میدان آزادی

عکسی از میدان آزادی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران

میدان آزادی در بخش غربی تهران جای گرفته‌است و مسافرانی که از فرودگاه مهرآباد،ترمینال غرب تهران و بزرگراه لشگری (جاده مخصوص کرج) به تهران وارد می‌شوند، به عنوان نخستین نماد شهری، با این میدان و بنای ویژه آن روبرو می‌شوند. این میدان به شکل بیضی ساخته شده‌است که در مرکز آن برج شهیاد قرار گرفته‌است و در حاشیهٔ آن دو مسیر سواره‌رو که در برخی از بخش‌ها به‌صورت زیرگذر ساخته‌شده، قرار گرفته‌است. در فضای میان بنای برج آزادی و مسیرهای پیرامون میدان نیز باغچه‌های چمن‌کاری شده به‌صورت شش ضلعی ساخته شده‌است.

میدان آزادی با مساحت ۵۰٬۰۰۰ مترمربع پس از میدان نقش جهان با مساحت ۸۹٬۶۰۰ مترمربع، بزرگ‌ترین میدان ایران است و برج شهیاد، یکی از شناخته‌شده‌ترین نمادهای تهران، با بلندای چهل و هشت متر در میان آن جای گرفته‌است.

برج آزادی یا شهیاد، در زمان محمد رضا شاه پهلوی به عنوان نماد پایتخت ساخته شد. طراح میدان شهیاد مهندس معمار حسین امانت بود.

بر پایه نظرسنجی‌های انجام شده بیشینه شهروندان تهرانی برج شهیاد را به عنوان نماد شهر تهران معرفی کرده‌اند.[1] همچنین بر پایه همین نظرسنجی میدان آزادی، پس از موزه‌ها و کاخ‌ها، سومین جایی است که شهروندان تهرانی برای معرفی به بازدیدکنندگان خارجی دارای اولویت می‌دانند.[1]

از سال ۱۳۵۲ تا سال ۱۳۵۷ اسکناس‌های دویست ریالی ایران با تصویری از این برج چاپ و پخش می‌شد.

این میدان مرکز تجمع تاکسی‌ها و اتوبوس‌های خطوط شهرستان به ویژه به سمت شمال و غرب کشور می‌باشد.

نقشهٔ میدان دقیقاً از سقف مسجد شیخ‌لطف‌الله اقتباس شده، تنها به جای یک دایره، در اینجا دو بخش از دو بیضی با کانون‌های متفاوت وجود دارند. اغلب طرح‌های پروژه، از جمله این طرح را اردوان افضلی با نقشه‌های پیچیدهٔ هندسی و با الهام از نمونه‌های تاریخی و با چرخشی مدرن پرورانده است. البته طراحی سازهِ نیز اردوان افضلی که ۸ Over Arup انجام داد، کمک شایانی به سازمان‌دهی هندسی این طرح‌ها کرد.

تحلیل هندسی تناسبات برج آن را کوتاه و تنومند نشان می‌دهد. در واقع اگر برج بلندتر می‌بود و اگر سه دایره افقی با دایره‌های عمودی هم‌سان بودند، قطعاً اوج‌گیری برج بیشتر القا می‌شد و دیگر همچون هیکلی بدون سر و گردن به نظر نمی‌رسید. اما به هرحال، ارتفاع ۴۵ متری برج که به دلیل نزدیکی به فرودگاه به طرح امانت تحمیل شده بود، او را محدود می‌کرد؛ بنابراین آنچه را که در ارتفاع نمی‌توانست به‌دست‌آورد، با گسترش افقی ستون‌ها و عظمت شکل‌های توخالی قسمت پایین جبران کرد.[2]

یحیی جمور معاون فنی سازمان نقشه‌برداری کشور در رابطه با وضعیت برج آزادی گفت: با توجه فرونشست های اخیر در تهران و بر اساس گسترش پدیده فرونشست مناطق ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ تهران تحت تاثیر فرونشست قرار دارند و چیزی نمانده است که فرونشست به میدان آزادی نفوذ کند. یحیی جمور همچنین به تدابیر لازم در رابطه با برج آزادی اشاره کرد که در دست اقدام جهت ایمن سازی آن می باشند.[3]

• برج آزادی
• خیابان آزادی

• سایت معماران

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به میدان آزادی در ویکی‌گفتاورد موجود است.

• نماد دو پهلو: برج شهیاد، میدان آزادی
• تصاویری دیدنی از میدان آزادی
• محل میدان آزادی
• نقش میدان در فضای شهری؛ از آگورا تا آزادی بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine بی‌بی‌سی فارسی، ۱۳ شهریور ۱۳۹۳

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ میدان آزادی موجود است.