ایرنا

بنیان ایرنا در سال ۱۳۱۳ خورشیدی و با تأسیس «آژانس پارس» گذارده شد؛[8] بنگاه خبری که در چارچوب سازمانی وزارت امور خارجه و با هدف گردآوری، ترجمه و انتشار اخبار ایران و جهان به وجود آمد. نزدیک به چهار دهه بعد، وزارتخانه‌ای با عنوان اطلاع‌رسانی فعالیت خود را در دولت وقت آغاز کرد و بدین ترتیب در سال ۱۳۴۲، آژانس پارس به «خبرگزاری پارس» با نام اختصاری «پانا» (PANA) تغییر نام داد. پیش از این، آژانس پارس برای مدتی به‌طور مشترک با رادیو فعالیت می‌کرد و تهیه‌کنندگی اخبار این رسانه را بر عهده داشت.[9]

آژانس پارس از سال‌های نخستین فعالیت، همکاری‌های خود با بنگاه‌های پرسابقه و مهم خبری غربی همچون «خبرگزاری فرانسه»، «آسوشیتدپرس»، «رویترز» و نیز خبرگزاری «آناتولی» ترکیه را آغاز کرد و در مسیر حرفه‌ای شدن گام برداشت.[8][10] پایه‌گذاری وزارتخانه تازه «اطلاعات و جهانگردی» در سال ۱۳۵۳ سبب شد تا خبرگزاری پارس نیز از نظر تشکیلاتی دگرگونی‌هایی را تجربه کند. در این دگرگونی‌ها، خبرگزاری پارس از اداره کل خبرگزاری به سازمان خبرگزاری تبدیل و به عنوان یک شرکت سهامی دولتی شناسایی شد. اساسنامه آن نیز با ۲۳ ماده و هفت تبصره به تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی رسید.

سه سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی یعنی در دی ماه ۱۳۶۰، با تصمیم نمایندگان مجلس، خبرگزاری پارس به خبرگزاری جمهوری اسلامی با نام اختصاری «ایرنا» (IRNA) تغییر نام داد و فصل تازه‌ای در فعالیت‌های این رسانه گشوده شد.[9]

گردآوری اخبار ایران و جهان مهم‌ترین کارکرد و وظیفه بنیادین و اولیه ایرنا بود. اما بعدها کار نگارش گزارش‌های خبری، تحلیلی، تفسیری و پژوهشی، مصاحبه‌های تخصصی و نیز انتشار بولتنهای موضوعی، راهبردی و نظرسنجی را به عهده گرفت که همچنان ادامه دارد.

بخشی از برآیند فعالیت‌های ایرنا در وبگاه آن قابل دیدن و دسترسی است. البته پیش از سال ۱۳۷۶، اخبار ایرنا روی تلکس برای مسوولان و دیگر رسانه‌ها قابل دسترسی بود. در سال ۱۳۷۶ و پس از انتخاب سید محمد خاتمی به ریاست جمهوری و تشکیل دولت اصلاحات و تقویت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وبگاه ایرنا به عنوان یکی از نخستین وبگاه‌های خبری فارسی‌زبان گشایش یافت.

بخش عمده کارکردهای پژوهشی خبرگزاری در اداره کل پژوهش و بررسی‌های خبری ایرنا صورت می‌گیرد. در این پیوند، کارکردهای پژوهشی یاد شده در کنار تولیدات خبری که در اتاق خبر ایرنا سامان می‌یابد، روی وبگاه ایرنا برای بهره‌مندی عمومی قابل دسترسی است. تهیه بولتنهای پژوهشی، نمایه‌سازی روزنامه‌ها و نشریات، ایجاد بانک اطلاعاتی- خبری، انجام دادن طرح‌های نظرسنجی و از همه مهم‌تر مصاحبه‌های عمقی و حرفه یی، تحقیق، تفسیر و پژوهش در مورد طیف گسترده‌ای از اخبار روز و نیز فرایندهای داخلی و خارجی در حوزه‌های گوناگون در زمره وظایف «دفتر پژوهش‌ها و بررسی‌های خبری» قرار دارد.

ایرنا همکاری‌های حرفه‌ای با طیف گسترده‌ای از خبرگزاری‌های مهم خارجی دارد؛ عضو بسیاری از گروه‌ها و ائتلاف‌های مهم رسانه‌ای بین‌المللی است؛ «خبرگزاری بین‌المللی اسلامی» (IINA) وابسته به «سازمان کنفرانس اسلامی»، «سازمان خبرگزاری‌های آسیا- اقیانوس آرام» (OANA)، «ائتلاف خبرگزاری‌های غیرمتعهدها» (NANAP)، «خبرگزاری اکو» (ECONA)، «خبرگزاری اوپک» (OPECNA) و «ائتلاف خبرگزاری‌های دریای خزر» (ACSNA) از جمله گروه‌های رسانه‌ای است که ایرنا در آن حضور و نقشی فعال دارد.

همکاری‌های ایرنا با خبرگزاری‌های جهان پس از انقلاب نیز ادامه یافت و توافقنامه‌های مهمی میان ایرنا و دیگر خبرگزاری‌های مهم آسیایی و منطقه‌ای همچون «شینهوا» (Xinhua) از چین، «ریانووستی» (RIA Novesti) و «ایتارتاس» (ITAR TASS) از روسیه، خبرگزاری «قنا» (QNA) از قطر، «یونهاپ» (Yonhap) از کره جنوبی و … به امضاء رسید.[9]

دانشکده خبر به دلیل نیاز نظام رو به توسعه رسانه‌ای کشور و نبود رشته‌های تحصیلی خبرنگاری در مراکز آموزش عالی توسط سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی پایه‌گذاری شد و از سال ۱۳۷۶، پذیرش دانشجو برای آموزش و تربیت خبرنگاران، دبیران، سردبیران و عکاسان خبری رسانه‌ها را آغاز کرد. شورای عالی اداری در جلسه ۹۶/۱۰/۲ خود مصوب کرد که مؤسسات پژوهشی وابسته به دستگاه‎های اجرایی ، از سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ به هیچ عنوان مجاز به پذیرش دانشجو در هیچ‌یک از مقاطع تحصیلی نمی‎باشند و مراکز مجری آموزش‌های علمی-کاربردی وابسته به دستگاه‌های اجرایی حداکثر تا پایان سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ تعطیل، یا با رعایت ضوابط به بخش خصوصی واجد شرایط واگذار خواهند شد. در چارچوب همین مصوبه دانشکده خبر تهران از نیمسال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران واگذار شد و فعالیت شعب استانی دانشکده خبر در شهرهای شیراز، مشهد، اهواز، اردبیل و میبد یزد به پایان رسید. تأسیس موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران در سال ۱۳۷۳ نیز اقدامی در راستای تحقق اهداف رسانه‌ای سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی بود که زیر صاحب امتیازی ایرنا صورت گرفت. دو سال پس از آغاز به کار مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران، روزنامه ایران، روزنامه ایران سپید به عنوان نخستین روزنامه به خط بریل ویژه نابینایان و کم بینایان در سال ۱۳۷۵ انتشار یافت تا پنجره تازه‌ای رو به خبر را پیش روی آنان بگشاید. در ادامه، نیاز مخاطبان غیرفارسی زبان نیز سبب شد تا مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران روزنامه‌های الوفاق و ایران دیلی را به ترتیب به زبان‌های عربی و انگلیسی، از سال ۱۳۷۶ منتشر سازد. دیگر روزنامه زیر مجموعه مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران، ایران ورزشی است که سال‌ها در حوزه خبررسانی به ورزشکاران و ورزش دوستان فعالیت می‌کند. یکی دیگر از فعالیت‌های رسانه‌ای ایرنا، راه‌اندازی «ایرنا فیلم» در سال ۱۳۹۰ بود که به عنوان نخستین وبگاه اختصاصی فیلم خبری در ایران شناخته می‌شود. تازه‌ترین طرح‌های سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی، راه‌اندازی وبگاه «ایرنا مقاله» و نیز «مدرسه روزنامه‌نگاری» است که با هدف تبدیل به قطب مهم آموزشی و پژوهشی - خبری کشور در فضای مجازی صورت گرفته و فعالیت آن‌ها در شهریور ماه ۱۳۹۳ هم‌زمان با هفتهٔ دولت آغاز می‌شود.

در پی اقدام خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در درج اسامی مترجمان در ذیل خبرهای ترجمه‌شده، انجمن صنفی مترجمان ایران در نامه‌ای به‌طور رسمی از این اقدام تحسین‌برانگیز این نهاد خبری که در جهت حفظ حقوق معنوی مترجمان صورت گرفت، قدردانی کرد.[11]

در حالی که قرار بود خبرگزاری ایرنا طبق اصل ۴۴ قانون اساسی به بخش خصوصی واگذار شود.[12] پس از موافقت سید علی خامنه‌ای با درخواست علی‌اکبر جوانفکر، مدیر خبرگزاری ایرنا، مبنی بر مستثنی شدن ایرنا از فهرست شرکت‌های صدر اصل ۴۴، خصوصی‌سازی ایرنا منتفی شد.

• وبگاه خبرگزاری ایرنا به زبان فارسی
• وبگاه خبر گزاری ایرنا به زبان انگلیسی
• وبگاه خبرگزاری ایرنا به زبان عربی
• وبگاه خبرگزاری ایرنا به زبان ترکیه ای
• وبگاه خبرگزاری ایرنا به زبان آلمانی
• وبگاه خبرگزاری ایرنا به زبان فرانسوی