تخت شیرین
مجموعه تخت شیرین مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان صحنه، بخش مرکزی، روستای گاماسیاب واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۸۶۳ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[1] محوطۀ تخت شیرین در سال ۱۳۱۱ به شماره ثبت ۲۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدهاست.[2]
مجموعه تخت شیرین | |
---|---|
نام | مجموعه تخت شیرین |
کشور | ایران |
استان | استان کرمانشاه |
شهرستان | شهرستان صحنه |
اطلاعات اثر | |
کاربری | مجموعه تاریخی |
دیرینگی | دوره ساسانیان |
دورهٔ ساخت اثر | دوره ساسانیان |
اطلاعات ثبتی | |
شمارهٔ ثبت | ۱۱۸۶۳ |
تاریخ ثبت ملی | ۱۸ خرداد ۱۳۸۴ |
موقعیت
محوطۀ تاریخی تخت شیرین در ۶ کیلومتری جنوب شرقی بیستون، و ۵/۱ کیلومتری سهراهی سرماج به پل شاهی در شهرستان صحنه از توابع استان کرمانشاه واقع شدهاست.[2]
در محوطۀ تخت شیرین، تخته سنگ بزرگی قرار دارد که به تخت شیرین موسوم شده و نام مجموعه از آن گرفته شدهاست. مردم محلی این تخته سنگ را به افسانۀ شیرین و فرهاد منسوب کرده و آن را به شیرین همسر ارمنی خسرو پرویز و معشوقۀ فرهاد کوهکن مربوط می کنند.[2]
اندازۀ محوطه
طول محوطۀ تخت شیرین تقریباً ۲ کیلومتر و عرض آن ۱ کیلومتر است و چندین تپۀ بزرگ و کوچک در آن قرار دارد.[3]
ابعاد بلوک سنگی موسوم به تخت شیرین نیز ۳ در ۱۰/۳ متر و ضخامت آن ۴۰ در ۵۰ سانتیمتر است.[2]
قدمت
تاکنون در محوطۀ باستانی تخت شیرین کاوشی صورت نگرفته و به همین دلیل قدمت دقیق آن مشخص نیست، اما آثاری از دوران ساسانی و نیز دوران اسلامی در آن یافت شدهاست.[3]
آثار موجود در محوطه
در سطح محوطه بقایایی از قبیل بلوکهای سنگی تراشیده و دیوارهای ساخته شده از لاشهسنگ و ملات گچ، مربوط به معماری دورۀ ساسانی و نیز آثاری از سدههای نخستین اسلامی به چشم میخورد.[3]
انتقال سنگها به سرماج
گفته شده که خاندان کرد حسنویه که در سدۀ چهارم هجری در منطقۀ کرمانشاهان حکومت محلی قدرتمندی تشکیل دادهبود، بخش هایی از بناهای این شهر را تخریب کرده و با آن در محل قلعۀ سرماج در سرماج حسینخانی برای بدر بن حسنویه مقری بنا کردهاند که بقایای آن هنوز پابرجاست.[3] [2]
در منابع تاریخی
گفته میشود که برخی از تاریخنگاران و جغرافیانویسان ایرانی و عرب سدۀ سوم هجری به بعد چون ابن فقیه، ابن رسته ابودلف، اصطخری و یاقوت حموی در نوشتههای خود به شهری با نام «ابو ایوب» در این مکان کردهاند. همچنین گفته شده که «ابو ایوب» کنیه یکی از مردان قبیله بنی جُرهُم بوده که دستور ساخت این شهر را دادهاست.[2]
جستارهای وابسته
منابع
- «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایرانشهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافتشده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
- شبکۀ اطلاعرسانی دانا: «تخت شیرین» کجاست؟، نوشتهشده در ۲۷ اسفند ۱۳۹۴؛ بازدید در ۲۳ اسفند ۱۳۹۸.
- باشگاه خبرنگاران جوان: تخت شیرین اثری تاریخی و برجای مانده از افسانههای کهن، نوشتهشده در ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۴؛ بازدید در ۲۳ اسفند ۱۳۹۸.