کمیته ملی المپیک ایران

اندکی پس از پایان جنگ جهانی اول و پس از وقفه ای که در انجام بازیهای المپیک ۱۹۱۶ بمدت هست سال رخ داده بود، با برگزاری بازیهای المپیک ۱۹۲۰ در آنتورپ بلژیک، در بسیاری از کشورها از جمله ایران فکر تشکیل سازمانها و فدراسیونهای ورزشی بوجود آمد. جدا از ورزشهای سنتی مانند ورزشهای باستانی و کشتی‌های پهلوانی، شمشیربازی، سوارکاری، تیراندازی و چوگان که از دیرباز در ایران رواج داشت، فوتبال اولین ورزش دسته جمعی بود که حرکت و فعالیت خود را در سال ۱۳۰۰ شمسی، (۱۹۲۲ میلادی) پس از بازیهای آنتورپ و کنگره المپیک در لوزان سال ۱۹۲۱، آغاز نمود. در این ارتباط افرادی از اولیاء دولت و داوطلبان مردمی جهت انجام فعالیتها، مسابقات، برنامه‌ریزی و اداره این رشته گرد هم آمدند که به این مجموعه از افراد هیئت یا فدراسیون اطلاق می‌شود.

از آنجائیکه دامنه فعالیتهای ورزشی ایران در سالهای یاد شده رو به گسترش گذاشته بود و هماهنگی و برنامه‌ریزی برای ورزشهای مورد علاقه جوانان تمرکز و سازمان رسمی را طلب می‌کرد بلافاصله بعد از پایان جنگ دوم جهانی و فراغت از مسائل جنگ و پیرامون آن و انتخاب محل برگزاری بازیهای المپیک ۱۹۴۸، فکر تشکیل فدراسیونهای ورزشی بر اساس موازین بین‌المللی قوت بخشیده شد و چون اداره امور مربوط به این فدراسیونها و تماس با کمیته بین‌المللی المپیک را الزامی می‌ساخت، لذا در سال ۱۳۲۴ اقدام به تشکیل پانزده فدراسیون ملی و هسته مرکزی کمیته ملی المپیک ایران گردید. متعاقباً برای پذیرش این فدراسیون‌ها در فدراسیون‌های بین‌المللی و نیز عضویت ایران در کمیته بین‌المللی المپیک، در ماه مه ۱۹۴۷ برابر با اردیبهشت ماه ۱۳۲۵ کمیته ملی المپیک ایران تشکیل گردید و در سال ۱۳۲۶ به عضویت رسمی از سوی کمیته بین‌المللی المپیک پذیرفته شد.

مکاتبات مسئولین ایران با مقامات کمیته بین‌المللی المپیک در لوزان و رئیس سوئدی آن زیگفرید اودستروم به نتیجه رسید و اعضای دائمی این ارگان در تاریخ ۲۰ ژوئن ۱۹۴۷ (۳۰ خرداد ۱۳۲۵) به عضویت رسمی ایران در این جرگه جهانی رأی موافق دادند و متعاقباً ایران توانست اولین هیئت ورزش را به بازیهای المپیک ۱۹۴۸ اعزام نماید.

این کمیته که سازمانی است مستقل، غیرانتفاعی و دارای استقلال مالی بر اساس ماده واحدهٔ مصوب نوزدهم تیر ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و سه مجلس شورای اسلامی که در تاریخ ۲۹/۴/۱۳۷۳ به تأیید شورای نگهبان رسیده‌است در شمار موسسات عمومی غیردولتی محسوب می‌شود.

سازمانی ورزشی و غیرانتفاعی است که در سال ۱۳۲۵ تأسیس شد و در سال ۱۳۲۶ به عضویت کمیته بین‌المللی المپیک درآمد. این کمیته مسئول فرستادن ورزشکاران به مسابقات المپیک و بازی‌های آسیایی می‌باشد.[1] رئیس فعلی این کمیته رضا صالحی امیری است.

این کمیته که سازمانی است مستقل، غیرانتفاعی و دارای استقلال مالی بر اساس ماده واحدهٔ مصوب نوزدهم تیر ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و سه مجلس شورای اسلامی که در تاریخ ۲۹/۴/۱۳۷۳ به تأیید شورای نگهبان رسیده‌است در شمار موسسات عمومی غیردولتی محسوب می‌شود. کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصل مندرج در منشور المپیک به منظور توسعه ورزش، تربیت نیروهای جوان، حمایت از نهضت المپیک، رونق بخشیدن رشته‌های ورزشی و برنامه بازیهای المپیک و آسیایی و همچنین شرکت در اقداماتی که موجب ارتقای صلح و حمایت و ترغیب اخلاقیات ورزشی باشد تشکیل شده‌است.

کمیته ملی المپیک که از مجمع عمومی، هیئت رئیسه و هیئت اجرایی تشکیل شده‌است دارای وظایف ذیل می‌باشد:

۱- کمک به پیشبرد تعلیم و تربیت نیروهای جوان و فعال کشور و تشویق و ترغیب عموم مردم به حفظ سلامتی و تندرستی خود از طریق مشارکت مثبت و کارساز در فعالیت‌های ورزشی به منظور تحقق مفهوم «آیه مبارکه ۵۹ سوره انفال قرآن کریم»

1. تلاش در جهت توسعه ورزش قهرمانی از طریق انجام تحقیقات علمی و فنی با هدف رشد استعدادهای بالقوه و ارتقای توانایی‌های جسمی، روانی و عقلی ورزشکاران کشور
2. شرکت در بازیهای المپیک زمستانی و تابستانی و اعزام ورزشکاران به مسابقاتی که در چارچوب این بازی‌ها برگزار می‌شود. کمیته ملی المپیک به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در بازیهای المپیک، مسابقات منطقه ای، قاره ای و جهانی که توسط کمیته بین‌المللی المپیک برگزار می‌شود از اختیارات انحصاری برخوردار است.
3. نظارت بر حسن اجرای قوانین بین‌المللی ورزشی و رعایت مفاد منشور المپیک و مقررات کمیته بین‌المللی المپیک و اشاعه اصول «المپیزم» در سطح ملی
4. برقراری ارتباط مستمر با کمیته بین‌المللی المپیک، شوراها، انجمن‌ها و دیگر ارگان‌های وابسته به کمیته بین‌المللی المپیک، فدراسیون‌های بین‌المللی، کنفدراسیون‌های قاره ای، کمیته‌های ملی المپیک
5. بررسی و تأیید اساسنامه‌های فدراسیون‌ها و ارگان‌های ورزشی و حفظ حقوق آنان
6. آماده‌سازی و اعزام ورزشکاران جمهوری اسلامی ایران به بازی‌های المپیک، آسیایی، پارالمپیک، بازیهای همبستگی کشورهای اسلامی و مسابقاتی که توسط کمیته بین‌المللی المپیک برگزار می‌شود. کمیته ملی المپیک در قبال رفتار ورزشکاران و هیئت‌های اعزامی مسئولیت خواهد داشت.
7. آشنا ساختن عموم مردم به منشور و مرام بازی‌های المپیک و تشویق آنان برای پشتیبانی از نهضت بازیها
8. تشکیل اداره امور آکادمی ملی المپیک، موزه المپیک و برگزاری نمایشگاه‌ها
9. تدوین و اجرای برنامه‌های آموزشی به منظور اشاعه اهداف نهضت المپیک
10. تهیه پرچم، نماد و سرود کمیته ملی المپیک که باید قبلاً مورد تصویب هیئت اجرایی کمیته بین‌المللی المپیک قرار گرفته باشد برای استفاده در رویدادهای مرتبط با بازیهای المپیک
11. بررسی و تصمیم‌گیری نسبت به گزارش‌هایی که در حوزه وظایف و اختیارات کمیته است و از فدراسیون‌ها و سایر ارگان‌های ورزشی ملی و بین‌المللی، مربیان، داوران، یا ورزشکاران و غیره به کمیته می‌رسد.
12. تشکیل دوره‌های آموزشی داخلی و بین‌المللی در ایران با همکاری دفتر همکاری‌های بین‌المللی المپیک (همبستگی المپیک)، فدراسیون‌های مربوطه و سازمان‌های ورزشی داخلی و خارجی
13. اعزام افراد کاردان به دوره‌های آموزشی بین‌المللی در خارج از کشور.
14. همکاری در انجام امور فدراسیون‌های ورزشی منطقه ای، آسیایی و بین‌المللی که دفتر آنان در ایران مستقر است.
15. تحت پوشش قرار دادن فدراسیون بازیهای غرب آسیا، فدراسیون همبستگی ورزش کشورهای اسلامی و کمیته ملی پارالمپیک از نظر اعتبارات مالی، خدمات اداری و سایر امور فنی ورزش
16. تشکیل جلسات مشورتی رؤسا و دبیران فدراسیون‌های ملی با حضور هیئت اجرایی کمیته
17. تشکیل جلسه با حضور روسا و دبیران کنفدراسیون‌های مستقر در ایران هر سه ماه یکبار به منظور بررسی امور مربوط به آنها و ارائه کمک‌های مورد نیاز در حد توان کمیته
18. کمک به پیشرفت نقش زنان در ورزش از طریق فراهم آوردن شرایط شرکت آنان در مجامع بین‌المللی و تشکیل کلاس‌های فنی، مدیریت و تربیت کادر مدیران ورزش زنان.
19. ایجاد رابطه مؤثر و هماهنگ با سازمان‌های دولتی و غیردولتی به منظور توسعه و ارتقاء ورزش به نحوی که کمیته ملی المپیک هیچ‌گاه با فعالیت‌هایی که در تضاد با منشور المپیک می‌باشد، مرتبط و درگیر نشود.
20. حمایت از سازمان‌های عمومی و مردمی، اعم از باشگاه‌های ورزشی و حمایت از اعزام تیمهای دانشجویی، دانش آموزی، کارگری و نیروهای مسلح به مسابقات و مجامع بین‌المللی
21. اتخاذ تدابیر لازم برای مقابله با هرگونه تبعیض، خشونت و فساد در ورزش
22. مقابله با هرگونه اعمال نفوذ معارض با منشور المپیک از سوی اشخاص و سازمان‌ها و گروه‌ها
23. تدوین کتب، نشریات و مقالات ورزشی، فرهنگی و هنری و خبری مربوط به جنبش المپیک و مقررات فنی فدراسیون‌های بین‌المللی
24. اختصاص یک روز و با یک هفته در سال به نام «روز المپیک» با «هفته المپیک» با همکاری کمیته بین‌المللی المپیک و تشویق کودکان، نوجوانان، و جوانان و ترتیب مراسمی ساده و ورزشی
25. انتخاب شهر میزبان داوطلب بازهای المپیک در کشور (این انتخاب از اختیارات ویژه کمیته ملی المپیک است).
26. تهیه و نگهداری پرونده‌های پزشکی، مهارتی و انضباطی کلیه قهرمان و ورزشکاران در سطح ملی و نتایج بازیهای آسیایی و جهانی
27. مبارزه با استفاده از داورهای نیروزای غیرمجاز که توسط کمیته بین‌المللی المپیک با فدراسیون‌های بین‌المللی ممنوع اعلام شده و نظارت همیشگی پزشکی بر ورزشکاران در شرایط مطلوب از طریق تأسیس و ایجاد آزمایشگاه مجهز تشخیص دوپینگ
28. اقدام به تشکیل نهادهای اقتصادی جهت کمک به تأمین هزینه‌های کمیته ملی المپیک
29. همکاری و هماهنگی با سازمان‌های ذیربط در حفظ محیط زیست به منظور دسترسی به محیط سالم زیست و حفظ مراکز زیست‌محیطی
30. عقد قرارداد با حمایت کنندگان مالی داخلی برابر قوانین جاری داخلی، بین‌المللی و بر پایه مقررات کمیته بین‌المللی المپیک

• شاهپور علیرضا پهلوی[2]
• شاهپور غلامرضا پهلوی[3]

• حسین شاه‌حسینی (۱۳۵۸–۱۳۵۹)
• مصطفی داوودی (۱۳۵۹–۱۳۶۳)
• حسن غفوری‌فرد (۱۳۶۳–۱۳۶۵)
• مصطفی هاشمی‌طبا (۱۳۶۵–۱۳۶۷)
• عیسی کلانتری (۱۳۶۷–۱۳۷۱)
• حسین محلوجی (۱۳۷۱–۱۳۷۵)
• مصطفی هاشمی‌طبا (۱۳۷۵–۱۳۷۹)
• مصطفی هاشمی‌طبا (۱۳۷۹–۱۳۸۳)
• رضا قراخانلو (۱۳۸۳–۱۳۸۷)
• محمد علی‌آبادی (۱۳۸۷–۱۳۹۲)
• کیومرث هاشمی (۱۳۹۲–۱۳۹۶)
• رضا صالحی امیری (۱۳۹۶-اکنون)

• علی شکوهی (۱۳۵۸–۱۳۵۹)
• خلیل خیام‌باشی (۱۳۵۹–۱۳۶۱)
• محمد خرمی (۱۳۶۱–۱۳۶۳)
• بهرام افشارزاده (۱۳۶۳–۱۳۶۷)
• بهرام افشارزاده (۱۳۶۷–۱۳۷۱)
• سید نصرالله سجادی (۱۳۷۱–۱۳۷۵)
• سید امیر حسینی (۱۳۷۵–۱۳۷۹)
• بهرام افشارزاده (۱۳۷۹–۱۳۸۳)
• علی کفاشیان (۱۳۸۳–۱۳۸۷)
• بهرام افشارزاده (۱۳۸۷–۱۳۹۲)
• شاهرخ شهنازی (۱۳۹۲–۱۳۹۶)
• شاهرخ شهنازی (۱۳۹۶–۱۳۹۸)
• کیکاووس سعیدی (۱۳۹۸-اکنون)

از مهمترین اقدامات در دوره ریاست رضا صالحی امیری ، ایجاد ، تاسیس ، راه اندازی و بهره برداری از تنها موزه ملی ورزش با عنوان موزه ملی ورزش ، المپیک ، پارالمپیک بود .

اطلاعات بیشتر در خصوص این موزه در وبسایت http://museum.olympic.ir/ قابل مشاهده و دسترسی می باشد .

آمار مدال آوران ایران در بازی‌های المپیک

• وبگاه رسمی