مسجد جامع ورامین

تهرنگ بنا میانسرای چهار ایوانی است. نیارش ساختمان دقیق است و آمودهای پایداری دارد. گنبد آن دو پوسته بوده که خود آن ریخته و آهیانه مانده است که گنبد ناری است. شبستان آن با تاق‌های آهنگ و چهاربخش پوشیده شده‌است. در ایوان جلوی گنبد خانه، گونه‌ای ترمبه پَتکانه بسیار زیبا کار شده‌است.[3] مدخل مسجد دروازه‌ای ورودی است که تشکیل ایوان را می‌دهد که سرتاسر ضلع شمالی مسجد است و صحن مسجد حیاطی مستطیل شکل است وسط آن حوضی است که شبیه حوض‌های وسط قلعه‌های مسکونی و رباط‌ها است. ایوان شبستان بلند و زیبای مسجد جامع دارای کتیبه‌هایی ارزشمند است کتیبه‌های سوره جمعه در متن و در حاشیه کتیبه‌های کوفی آن از نمونه‌های خوب کتیبه‌های گچبری این عصر است. انواع طرح‌های اسلیمی و خط‌های عربی، کوفی و فارسی را دارا است. در قسمت سر در اصل مسجد، در زیر قوس اصلی سر در مسجد، همچنین دو ستون تزیینی که از دو طرف قوس تا بالا و راس آن ادامه پیدا کرده و در سر در حرم نیز زیر قوس نیم گنبد کاشیکاری از پایه قوس تا راس آن از دو طرف به‌طور کامل و همانند سردر اصلی مسجد وجود دارد. بالای محراب، تا گوشوارها هیچ کاشیکاری وجود ندارد. در قسمت پایین حرم در کتیبه ۳ در ورودی به شبستان‌های شرقی و غربی که قبلاً در مورد آنها صحبت کردیم نیز کاشیکاری زیبایی خودنمایی می‌کند.

ژان دیولافوا در سفرنامه اش در بارهٔ مسجد می‌نویسد:

... پس از تعارفات معموله و کمی استراحت به تماشای مسجد جامع ورامین رفتیم. این بنا در قدیم بسیار عالی و باشکوه بوده ولی اکنون ویرانه‌ای بیش نیست. مؤمنین هم از ترس فرود آمدن طاق برای عبادت به آنجا نمی‌روند؛ و بنابراین سیاحت آن مانعی ندارد و هر کس می‌تواند آزادانه و بدون اشکال به تماشای این خرابه بپردازد

[4]

• 
  ایوان مسجد
• 
  "عمل علی قزوینی خدایش بیامرزاد"
• 
  دید بیرونی مسجد
• 
  حیاط مرکزی
• 
  دیوار شرقی گنبدخانه
• 
  جزئیات روی ایوان
• 
  داخل گنبد
• 
  محراب
• 
  جزئیات ورودی
• 
  حیات بیرونی
• 
  گنبد
• 
  حیاط
• 
  بیرون مسجد
• 
  داخل گنبد
• 
  محراب
• 
  نقوش قرآنی
• 
  دید گنبد از محراب
• 
  طاق کناری
• 
  تزیینات ستون
• 
  تزیینات دیوار
• 
  تزیینات طاق اصلی
• 
  تزیینات ورودی
• 
  تزیینات طاق اصلی
• 
  تزیینات طاق اصلی
• 
  ایوان ورودی
• 
  تزیینات دیوار
• 
  دید به گنبد از مزارع اطراف

عکس‌هایی که توسط رابرت بایرن در سال ۱۹۳۴ گرفته شده‌است.

• 
  مسجد جامع.
• 
  داخل گنبد
• 
  جزئیات ایوان
• 
  جزئیات محراب