شهرستان شهریار

در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی و لغت‌نامه دهخدا و فرهنگ معین از شهریار چنین یاد شده‌است:

شهریار. [ش َ] (اِخ) بخشی از شهر تهران که ۱۷۰۰۰ تن سکنه دارد و مرکز آن علیشاه عوض و دیه‌های آن «وحیدیه » و «رباطکریم» است. (از فرهنگ فارسی معین). در کتاب‌های جغرافیایی قدیم این نام را به یکی از ولایات مشهور نزدیک ری داده‌اند، و حمدالله مستوفی از قلعه‌ای به همین نام که در شمال شهر بوده‌است یاد می‌کند و بعداً شرف الدین علی یزدی در شرح جنگ‌های تیمور اسم شهریار را به ری داده‌است. (از ترجمهٔ سرزمین‌های خلافت شرقی ص ۲۳۴).[1]

شهرستان شهریار اکنون متشکل از دو بخش، ۷ شهر، ۶ دهستان، و حدود ۵۰ روستا و شهرک مسکونی است.

• شهرها؛

شهریار - اندیشه - باغستان - فردوسیه - وحیدیه - صباشهر - شاهدشهر

• دهستان‌ها:

1. دهستان جوقین: بکه (شهریار) - اصیل‌آباد - ترپاق تپه - رنگرز (شهریار) - حصارساتی - سقرچین (شهریار) - قجر تخت‌رستم - قجرآباد - فرارت - قشلاق مهرچین - قلعه نو (شهریار) - کردامیر - یبارک - مهرآذین
2. دهستان رزکان: رزکان - اسکمان - الورد - دهشاد بالا * قلعه دهشاد - دهشاد پایین - دینارآباد (شهریار) - رضی‌آباد بالا - رضی‌آباد پایین - قره تپه (شهریار) - محمدآباد (شهریار) - اسدآباد (شهریار)
3. دهستان فردوسیه: حصارزیرک - رازمره - رامین (شهریار) - وسطر - یوسف‌آباد صیرفی - ابراهیم‌آباد (شهریار) - کردزار - نصرت‌آباد (شهریار)
4. دهستان قائم آباد: محمودآباد خلج‌آباد - شهرک مصطفی خمینی (شهریار) - ویره (شهریار)
5. دهستان سعیدآباد: سعیدآباد (شهریار) - مهدیه (شهریار) - ورامینک
6. دهستان مویز: باباسلمان - بادامک - قلعه بها
7. شهرک ها:وایین - شهرک جعفریه - شهرک صدف - شهرک شاهد - امیریه(وحیدیه)- شهرک رفاه(اندیشه) - شهرک ASP - کهنز

جلگهٔ شهریار بین ۵۰ درجه و ۵۶ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۵۳ دقیقهٔ طول شرقی و ۳۵ درجه و ۳۳ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۴۰ دقیقهٔ عرض شمالی واقع شده‌است. این جلگه، از شمال به جلگهٔ ساوجبلاغ محدود است و از جنوب شرقی و مشرق به ترتیب به بخش‌های «پشاپویه» و «غار» مربوط می‌شود. مغرب، جنوب‌غربی و جنوب آن را رشته‌کوه کم‌ارتفاع و باریک «تخت رستم» با ارتفاع ۱۴۵۰ متر، از منطقهٔ کویری شهرستان ساوه جدا می‌کند.[2]

جمعیت شهرستان شهریار تا پایان سال ۱۳۸۸ حدود ۱/۳۰۰/۰۰۰ نفر شامل سه بخش ملارد، قدس و مرکزی بود. سپس و بر اساس مصوبه هیئت وزیران بخش‌های ملارد و قدس از ابتدای سال ۱۳۸۹ از شهرستان شهریار جدا شدند. در حال حاضر شهرستان شهریار با توجه به سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیتی بالغ بر ۷۴۴٬۲۱۰ نفر شامل ۷ شهر، ۶ دهستان و ۳۹ روستا می‌باشد.

شهرستان شهریار به عنوان یکی از سرریزهای جمعیتی شهر تهران عمل می‌کند و با معضل مهاجرت بی‌رویه و رشد بالای جمعیت روبروست. رشد ۸ درصدی جمعیت این شهرستان به عنوان یک معضل اجتماعی مطرح است. طی سال‌های ۷۵–۱۳۶۵ خورشیدی حدود ۳۰۰ هزار نفر مهاجر به شهرستان شهریار وارد شده‌اند. به همین دلیل مشاغل بومی این شهرستان گسترده و به عبارت دیگر مشاغل مهاجرتی هستند، اصلی‌ترین شغل و قدیمی‌ترین شغل مردم این شهرستان باغداری و در کنار آن کشاورزی است، باغ‌های سرسبز شهریار به دلیل خاک حاصلخیز این شهرستان از گذشته زبانزد مردم منطقه غرب استان تهران بوده‌است. این شهرستان با سرازیر شدن مهاجرین از سراسر ایران به یک شهرستان بسیار تأثیرگذار در امور اجتماعی و سیاسی مخصوصاً در استان تهران تبدیل شده‌است. پرورش دام و مرغداری، بخصوص در مناطقی همچون باغستان از سایر مشاغل این شهرستان است.[3][4]

هم اکنون در این شهرستان ۱۴ تشکل مردم نهاد دارای مجوز وجود دارد. از این چهارده تشکل یازده مورد آن در زمینه امور خیریه فعالیت و تنها سه مورد از آن‌ها فعالیت اجتماعی دارند.

شبکه بهداشت ودرمان شهرستان شهریار به عنوان زیر مجموعه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران با هدف تأمین بهداشت و درمان شهروندان از طریق تعمیم و گسترش خدمات بهداشتی، درمانی و آموزشی در این شهرستان فعالیت می نماید.

ارتقا سطح سلامت شهروندان با اجرای برنامه‌های بهداشتی خصوصاً در زمینه بهداشت محیط، مبارزه با بیماری‌ها، تغذیه ، سلامت باروری و جمعیت، سلامت دهان و دندان، آموزش بهداشت عمومی، بهداشت کار، بهداشت مدارس و شاغلین با تأکید بر اولویت مراقبت‌های بهداشتی اولیه به ویژه بهداشت مادران و کودکان با همکاری و هماهنگی دستگاه‌های ذیربط تامین می گردد.[5]