدین یعقوبی۲۵ تیر ۱۳۶۰۱۲ اسفند ۱۳۶۰
احمد عزیزی۱ اردیبهشت ۱۳۶۰۱ اردیبهشت ۱۳۶۲
محمدمهدی جهان‌بین۲ اردیبهشت ۱۳۶۲۵ اردیبهشت ۱۳۶۴
تقی شهرستانی۱۵ اردیبهشت ۱۳۶۴۵ بهمن ۱۳۶۴
عباس کفافی۱۲ بهمن ۱۳۶۴۲ اسفند ۱۳۶۵
ساسان منوچهری۳ اسفند ۱۳۶۵۳۰ خرداد ۱۳۶۸
علی بخشایش۷ تیر ۱۳۶۸۶ آبان ۱۳۶۸
ابوالقاسم جمشیدی۷ آبان ۱۳۶۸۱۸ دی ۱۳۷۲
محمدحسین کاظمی نمین۱۹ دی ۱۳۷۲۲۲ اردیبهشت ۱۳۷۵
ولی‌الله سیف۲۳ اردیبهشت ۱۳۷۵۱۴ شهریور ۱۳۷۹
علیرضا شیرانی۱۵ شهریور ۱۳۷۹۱۸ آذر ۱۳۸۲
محمودرضا خاوری۱۹ آذر ۱۳۸۲۱۶ آذر ۱۳۸۴
احمد درخشنده۱۷ آذر ۱۳۸۴۹ تیر ۱۳۸۷
حسنعلی قنبری ممان۱۰ تیر ۱۳۸۷۱۳ مرداد ۱۳۸۹
رامین پاشایی فام۱۴ مرداد ۱۳۸۹۱ مهر ۱۳۹۲
کامل تقوی‌نژاد۱ مهر ۱۳۹۲۲۵ آذر ۱۳۹۴
محمدکاظم چقازردی۲۵ آذر ۱۳۹۴تاکنون

جستارهای وابسته

منابع

  1. http://www.banksepah.ir/default-161.aspx
  2. «پهلوی‌ها | مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی». pahlaviha.pchi.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۷.
  3. «تاریخچه تأسیس بانک در ایران / رمزگشایی از صندوقخانه پول ایرانیان». www.yjc.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۷.
  4. 10 (۲۰۱۹-۰۳-۱۳). «سهام بانک سپه متعلق به کارکنان نیروهای مسلح ارتش است نه دولت». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۷.
  5. «. :: بانک سپه-تاریخچه بانک ::». www.banksepah.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۷.
  6. «Top Iranian Banks by Assets - Banker Data -». www.thebanker.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۷.
  7. اطلاعیه بانک مرکزی در خصوص ادغام بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح در بانک سپه وبگاه بانک مرکزی ایران
  8. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «طرح ادغام شش بانک؛ اقدامی باهدف نجات بانک‌های نظامی ایران؟ | DW | 10.03.2019». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۷.
  9. «کدام بانک‌ها بیشترین شعب را دارند؟». ایسنا. ۲۰۱۹-۰۵-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۴.

پیوند به بیرون

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.