شناسنامه

شناسنامه یکی از اسناد هویتی در ایران است که سازمان ثبت احوال کشور موظف است آن را برای هر شهروند ایرانی صادر کند.[1]

شناسنامه
صادرکننده ایران، سازمان ثبت احوال ایران
شرایط احرازهنگام تولد / ۱۵ سالگی / ۳۰ سالگی
انقضابدون تاریخ انقضا

برای شرکت در انتخابات، داشتن شناسنامه از الزامات است.[2]

مطابق قانون اصلاح ثبت احوال کشور مصوب ۱۸ دی ۱۳۶۳، جلد و صفحه اول شناسنامه مزین به آرم جمهوری اسلامی ایران است.[3]

در فارسی افغانستان اصطلاح «تذکره تابعیت» و در فارسی تاجیکستان واژهٔ «زادنامه» یا «شهادت‌نامهٔ تولد» به جای شناسنامه به کار می‌رود. همچنین در تاجیکستان واژهٔ شناسنامه به معنای گذرنامه یا پاسپورت است.

پیشینه
جلد شناسنامهٔ مربوط به دوران پهلوی
صفحه اول شناسنامه دوران پهلوی

نخستین شناسنامه ایرانی (که در آن زمان سجل نامیده می‌شد) در دوران قاجار و در تاریخ ۳ دی ۱۲۹۷ برای دختری به نام «فاطمه ایرانی» صادر شد.[4]

با اجباری شدن صدور شناسنامه برای همه ایرانیان در دوران رضاشاه، برخی از روحانیون در برخی شهرها علیه آن فتوا هم صادر شد. آنها مایل به ذکر نام زنان و دختران خود در شناسنامه یا همان «سجل» نبودند و این کار را ورود به عرصه « محارم» خود می دانستند.[5]

اطلاعات درج‌شده در شناسنامه

هر شناسنامه باید حاوی اطلاعات زیر باشد:

اطلاعات مربوط به صاحب سند

اطلاعات مربوط به صاحب سند در گذشته نام - نام پدربزرگ و نام پدر جد(نام پدر به کار نمی‌رود) تاریخ تولد محل تولد شماره شناسنامه عکس و ...

اطلاعات مربوط به سند
  • شماره مسلسل و سری مخصوص شناسنامه[3]
  • تاریخ تنظیم سند: روز؛ ماه و سال در هجری شمسی[3]
  • محل تنظیم سند: حوزه، شهرستان، بخش، دهستان (شهر/روستا)[3]
  • نام و نام خانوادگی مأمور تنظیم‌کننده سند؛ امضاء مأمور صدور و مهر اداره[3]
  • محل توضیحات (مانند تغییر نام)[3]
  • محل مخصوص ضرب مهرهای اضطراری (مانند مهر شرکت در انتخابات)[3]

ضرب مهر

مطابق قانون تنها نهادهای زیر مجاز به ضرب مهرهای مربوطه روی شناسنامه هستند:

حذف نام همسر

حذف نام زوج از شناسنامه زوجه امکان‌پذیر است اگر در دوران عقد جدایی انجام شده باشد و دوشیزه بودن زوجه مطابق احکام قضایی و سند طلاق قابل استنباط باشد.[6] در غیر اینصورت ممکن نمی‌باشد مگر به حکم دادگاه صالح در این موضوع. دادگاه نیز در صورت احراز ضرورت و اتفاق کامل نسبت به حذف نام همسر سابق حکم خواهد داد. [7] بنا به گزارش برخی سایت‌های خبری، افراد سودجویی هستند که در قبال دریافت مبالغ کلان نام همسر سابق مشتریان خود را از شناسنامه‌های آن‌ها پاک می‌کنند، وقتی شناسنامه جدید خالی از نام همسر سابق در اختیار مشتری قرار گرفت و او از اصالت آن با روش‌هایی مانند گرفتن گذرنامه یا افتتاح حساب بانکی اطمینان پیدا کرد به شخص معتمد اجازه می‌دهد که پول را پرداخت کند. یکی از وکلای دادگاه خانواده در گفتگو با «جام جم» اظهار می‌کند، چند نفر از موکلان خودم یا همکارانم که با همسر سابق خود فرزند مشترک نداشته‌اند با پرداخت پول، نام همسر سابق خود را از شناسنامه‌شان پاک‌کرده‌اند. هر واقعه طلاق و ازدواجی که در محضر رخ دهد، در شناسنامه درج‌شده و اعلامیه آن به ثبت‌احوال فرستاده می‌شود تا برود و در سند اصلی فرد ثبت شود، و بعد از آن دیگر امکان تغییر آن وجود ندارد، و اگر، بر اساس حکم دادگاه نیز تغییری صورت بگیرد به شکل توضیح در آن سند اصلی ثبت می‌شود. در این حالت چون واقعه ازدواج قبلاً در سند اصلی هویتی شخص در سازمان درج‌شده، امکان حذف آن وجود ندارد به همین دلیل اگر شخصی ادعا کند که می‌تواند آن را تغییر دهد ادعای کذب کرده‌است و البته هر شخصی می‌تواند از سازمان ثبت‌احوال تقاضای گواهی تجرد کند. در این گواهی درج می‌شود که شخص تاکنون ازدواج‌کرده، طلاق گرفته یا مجرد بوده‌است.[8][9]

ابطال

شناسنامه در دو صورت باطل می‌شود، یکی ترک تابعیت ایران و دیگری فوت.[3]

جستارهای وابسته

منابع
  1. «حقوق و تکالیف صاحبان اسناد هویتی». سازمان ثبت احوال کشور. دریافت‌شده در ۲۴ بهمن ۱۳۹۲.
  2. «داشتن شناسنامه و شماره ملی برای رای دادن کافی است». خبرگزاری دانشجویان ایران. ۲۰ خرداد ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۴ بهمن ۱۳۹۲.
  3. «قانون ثبت احوال کشور، فصل ششم، قانون شناسنامه». دریافت‌شده در ۲۴ بهمن ۱۳۹۲. قانون اصلاح قانون ثبت احوال مصوب ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۳۱۹ مجلس شورای ملی، اصلاح ۱۳۵۵ قانون اصلاح قانون ثبت احوال مصوب ۱۳۵۵، اصلاح ۱۳۶۳ مجلس شورای اسلامی
  4. «امروز ایرانی‌ها سجل‌دار شدند!». تابناک. ۳ دی ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۴ بهمن ۱۳۹۲.
  5. www.asriran.com https://www.asriran.com/fa/news/284332/وقتی-شناسنامه-گرفتن-حرام-شد. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۰۹. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  6. «نام همسر اول با ثبت رسمی ازدواج دوم از شناسنامه حذف می‌شود». aftabnews.ir. ۲۰۱۴-۰۹-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۰۹-۲۳.
  7. «اصلاح مندرجات شناسنامه». dadrasanpaytakht.com. 2019-02-26. بایگانی‌شده از اصلی در 26 فوریه 2019. دریافت‌شده در 26 فوریه 2019. تاریخ وارد شده در عدم تطابق|سال= / |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  8. «حذف نام همسر اول از شناسنامه با 10 میلیون تومان!». آخرین نیوز. ۲۰۱۵-۰۳-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۳-۰۸.
  9. «حذف غیرقانونی نام همسر از شناسنامه». JamejamOnline. ۲۰۱۵-۰۳-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۳-۰۸.
  • Council of Europe. Committee of Ministers (2005). Identity and Travel Documents and the Fight Against Terrorism: Recommendation Rec(2005)7. Council of Europe. ISBN 9789287158185.
  • Jane Caplan, John C. Torpey (2001). Documenting Individual Identity: The Development of State Practices in the Modern World. Princeton University Press. ISBN 9780691009124.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.