امامزاده قاسم (تهران)
امامزاده قاسم، امامزاده و نیز منطقه‌ای است در شمال تجریش که در دامنه رشته کوه البرز و در ارتفاع ۱۷۰۰ متری قرار دارد.
| قاسم | |
|---|---|
 ضریح امامزاده قاسم | |
| نقش | نوهٔ حسن مجتبی و پدرزن عبدالعظیم حسنی |
| نام | قاسم |
| مدفن | گلاب‌دره، تجریش، شهرستان شمیرانات |
| پدر | حسن بن زید بن حسن مجتبی، یا حسن مجتبی |
| فرزند(ان) | خدیجه (همسر عبدالعظیم حسنی) |
امامزاده قاسم در شهر تهران و در شمال منطقه شمیران و در روستای قدیمی «دژ علیا» واقع است. بنای اصلی امامزاده برجی هشت ضلعی است که هر ضلع آن از داخل ۲/۲۵ متر عرض دارد و از آجر ساخته شده‌است.و این بقعه امروزه دارای صحن، ایوان، رواق و گنبد کاشیکاری است. اصل بنای بقعه را از قرن هفتم هجری دانسته‌اند. در زمان شاه تهماسب صفوی صندوقی با تاریخ ۹۶۳ هـ. ق بر روی مرقد نهاده شد.
ساختمان اصلی بقعه در زمان فتحعلی شاه قاجار توسعه یافت و ایوان بزرگ فعلی در طرف قبله بنا شد. بیرون بقعه و در گوشه جنوب غربی بنای قدیم، هنوز طاق نماها و رومی‌های عهد صفویه مشهود است. گنبد بیرونی بنا پیازی شکل است و ساقه آن با پوششی از کاشی خشتی با نقوش هندسی و خطوط کوفی بنایی تزیین شده‌است. صندوق امامزاده در سال ۹۶۳ هـ. ق در سی و سومین سال پادشاهی شاه تهماسب صفوی روی مرقد نصب شد.
پیشینه
طبق معتبرترین نظرات این امامزاده، قاسم بن حسن بن زید بن حسن مجتبی می‌باشد که دختر او به نام خدیجه به همسری عبدالعظیم حسنی در می‌آید[1] این امامزاده که مانند بسیاری دیگر از سادات و علویان تحت تعقیب مأموران بنی امیه و بنی عباس قرار داشته‌است، به سمت کوه‌های البرز که مکان امن مناسبی بود عزیمت می‌کنند و پس از وفات یا شهادت، در منطقه بالادژ (که بعدها به نام وی، امامزاده قاسم نامیده شد) مدفون می‌شود.
تاریخچه بقعه
مورخین اولین بقعه آبرومند که بر مزار این امامزاده ساخته شده را به عضدالدوله دیلمی در سال ۳۷۰ هجری قمری نسبت می‌دهند. بعدها این بقعه گسترش پیدا می‌کند.
در زمان شاه طهماسب اول صفوی ایوانی در مشرق بقعه اضافه می‌شود و یک صندوق چوبی روی قبر امامزاده قرار می‌گیرد و گویا زیر صندوق فعلی قرار دارد.
در زمان فتحعلی شاه قاجار این بقعه توسعه پیدا کرد و ایوانی رو به جنوب ساخته شد و ایوان شرقی تبدیل به رواق حرم شد. سپس گنبد کاشی کاری شده‌ای نیز بر فراز بارگاه احداث کردند و مرمت‌هایی نیز به دستور ناصرالدین شاه قاجار انجام گرفت.
نگارخانه
زرین کوب امامزاده قاسم در ورودی آن
شهدای مدفون در محوطه امامزاده
نمای بیرونی امامزاده
منابع
- عطاردی صفحهٔ ۹۷
