مسجد عمادالدوله

مسجد عمادالدوله نام مسجدی در شهر کرمانشاه است که از آثار دورهٔ قاجاریه است. ساختمان نخستین مسجد در سال ۱۲۸۵ ه‍.ق (۱۸۶۸ میلادی) توسط امامقلی میرزا عمادالدوله (والی غرب و سرحددار عراقین) ساخته شده‌است.[1]

مسجد عمادالدوله
ناممسجد عمادالدوله
کشورایران
استانکرمانشاه
شهرستانکرمانشاه
بخشمرکزی (کرمانشاه)
اطلاعات اثر
سال‌های مرمت۶–۱۳۸۵
کاربریمذهبی
کاربری کنونیمذهبی و گردشگری
دیرینگیبیش از یک قرن
دورهٔ ساخت اثرقاجاریه، ۱۸۶۸
بانی اثرامامقلی میرزا عمادالدوله
اطلاعات بازدید
امکان بازدیدعموم مردم

مسجد عمادالدوله به صورت چهارایوانی بنا شده و دارای سردر، صحن، ایوان، شبستان ستوندار و حجرههای زیاد است.

بر کاشی‌کاری ایوان مسجد، کتیبه‌ای شامل قصیده‌ای با ذکر نام پادشاه وقت (ناصرالدین شاه)، نام سازنده و تاریخ ۱۲۸۵ ه‍.ق (۱۸۶۸ میلادی) جای دارد. بر روی ایوان شرقی صحن مسجد، اتاقکی چوبین ساخته‌اند. ورودی اصلی مسجد از طریق این ایوان شرقی است که با در چوبی بزرگی به راستهٔ زرگرهای بازار کرمانشاه مرتبط می‌شود.

در دیگر مسجد در ضلع جنوب غربی قرار داشته که توسط دالانی به تقاطع بازار زرگرها و بازار حوری آباد متصل می‌شود. این تقاطع زیر بزرگ‌ترین گنبد بازار که به میدان مشهور است قرار دارد.[2]

قاپی شاه نجف

پس از ساخت این مسجد، بانی آن یکی از درهای حرم علی را به کرمانشاه آورد و در این مسجد نصب نمود و به جای آن در نقره‌ای دیگری را وقف آستانه علوی نمود. این درگاه که امروزه در مدخل مسجد و بازار زرگرها قرار دارد و به «قاپی شاه نجف» مشهور است، به دورهٔ صفویه تعلق دارد.[3]

برج ساعت

در مسجد عمادالدوله یک برج ساعت قرار دارد که در راستای شمال شرقی به جنوب غربی ساخته شده‌است. این بنا از جمله برج‌های ساخته شده در مساجد ایران در اواخر عصر قاجار است، که کاربردی همچون برج ساعت مسجد شاه (امام خمینی) تهران دارد و نشانگر تلاش جامعه در استفاده از تکنولوژی مدرن در اماکن مذهبی ایران است. تکنیک ساخت این برج با تکنیک به کار رفته در مناره‌های تاریخی اواخر قاجار یکسان است. برج ساعت مسجد عمادالدوله در طی سالیان از راستای قائم منحرف شده و طرحی برای تعمیر، مرمت، استحکام‌بخشی و جلوگیری از انحراف بیشتر آن انجام شده‌است.[4]

حوزهٔ علمیه

در هنگام ساخت مسجد عمادالدوله، در پیرامون صحن آن حجره‌هایی برای سکونت طلاب علوم دینی ساخته شد. مطابق با وقفنامه، طلاب دینی بنا بر شرایطی می‌توانند در این مسجد ساکن و به تحصیل اشتغال ورزند. علاوه بر این، بازار و کاروانسرای عمادالدوله نیز که از صدها مغازه و حجره تشکیل شده‌است، وقف بر مصارف این مسجد می‌باشد و طبق پیش‌بینی واقف، تولیت مسجد و موقوفات آن همواره با والی یا حکمران غرب است.[1]

تزئینات و کاشیکاری‌ها

بیشتر تزئینات کاشیکاری مسجد عمادالدوله را نقوش هندسی و گیاهی به‌صورت انتزاعی و تجریدی تشکیل می‌دهد. این نقوش استحکام ساده و روانی دارد و برگرفته از تزئینات معماری دوران صفویه و زندیه است. در کاشیکاری این بنا منظره‌های معماری به کار رفته، اما نقوش انسانی به کار نرفته‌است.[5]

نگارخانه
  • ساعت مسجد عمادالدوله

منابع
  1. سایت آفتاب: مساجد استان کرمانشاه: مسجد عمادالدوله؛ بازدید در ۲۳ بهمن ۱۳۹۸.
  2. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): گذری بر بناهای مذهبی کرمانشاه-۹: مسجد عمادالدوله، نوشته‌شده در ۴ مهر ۱۳۸۹؛ بازدید در ۲۳ بهمن ۱۳۹۸.
  3. باشگاه خبرنگاران جوان: «قاپی شاه نجف» در مسجد عمادالدوله، نوشته‌شده در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۴؛ بازدید در ۲۳ بهمن ۱۳۹۸.
  4. عمارت خورشید: طرح مرمت و استحکام‌بخشی میدان ساعت کرمانشاه، برج ساعت عمادالدوله؛ بازدید در ۲۳ بهمن ۱۳۹۸.
  5. حسینی، سید هاشم و احمدزاده، فرید. ۱۳۹۴. بررسی تطبیقی نقوش کاشی‌کاری دو مسجد قاجاری (عمادالدولۀ کرمانشاه و مسجد سپهسالار تهران)، همایش ملی باستان‌شناسی ایران، دانشگاه بیرجند، ادارۀ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی، ۱۳۹۴، دورۀ ۲، صص ۱ و ۸ و ؛ بازدید در ۲۳ بهمن ۱۳۹۸.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.