گهواره (دالاهو)

در گذشته اقلیتی از یهودیان در شهر گهواره زندگی می‌کردند. تا پیش از سال ۱۳۴۵ خورشیدی، حدود ۲۶ خانوادهٔ یهودی با جمعیتی بالغ بر ۱۲۰ نفر در شهر گهواره زندگی می‌کردند که از زمان سکونت آنان در این شهر دست‌کم ۶ نسل سپری شده‌بود. اجداد این یهودیان در اوایل دوران قاجار از عثمانی به سرپل ذهاب و از آنجا به گهواره مهاجرت کرده‌بودند. گورستان یهودی‌ها در شهر گهواره در منطقه‌ای موسوم به دشت عبری‌ها قرار داشت که مشرف به باغ‌های حاشیهٔ رودخانهٔ زمکان در شرق شهر بود. همچنین بیشتر خانه‌های متعلق به یهودیان در اطراف بازار قدیم شهر گهواره بود و عمدتاً به مشاغلی همچون مغازه‌داری، آسیاب‌داری و پیله‌وری اشتغال داشتند. یهودیان گهواره دارای یک کنیسه بودند که در کوچهٔ نجاری استاد فرمانی در جنب منزل عبدالله فاتحی قرار داشت. این اقلیت در جامعه با دیگر مردم به زبان کردی صحبت می‌کردند. مهاجرت یهودیان از شهر گهواره در سال ۱۳۴۴ خورشیدی و در زمانی آغاز شد که این اقلیت به شهرهای کرمانشاه، قصر شیرین و سرپل ذهاب کوچ کرد. در حدود سال ۱۳۵۵ خورشیدی همزمان با مهاجرت گستردهٔ یهودیان ایران به اسرائیل، یهودیان اهل گهواره نیز که پیشتر این شهر را ترک کرده‌بودند، از استان کرمانشاه مهاجرت کرده و به اسرائیل رفتند. در حال حاضر در شهر گهواره و توابع آن هیچ فردی از این اقلیت باقی نمانده‌است.[11]

تا حدود سال‌های ۱۳۵۰ خورشیدی، نزدیک به ۱۵ خانوادهٔ کولی در شهر گهواره زندگی می‌کردند. این افراد در فصل تابستان در محلی به نام بان‌دومان، که امروزه به محلهٔ نوساز جنب ضلع شمالی بلوار امام خمینی تبدیل شده‌است، زندگی می‌کردند، و سپس با پایان فصل گرما به شهرستان‌های قصر شیرین و سرپل ذهاب مهاجرت می‌کردند. زنان و مردان کولی در گهواره به داد و ستد، الک‌سازی، رویگری، فال‌بینی، حجامت، مطربی و مشاغلی از این دست اشتغال داشتند. پس از انقلاب زندگی ییلاقی و قشلاقی کولی‌ها از بین رفت و کولی‌های گهواره نیز کوچ کرده و در حومهٔ شهرهایی همچون کرمانشاه، قصر شیرین، سرپل ذهاب، صحنه و کنگاور اسکان پیدا کردند.[12]

بر اساس نتایج به دست آمده از نتایج مرکز امار ایران. جمعیت گهواره از مهر ماه سال ۱۳۷۰ شمسی تا آبان ۱۳۹۵ رشد نزولی داشته و جمعیت این شهر از ۵٬۱۴۲ نفر در مهر ۷۰ به ۴٬۰۵۰ نفر در سال ۹۵ کاهش یافته است که از عمده دلایل آن می‌توان به نبود اشتغال و مهاجرت اهالی به شهرهای دیگر بوده است.در نمودار روبرو شاهد این کاهش هستیم.

بر طبق اعلام مرکز امار ایران(۱۳۸۵) از۱۳۰۰۲نفر جمعیت باسواد بخش گهواره ۷۰۳۰نفر مرد و ۵۹۷۲نفر زن هستند و از۵۸۳۹بیسواد این بخش ۲۰۷۲نفر مرد و۳۷۶۷زن بودند.

جمعیت شهر گهواره از بین سی و پنج شهر استان کرمانشاه در رتبه شانزدهم بعد از بیستون و قبل از کوزران قرار دارد که ۴٬۰۵۰ نفر برآورد شده است.3 و رتبه دوم از بین ۱ تا ۵ را برای احتمال شهرستان شدن دارد.

نمودار اماری رشد جمعیت شهر گهواره از مهر۷۰ تا ابان۹۰

بخش کشاورزی یکی از مهم‌ترین بخش‌های فعالیت این شهر می‌باشد. اکثریت مردم ان کشاورز بوده نخود و گندم از محصولات عمده‌ای است که در زمین‌های کشاورزی آن از دیرباز کشت می‌شود و هم‌اکنون دو سد بزرگ زمکان و آزادی در دست احداث می‌باشد؛ که با اجرایی شدن این طرح ۸۰۰هکتار از زمین‌های منطقه زمکان و ۱۲۰۰ هکتار از زمین‌های بالا دست از نعمت آب برخوردار می‌شوند گهواره به یکی از قطب‌های کشاورزی و باغداری کرمانشاه تبدیل شده‌است.[13]

محصولات باغی شهر گهواره تابستان۹۳

این شهر دارای باغات زیادی می‌باشد که عمدتاً سیب می‌باشد و دارای شهرت خاص خود است. سیب گلاب و لبنانی عمده‌ترین نوع سیب موجود در گهواره می‌باشد. گستره باغ‌های گهواره به قدری است که آن‌ها را به محلات مختلف تقسیم‌بندی نموده‌اند از جمله"بان کولمانان. زغال سنگ-زله ناو-دیمانی و… در سالیان اخیر تگرگ[14] ,سرمازدگی،[15] خشکسالی[16] و آتش‌سوزی باعث خسارات فراوانی به باغداران این منطقه شده‌است. در خشکسالی‌های اخیر میزان باغ‌های گهواره به کمتر از نصف رسیده‌است. درسال۱۳۹۱ از سطح ۶۰۰هکتار باغات مثمر گهواره بیش از ۹۰۰۰ تن سیب با ارزش بیش از ۸۰ میلیارد ریال روانه بازار مصرف شده‌است.[17]

• 
  سیب سرخ -گهواره تابستان۹۳
• 
  سیب -گهواره تابستان۹۳
• 
  درخت سیب -گهواره تابستان۹۳
• 
  شکوفه‌های زیبای سیب
• 
  طبیعت زیبای گهواره
• 
  کوچه باغ در گهواره
• 
  تمشک وحشی در باغات گهواره

گهواره مهد تنبورسازی با شهرت جهانیست. ساز «تنبور» قدیمی‌ترین ساز مضرابی ایران است که با توجه به نقوش سنگی به جا مانده، حکایت از قدمتی چند هزار ساله دارد. تنبور یکی از پرطرفدارترین و پرمخاطب‌ترین سازهای موسیقی نواحی ایران است و حوزه اصلی رواج این ساز استان کرمانشاه و دو منطقه صحنه و گهواره‌است. جذابیت این ساز، به دلیل ماهیت اجرای مقام‌ها و جنبه عرفانی و معنوی به تدریج پا را از دایره ایران فراتر برده و در اروپا و آمریکا نیز، به این ساز و اجرای آن توجه و رویکرد فراوان شده‌است. با استفاده از قراین و شواهدی که وجود دارد ساز تنبور به شش هزار سال قبل بر می‌گردد مهم‌ترین مدرک این ادعا کشف مجسمه‌ای در حوالی مقبره دانیال نبی در شوش است که در ان دو مرد دیده می‌شوند که در دست یکی از آن‌ها تنبور دیده می‌شود و مشغول نواختن است؛ که قدمت آن به زمان قبل از ظهور موسی بر می‌گردد؛ و در گهواره به صورت حرفه‌ای ساخته می‌شود.[18] زبردست‌ترین استاد تنبورسازی آقای اسدالله فرمانی هم در این شهر اقامت دارند که تنبورهای دست سازه ایشان در موزه‌های بزرگ و معروف فرانسه جای دارند. گهواره همواره مسکن بزرگان تنبور نواز بوده‌است. سید محمود علوی، کاکی اله مراد حمیدی، استاد چنگیز فرمانی، استاد خسرو نظری، سید ولی حسینی، استاد طاهر یارویسی و سید تیمور مهرابی را از این میان می‌توان نام برد.

مردم شهر گهواره به زبان کردی تکلم می‌کنند و از نظر طبقه‌بندی سه‌گانه زبان کردی در رده گویش‌های کردی کلهری قرار می‌گیرد که در استان‌های کرمانشاه ایلام و شرق عراق و… به آن تکلم صورت می‌گیرد که دارای زیر شاخه‌های متعددی است ودارای زبان هورامی یا گورانی نیز میباشد

لباس مردم گهواره اصولاً لباس کردی است که با گذر زمان لباس‌ها از نظر ظاهر تغییر پیدا کرده‌اند؛ و به نحوی بین لباس زنان و مردان قدیم گهواره با مردان و زنان کنونی گهواره متفاوت است که در زیر به گوشه‌ای از آن به صورت طبقه‌بندی شده اشاره خواهد شد.

مردان در گهواره در دهه‌های مختلف اکثراً داری کلاه در شکل‌های مختلف سربند و… بودند که در زیر به گوشه‌هایی از آن اشاره خواهد شد.

عرق چین: کلاهی از جنس نخ یا ابریشم که مردها آن را بر سر می‌گذاشتند و سربند را به دور آن می‌بستند.

سروین(سربند):دستمالی است که به دور عرق چین یا همان کلاه مردان پیچیده می‌شد و اکثراً در این نواحی رنگ آن مشکی و تیره بود.

سخمه:بر روی پیراهن پوشیده می‌شد جلوی آن کاملاً باز بود و دکمه دار هم بود.

قبا: در زمان‌های دورتر پوششی تمام قد بود که بر روی سخمه پوشیده می‌شد.

کلاه: کلاه دوره دار یا پشمی نخی - شه وکلاو … در دوره‌های مختلف پوششی برای سر مردان این دیار بود؛ که به وفور در مردان قدیمی تر دیده می‌شود.

شلوار جافی:شلواری که در این منطقه و سایر مناطق مورد استفاده قرار می‌گیرد و به سبب راحتی استفاده از آن استفاده می‌شود از مچ پا باریکتر و هر چه به طرف بالاتنه و کمر بالا می‌آید گشادتر می‌باشد که در نهایت با کش یا بند شلوار به دور کمر بسته می‌شود.

سلته:نیم تنه‌ای است استین دار که آن را مانند کت روی لباس می‌پوشند و در عکس‌های قدیمی این دیار به چشم می‌خورد.

پاپوش(کفش):پاپوش مردم این دیار در زمان‌های قدیمی گیوه و کلاش بوده‌است که با گذر زمان جای آن به کفش‌ها در طرح و جنس‌های مختلف تغییر پیدا کرده‌است.

پوشش زنان در این ناحیه هم به قسمت‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شده که بشرح زیر می‌باشد؛ و دارای رنگ‌های زیبایی می‌باشند.

کلاه:کلاهی شبیه به عرق چین مردانه است که برای بستن دستمال از ان استفاده می‌شود؛ که در زنان و دختران جوان به صورت کلاهی منجوق دوزی شده در جشن‌ها استفاده می‌شود.

سربند:مشکی -عالیخانی پارچه‌ای است تیره رنگ و اکثراً سیاه که دارای ریشه‌های فراوانی در دو طرف آنست که این ریشه‌ها توسط زنان کرد این مناطق به گونه‌ای بافته و زنجیره داده می‌شود و در نهایت به دور کلاه زنانه پیچیده می‌شود و ریشه‌های آن هم به‌شکل تزئینی قرار داده می‌شود.

پیراهن:پیراهن زنان کرد برحسب سن و سال و نوع سلیقه متفاوت است بدین صورت که این لباس‌ها اکثراً ار پارچه‌های گلدار و رنگ روشن که به‌شکل و طرح‌های مختلف تهیه شده‌اند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

زیرپوش:زیرپوش مورد استفاده زنان این منطقه ساده و معمولاً رنگی متناسب با لباس رو می‌باشد که از گردن تا پشت پا را در بر می‌گیرد.

شلوار:شلواری گشاد از جنس حریر یا پشم …

ماشته (روپوش):پارچه ایست مشکی که به‌شکلی خاص دوخته می‌شود معمولاً پایین آن دارای ریشه هایست که زنان کرد آن را زنجیره می‌زنند و مانند شنل روی شانه زنان انداخته می‌شود و از جلو گردن و روی سینه گره می‌خورد.

سخمه:بر روی پیراهن می‌پوشند معمولاً بدون آستین است و در جلو روی سینه با قفل‌های تزئینی بسته می‌شود.

زوو ه ن (قبا):لباسی است جلو باز که تا پشت پا را می‌پوشاند و معمولاً از جنس مخمل است که در زمان‌های قدیم رویه‌ای ای هم داشت که با گذر زمان برای جوانترها این رویه حذف و به پوششی نازک و مخملی تبدیل شده‌است.

سلته: البسه ایست مانند سخمه که دارای استین است و کمی بیشتر از پشت را می‌پوشاند و بر روی پیراهن پوشیده می‌شود.

با گذر زمان لباس‌ها هم به نوعی با شدت‌های مختلف در حال تغییر هستند و نوع پوشش مردمان این شهر هم از این غائله مستثنا نخواهند بود.

با گذر زمان لباسهایی قدیمی مانند سربند-سخمه- کلاش-گیوه-کلاه‌های مختلف حذف شده‌است و جای خود را به بالاپوش‌های جدید و شلوار جافی دادند که در حال حاضر مردان این شهر از آن استفاده می‌کنند.

با تغییر لباس و مد به طبع لباس قدیم زنان گهواره هم تغییر پیدا کرده و سال‌های سال است که زنان جوان‌تر از سربند و سایر لباس‌های مخصوص زنان قدیمی و مسن تر استفاده نمی‌کنند.

و در جشن‌ها عروسی‌ها و… از لباس‌های محلی گفته شده به‌شکل امروزی تر و شاد تر استفاده می‌کنند و حتی در این جشن‌ها عده‌ای از زنان از سربند و کلاه‌های منجوقی شاد استفاده می‌کنند. هم‌اکنون عده‌ای از دختران و زنان این شهر از لباس‌های زیبای محلی و عده‌ای هم از لباس‌های جدیدتر استفاده می‌کنند.[19]

عید باستانی نوروز هم در گهواره همراه با سایر نقاط کشور جشن گرفته می‌شود. از روزهای قبل از شروع فروردین ماه و معمولاً اسفند خانم‌های خانه‌دار به کار تمیزکاری و به اصطلاح خانه تکانی مشغول می‌شوند؛ و اعضای خانواده بنا به وسع مالی و نیاز به تهیه لباس‌های جدید اقدام می‌کنند.

پنج شنبه آخر سال و زیارت اهل قبور گهواره

در آخرین پنجشنبه سال که در بین مردم ایران به پنجشنبه آخر سال مشهور است؛ و یکی از رسم‌های قدیمی و باستانی ایران به‌شمار می‌رود. مردم این شهر هم به زیارت اهل قبور می‌روند و با نثار فاتحه و دادن خیرات (شکلات -شیرینی-میوه و حلوا) و روشن کردن شمع و چراغ برای اموات و مردگان خود طلب آمرزش می‌کنند.

چهارشنبه سوری که در سایر مناطق کشور در آخرین سه شنبه سال برگزار می‌شود از قدیم در این منطقه از قدیم جایگاهی نداشته و در چند سال اخیر بین جوانان اجرا می‌شود اما از قدیم‌الایام در این منطقه شب قبل از نوروز بر روی بام خانه‌ها رفته یا در حیاط و کوچه‌ها آتشی به احترام زرتشت و روشنایی و آیین باستانی مرسوم ایرانیان برپا می‌کنند و اعتقاد دارند که آتش نشانه پاکی و برکت خداوند است. این جشن را آگر نوروز (آتش نوروز گویند) در سال‌های اخیر هم آگر نوروز با تغییر چهره بسیاری از جشن‌های ایرانیان مانند چهارشنبه سوری که با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن همراه بود تغییر کرده و جوانترها غیر از روشن کردن از انواع ترقه و مواد منفجره دیگر در این جشن باستانی استفاده می‌کنند.

در روزهای عید نوروز هم اهالی گهواره با چیدن سفره نوروز و گذاشتن میوه و شیرینی (مانند نان برنجی) و با روبوسی به دید و با روبوسی آغاز سال نو را همراه با دعایی به هم تبریک می‌گویند و معمولاً بزرگ خانواده به کوچکترها عیدی می‌دهد و همراه با هم به دید و بازدید از خانه سایر فامیل‌ها می‌روند.

معمولاً خانواده‌هایی که وصلت کرده‌اند و هنوز در دوران نامزدی به‌سر برده و عروسی نکرده‌اند در این روز داماد به همراه پدر و مادر راهی منزل خانواده عروس می‌شود و عید نوروز را به ایشان تبریک گفته و به نوعروس عیدی داده می‌شود.

در روز عید خانواده و وابستگان نزدیک خانواده‌هایی که به تازگی عزیزان خود را از دست داده‌اند و سالگرد فوت عزیزانشان فرا نرسیده‌است به منزل خانواده آن‌ها می‌روند و به نوعی در این زمان شادی آن‌ها را با غمهایشان تنها نگذاشته فاتحه می‌دهند؛ که اصطلاحاً به آن نوعید گفته می‌شود.

روز دوم عید مردان گهواره به سوی روستای توت شامی که جایگاه رهبر مذهب اهل حق (سید نصرالدین حیدری) می‌باشند می‌روند و فرارسیدن عید نوروز را به ایشان تبریک می‌گویند.

مردم گهواره هم مانند سایر هموطنان در این روز به دامان طبیعت می‌روند و آخرین روز از نوروز را با هم و در کنار هم جشن می‌گیرند.

خاوه نکار از مهم‌ترین مراسم و اعیاد مردم اهل حق می‌باشد؛ که در اواسط آبانماه می‌باشد؛ و مدت زمان آن سه روز می‌باشد و در این سه روزه مردم روزه دار می‌باشند؛ و به نوعی بعد از پایان سال زراعی و شکرگزاری برگزار می‌شود. شب اول شروع روزه داری مردم با تهیه سیب یا انار، نیاز تهیه می‌کنند و به خانه سید پیر یا جم خانه می‌رود؛ و به تنبور نوازی یا خواندن دعا مشغول می‌شوند با اجازه سید نیازها تقسیم به اندازه مساوی تقسیم می‌شوند و بعد از آن دعای نیت روزه داری خوانده می‌شود؛ و از سحرگاه آن شب روزه داری آغاز و تا غروب به طول می‌کشد.

و عده‌ای دیگر هم هر شب به جم خانه می‌روند با خواندن سرودهای مذهبی تنبور و نذر و نیاز مشغول می‌شوند.

روز سوم خاوه نکار با نذری آغاز می‌شود که باید یک خروس قربانی شود. به اینصورت که از صبح خروسی را قربانی می‌کنند و آن را بحالت آب‌پز شده (شوربایی) تهیه می‌کنند و تا بعد اظهر که که این کار طول می‌کشد همراه با سه کیلو برنج که با روغن حیوانی تهیه شده‌است و نیاز - همراه با مراسم دینی خاص با حضور سید و خواندن دعای معروف مراسم نذری به اتمام می‌رسد و بعد از اتمام ساعات روزه داری به قسمت کردن نذری بین مردم اقدام می‌کنند؛ و این‌گونه روز سوم روزه داری هم به پایان می‌رسد.

بعد از سه روز روزه داری و قربانی کردن در نهایت در روز چهارم همانند عید نوروز مردم گهواره برخلاف سایر روستاها و شهرهای اطراف سفره عید را برپا می‌کنند؛ که معمولاً شیرینی شکلات و میوه و… را روی آن گذاشته‌اند سه روز روزه داری خود را جشن گرفته و از صبح همان روز به دید و بازدید دوستان آشنایان و خانواده خود رفته و بزرگان خانواده هم به فرزندان کوچک خود عیدی می‌دهند؛ و عید خاوه نکار را به آن‌ها تبریک می‌گویند. برخی نیز به زیارت آرامگاه بزرگان دینی خود می‌روند.

شهر گهواره از نظر آب و هوایی در منطقه مدیترانه‌ای قرار دارد ایستگاه هواشناسی گهواره که به صورت خودکار می‌باشد در سال۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسیده‌است[21]

نمودار دما و میزان بارندگی گهواره در سال ۱۳۹۲ در سال‌های اخیر با وقوع خشکسالی در سطح کشور این شهر هم از این بلا در امان نمانده‌است و میزان بارندگی در آن به‌طور چشمگیری کاهش یافته‌است.

مهمترین رودخانه‌ای که از این شهر می‌گذرد که جزء بزرگترین رودخانه‌های غرب می‌باشد زمکان نام دارد و از روستای توت شامی سرچشمه می‌گیرد که بعد از گذر از گوراجوب و گهواره و جاماسب در حوالی روستای بانزه لانی به سد آزادی می‌ریزد که پس از عبور از جوانرود و پاوه در جهت جنوب شرقی به شمال غربی از کشور خارج شده و عراق می‌ریزد و در خاک عراق به رودخانه سیروان می‌پیوندند[22] و هم‌اکنون مشغول احداث سد روی ان می‌باشند که این کار باعث به زیر اب رفتن روستاهای اطراف شده‌است و دو سد آزادی و زمکان روی آن ساخته می‌شود. طول این رودخانه ۵۰کیلومتر است. ساخت سد آزادی روی این رودخانه باعث ذخیره و مهار ۳۵ میلیون متر مکعب آب روان و تحت پوشش قرار گرفتن ۳۰۴ هکتار از زمین‌های زراعی استان می‌شود.[23] که باعث ایجاد یک فضای زیبا و توریستی در این منطقه شده‌است.

رودخانه زمکان در کنار باغهای گهواره

کوه قلعه قاضی در شمال شرق گهواره قرار دارد ارتفاع آن ۲۳۷۰متر می‌باشد. قلعه قاضی در میان لقیهٔ کوه‌ها در نقطه‌ای استراتژیک قرار دارد بگونه‌ای که بر محیط پیرامون خود دید کاملی دارد. شکل ظاهری قله کوه شبیه به یک قلعه می‌باشد. داستان‌هایی در بین مردم وجود دارد که در زمان ساسانیان فرماندهی بنام قاضی در این منطقه و قلعه وجود داشته که وجود این فرمانده مقتدر خار چشمی بوده برای دشمنان این آب و خاک. از آنجا که بسیاری از ابنیه‌های تاریخی و.. . در قله این کوه آثاری از بناهای تخریب شده قدیمی به چشم می‌خورد که بعد از سالیان سال هنوز هم آثاری از ساروج در آن‌ها به چشم می‌خورد[25]

نمایی از باغهای اطراف و ناهمواری‌های اطراف -کوه قلعه قاضی

• 
  درختی کهنسال درگهواره
• 
  برگ‌های زیبای بلوط-دار مازور

آب شرب گهواره از طریق رودخانه توت شامی تأمین می‌شود. در سالیان اخیر با بارش باران و طغیان این رودخانه خطوط انتقال آب گهواره دچار شکستگی شده‌است؛ و به زیر ساخت‌های شهری خساراتی وارد کرده‌است؛ و باعث قطع آب شهروندان شده‌است.[29]

استان کرمانشاه یکی از استان‌های زلزله خیز ایران به‌شمار می‌رود. بنابر امار شبکه لرزه‌نگاری استان کرمانشاه، گهواره یکی از نقاطیست که بیشترین میزان لرزه در ان به ثبت رسیده‌است[30] که بیشتر این زلزله تنها با تجهیزات لرزه‌نگاری قابل تشخیص بوده‌است. در سال ۱۳۸۷ بیشترین زلزله در استان کرمانشاه در اطراف گهواره رخ داده‌است که بنا به‌گزارش شبکه لرزه‌نگاری استان کرمانشاه تعداد ان ۲۳ مورد بوده‌است.

بلوار ولیعصر گهواره

بلوار ولیعصر گهواره تنها بلوار دایر در این شهر می‌باشد که از سه راهی جاده کوزران -گهواره -اسلام‌آباد غرب شروع شده و تا میدان امام علی ادامه دارد و پمپ بنزین گهواره هم در این ناحیه قبل از رسیدن به میدان ورودی شهر قرار دارد.

شهر گهواره دارای دو میدان است که در ابتدا و انتهای شهر قرار دارد میدان ورودی که امام علی نام دارد؛ و میدان دوم هم که در انتهای شهر قرار دارد به روستاهایی مثله توت شامی و بابا شاه احمد و… راه دارد.

میدان امام علی شهر گهواره-میدان ورودی شهر

مردم این شهر در محلی به اسم جمخانه گرد هم می‌آیند و مراسم و تجمعات خود را در ان انجام می‌دهند و از اماکن مقدس آیین یاری به‌شمار می‌رود. این مکان در خیابان جم خانه قرار دارد.

مسجد امیرالمؤمنین گهواره در خیابان اصلی شهر جنب بانک کشاورزی واقع شده‌است.

ازمهمترین مدارس هم می‌توان به دبستان استاد شهریار که هم‌اکنون ساختمان اصلی ان تخریب شده‌است-(قدیمی‌ترین)۱۷ شهریور-راه دانش-شهید دستغیب- بنت الهدی- دبیرستان دخترانه حجاب -دبیرستان امام خمینی-امام علی و شبانه‌روزی اشاره کرد

نمایی از گورستان بالاجوب در شهر گهواره

اطراف شهر گهواره دارای گورستان‌های مختلفی است. از جمله بابا اسکندر. بالاجوب. آرامستان کاکی‌ها و… قرار دارد تمام آرامستان‌های مذکور به صورت سنتی می‌باشند.