اسرائیل
اسرائیل (به عبری: יִשְרָאֵל; عربی: إِسْرائيل)، با نام رسمی دولت اسرائیل (به عبری: מְדִינַת יִשְרָאֵל مِدينات يِسْرائيل)، یک کشور در غرب آسیا، واقع در ساحل جنوبشرقی دریای مدیترانه و ساحل شمالی دریای سرخ است. اسرائیل در شمال با لبنان، در شمالشرقی با سوریه، در شرق با اردن، بهترتیب در شرق و غرب با سرزمینهای فلسطینی کرانه باختری و نوار غزه[1] و در جنوبشرقی با مصر هممرز است. با وجود اینکه این کشور مساحت نسبتاً کمی دارد، اما از نظر جغرافیایی دارای ویژگیهای متنوعی است.[2][3] مرکز اقتصادی و علمی اسرائیل، تلآویو است،[4] درحالی که مرکز حکومت آن در اورشلیم، شهری که اسرائیل آن را پایتخت خود میداند، واقع است؛ اورشلیم به عنوان پایتخت این کشور توسط بیشتر کشورها، به رسمیت شناخته شدهاست اما چندین کشور آن را به رسمیت نمیشناسند.[5][6][7][8]
دولت اسرائیل | |
---|---|
پایتخت و بزرگترین شهر | اورشلیم ۳۱°۴۷′ شمالی ۳۵°۱۳′ شرقی |
زبان(های) رسمی | عبری |
حکومت | جمهوری پارلمانی |
اسحاق هرتزوگ نفتالی بنت | |
بنیانگذاری | ۱۴ مه ۱۹۴۸ |
مساحت | |
• کل | ۲۰٫۷۰۰ کیلومترمربع (۷٫۹۹۲ مایلمربع) (۱۵۱ام) |
• آبها (٪) | ۲~ |
جمعیت | |
• سرشماری | ۹٬۲۰۳٬۵۰۰ (نود و نهم) |
• تراکم | ۴۱۷ /به ازای هر کیلومترمربع (۱۰۸۰٫۰ /مایلمربع) (سی و پنجم) |
تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP) | برآورد ۲۰۱۹ |
• کل | ۳۵۰٬۷۳۷ میلیارد دلار (سی و پنجم) |
• سرانه | ۳۴٬۸۷۵ دلار (بیست و هشتم) |
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۴) | ۰٫۸۹۴ شانزدهم(بسیار بالا) |
واحد پول | شکل (₪) (ILS) |
منطقه زمانی | IST |
utc=+۲ و dst=+۳ | |
پیششماره تلفنی | ۹۷۲ |
کد ایزو ۳۱۶۶ | IL |
دامنه سطحبالا | .il |
قسمتی از چشمانداز یهودیت |
قوم یهود و یهودیت |
---|
|
اسرائیل تنها کشور با شهروندان عمدتاً یهودی در جهان است.[9] بر پایه برآورد سال ۲۰۱۳ سازمان مرکزی آمار اسرائیل، این کشور در حدود ۸ میلیون و ۵۱ هزار نفر جمعیت داشتهاست که ۶٬۰۴۵٬۹۰۰ نفر از آنان را یهودیان و ۱٬۶۶۳٬۴۰۰ را اعراب اسرائیلی تشکیل دادهاند.[10][11] بیشتر اعراب اسرائیلی مسلمان و گروهی نیز مسیحی و دروزی هستند. مارونیها، سامریها، ارمنیها، چرکسیها و کردها[12][13] از دیگر اقلیتهای قومی ساکن این کشور هستند.[14]
در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۷ میلادی، سازمان ملل متحد، طرح تقسیم فلسطین به دو کشور اسرائیل و فلسطین و اداره شهر اورشلیم، به صورت بینالمللی را تصویب کرد.[15] این طرح موافقت سران اسرائیلی را در پی داشت اما فلسطینیان و دولتهای عرب منطقه، بیدرنگ آن را رد کردند.[16] در نتیجه از تاریخ ۳۰ نوامبر ۱۹۴۷ تا ۱۴ مه ۱۹۴۸ میان شبهنظامیان فلسطینی و یهودی، نبردهای خونینی درگرفت. نهایتاً در ۱۴ مه ۱۹۴۸ همزمان با پایان قیومیت بریتانیا بر فلسطین، «دولت اسرائیل» با صدور منشور استقلال، اعلام موجودیت کرد.[17] یک روز پس از اعلام استقلال، تمامی همسایگان عرب بهطور همزمان به اسرائیل حمله کردند که متحمل شکست شدند. از آن پس، مجموعهای از درگیریهای نظامی بین نیروهای اسرائیلی و کشورهای عرب رخ داده که جنگ ۱۹۴۸، جنگ ۱۹۵۶، جنگ ششروزه ۱۹۶۷ و جنگ یوم کیپور ۱۹۷۳ مهمترین آنها بودهاند.[18]
اسرائیل عضو رسمی سازمان ملل متحد است و در حال حاضر با بیش از صد و پنجاه و هفت کشور جهان روابط دیپلماتیک دارد.[19] از سوی دیگر، ۲۵ کشور عمدتاً مسلمان این دولت را به رسمیت نمیشناسند[20] و برخی کشورها مانند جمهوری اسلامی ایران سراسر اسرائیل را فلسطین اشغالی (به عربی: فلسطين المُحْتَلّة) مینامند. این کشور همچنین میزبان بناهایی مقدس از سه دین ابراهیمی یعنی یهودیت، مسیحیت و اسلام و میزبان اماکن مقدس دین بهائی است.
اسرائیل، کشوری توسعهیافته و نوع حکومت آن، جمهوری پارلمانی است. این کشور دارای نظام پارلمانی و حق رای عمومی است.[21][22] در این کشور، رئیسجمهور مقامی تشریفاتی است[23] و نخستوزیر به عنوان رئیس دولت و کِنست (پارلمان اسرائیل) به عنوان شاخه قانونگذار عمل میکند.
در سال ۲۰۰۸ میلادی، اسرائیل بر پایه تولید ناخالص داخلی در رتبه چهل و یکمین اقتصاد بزرگ جهان قرار داشت.[24] کشور اسرائیل از لحاظ رتبهبندی دانشگاهی، بهترین وضعیت علمی را در منطقه خاورمیانه داراست.[25] از لحاظ شاخص توسعه انسانی، در سال ۲۰۰۸ میلادی، در رتبه بیست و سوم جهان قرار داشت.[26] این کشور از لحاظ این شاخص در بالاترین رتبه در منطقه خاورمیانه قرار دارد.[27] مردم این کشور از لحاظ امید به زندگی، دارای یکی از بالاترین شاخصها در میان کشورهای جهان هستند.[28] بنابر گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، مطبوعات و رسانههای اسرائیلی، بالاترین میزان آزادی را در میان کشورهای منطقه خاورمیانه دارند.[29]
جغرافیا
مساحت اسرائیل ۲۲٬۱۴۵[30] کیلومتر مربع (به تقریب دو برابر قطر) است. اسرائیل ۱۵۳مین کشور جهان از لحاظ وسعت جغرافیایی است.[31]
اسرائیل در شمال با لبنان، در شمال شرقی با سوریه، در شرق با اردن و در جنوب غربی با مصر مرز زمینی دارد. اسرائیل همچنین در شرق با کرانه باختری رود اردن و در جنوب غربی با نوار غزه مجاور است. این کشور همچنین از طریق دریای مدیترانه، خلیج ایلات و دریای سرخ مرز آبی دارد. این کشور با وجود پهناوری اندک، ویژگیهای جغرافیایی متنوعی را شامل میشود.[32]
شورترین دریاچه جهان به نام دریای مرده (بحرالمیت) در مرز اردن و اسرائیل واقع شدهاست. بزرگترین دریاچه داخلی اسرائیل، دریاچه کینرت در دامنه بلندیهای جولان قرار گرفتهاست.[33]
صحرای نِگِب بیابانی است وسیع در جنوب کشور اسرائیل که حدود ۵۵ درصد از خاک اسرائیل را پوشاندهاست.
تقسیمات کشوری
کشور اسرائیل به شش استان (به عبری: מחוזות محوزوت، جمع محوز) و ۱۵ بخش (به عبری: נפות نافوت، جمع نافا) تقسیم میشود.
استانها
- استان شمال - مرکز استان: ناصره
- استان حیفا - مرکز استان: حیفا
- استان مرکز - مرکز استان: رمله
- استان تلآویو - مرکز استان: تلآویو
- استان اورشلیم - مرکز استان: اورشلیم
- استان جنوب - مرکز استان: بئرشبع
شهرهای پرجمعیت
فهرست زیر شامل ۱۰ شهر پرجمعیت اسرائیل میشود. برای مشاهده آمار جمعیتی تمام شهرهای اسرائیل به فهرست شهرهای اسرائیل مراجعه کنید.
پرچم | شهر | جمعیت در محدوده شهری (۲۰۰۹)[34] |
جمعیت با احتساب حومه (۲۰۰۹)[35] |
استان | |
---|---|---|---|---|---|
اورشلیم | ۷۶۳٬۶۰۰ | ۱٬۰۲۹٬۳۰۰ | استان اورشلیم | ||
تلآویو | ۳۹۲٬۵۰۰ | ۳٬۲۵۰٬۰۰۰ | استان تلآویو | ||
حیفا | ۲۶۴٬۹۰۰ | ۱٬۰۳۹٬۰۰۰ | استان حیفا | ||
ریشون لتسیون | ۲۲۶٬۱۰۰ | - | استان مرکز | ||
اشدود | ۲۰۹٬۲۰۰ | - | استان مرکز | ||
بئرشبع | ۱۸۷٬۲۰۰ | ۵۳۱٬۰۰۰ | استان جنوب | ||
پتخ تیکوا | ۱۹۳٬۹۰۰ | - | استان مرکز | ||
ناتانیا | ۱۷۹٬۰۰۰ | - | استان مرکز | ||
خولون | ۱۷۰٬۶۰۰ | - | استان تلآویو | ||
بنی برق | ۱۵۳٬۳۰۰ | - | استان تلآویو |
مردم
بر پایه آمار سال ۲۰۰۹ میلادی، اسرائیل در حدود هفت میلیون و ۵۰۰ هزار نفر جمعیت داشتهاست که در حدود پنج میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از ساختار جمعیتی آن را یهودیان تشکیل دادهاند.[37] مابقی ساختار جمعیتی از مسلمانها، مسیحیان، دروزها و سامریون تشکیل شدهاست.[11]
بزرگترین بخش از اقلیتهای قومی را شهروندان موسوم به عرب اسرائیلی تشکیل میدهند. اعراب اسرائیل ۱۹٫۷ درصد از جمعیت اسرائیل را تشکیل میدهند.[38] همچنین بر اساس آمار موجود، بیش از ۱۳۵هزار شهروند ایرانیتبار در کشور اسرائیل زندگی میکنند.[39]
تاریخ
با شکلگیری جنبش سیاسی صهیونیسم در سال ۱۸۹۷ و بیانیه بالفور در سال ۱۹۱۷ میلادی، جامعه ملل، در پایان جنگ جهانی اول و پس از سقوط امپراتوری عثمانی، قیمومیت بر فلسطین را به بریتانیا اعطا کرد،[16] با هدف اینکه قیمومیت بریتانیا «پیشزمینههای مطلوب سیاسی، اقتصادی و امنیتی برای تأسیس خانه ملی یهودیان را عهدهدار شود و همچنین برای حفاظت از حقوق مدنی و حقوق مذهبی از همه ساکنان سرزمین فلسطین، صرفنظر از نژاد و مذهب» بکوشد.[40]
شکلگیری صهیونیسم تا تشکیل دولت اسرائیل
ایجاد جنبش صهیونیسم موجب موج دوم مهاجرت به خاورمیانه شد (۱۹۰۴–۱۹۱۴) و بیش از ۴۰۰۰۰ یهودی به آن سرزمین مهاجرت کردند. در سال ۱۹۱۷ وزیر خارجه بریتانیا آرتور جی بالفور اعلامیه مشهوری را منتشر کرد که از در نظر گرفتن فلسطین به عنوان سرزمینی برای یهودیها پشتیبانی شده بود. در ۱۹۲۰ فلسطین بهعنوان عضوی از جامعه ملل تحت قیمومیت بریتانیا پذیرفته شد. مهاجرت یهودیان در موج سوم (۱۹۱۹–۱۹۲۳) و چهارم (۱۹۲۴–۱۹۲۹) پس از جنگ اول جهانی ادامه یافت. در شورش اعراب در ۱۹۲۹ در فلسطین، ۱۳۳ یهودی و از جمله ۶۷ نفر در هبرون کشته شدند. در پایان جنگ دوم جهانی، جمعیت یهودیان در فلسطین بیش از ۶۰۰۰۰۰ نفر بود.
در سال ۱۹۳۹، بریتانیا «نامه سفید (گزارش دولت) سال ۱۹۳۹» خود را منتشر نمود و در آن مهاجرت یهودیان و خرید زمین توسط آنها را محدود نمود که شاید علت آن شورشهای اعراب در فاصله سالهای ۱۹۳۶–۱۹۳۹ بودهاست. از دیدگاه انجمنهای یهودی و صهیونیستها، این «نامه سفید» خیانت به اعلامیه ۱۹۱۷ بالفور بود. ضمن آنکه اعراب نیز از این تصمیم راضی نبودند و خواهان توقف کامل مهاجرت یهودیان به این سرزمین بودند. اما این «نامه سفید» خط دهنده سیاست بریتانیا تا انتهای دوران قیمومیت بر آن سرزمین بود.
برحسب طرح تقسیم ارائهشده توسط سازمان ملل قرار بر این بود که این منطقه بین اعراب و یهودیان بهطور مساوی تقسیم گردد و بیتالمقدس(اورشلیم) نیز محدودهٔ تحت نظارت سازمان ملل قرار گیرد، تا از ایجاد برخورد جلوگیری شود. اما یهودیها به طرح قانع نبودند و مناطق دیگری را نیز به اشغال درآورده و ضمیمه خاک خود کردند. اعراب نیز با تشکیل حاکمیتی یهودی به هر نحو مخالف بودند و مخالفت خود را اعلام کردند.
بعد از تشکیل دولت اسرائیل
در سال ۱۹۴۸ با اشغال قسمت اعظمی از فلسطین، دولت اسرائیل در آسیای غربی در مشرق مدیترانه تشکیل شد. مساحت آن ۲۱٬۰۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۳٬۶۹۰٬۰۰۰ تن است. پایتخت آن شهر تل آویو و شهرهای عمده آن اورشلیم و حیفا (بندر مهم) است.[42] طبق قانون کنِسِت بنا بودهاست، پایتخت این کشور به اورشلیم منتقل شود و سفارتخانههای خارجی نیز به آنجا برود،[43] اما تاکنون فقط ایالات متحده آمریکا این تصمیم را به رسمیت شناختهاست و مرکز نمایندگی اصلی خود را به اورشلیم منتقل کردهاست و عملاً هنوز تل آویو پایتخت است.
نظام سیاسی
در اسرائیل احزاب بازیگران اصلی در صحنه سیاسی هستند، این احزابند که تعیینکننده نوع زندگی، جهتگیریهای سیاسی و اجتماعی در اسرائیل هستند.
احزاب اصلی اسرائیل اغلب سالها پیش از تأسیس دولت به وجود آمدهاند، بارها دچار ائتلاف و انشعاب شدهاند که این ائتلاف و انشعابها تاکنون نیز ادامه دارد.
در اسرائیل هر حزبی که موجودیت دولت یهود را به رسمیت بشناسد حق فعالیت سیاسی دارد و هر حزبی که بیش از نیمی از کنست را در دست گیرد میتواند کابینه را تشکیل دهد و در غیر این صورت با ائتلاف با احزاب دیگر کابینه تشکیل میشود، نخستوزیر با رأی مستقیم مردم تعیین میشود و ریاست جمهوری که پستی کاملاً تشریفاتی است از سوی کنست و برای مدت ۵ سال انتخاب میگردد.
احزاب کلیدی
- حزب کارگر: در سال ۱۹۳۰ حزب ماپای با ادغام دو حزب قدیمی کارگری تشکیل شد و در همان دهه به حزب مسلط در عرصه سیاسی این کشور بدل شد و در سال ۱۹۶۵ ماپای با ائتلاف با حزب رافی حزب کارگر را تشکیل داد، حزب ماپای و بعدها کارگر از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۷۷ به صورت ممتد حزب حاکم اسرائیل بود و افراد سرشناسی چون داوید بن گوریون، شیمون پرز، اسحاق رابین از اعضای این حزب بودند. تعلقات ناسیونالیستی در حزب کارگر شدید نیست، این حزب طرفدار جدایی دین از سیاست و حزبی سکولار است.
- حزب لیکود: یکی از احزاب ناسیونالیست افراط گرای اسرائیل است، در گذشته با نام هروت (آزادی) فعالیت میکرده و در سالهای ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ در روسیه ایجاد گردیده.
این حزب در ابتدا طرفدار تشکیل دولت در دو سوی رود اردن بود و اندک اندک نظریاتش تعدیل یافت و امروزه از تشکیل دولت فلسطین فقط در ۵۰ درصد کرانه باختری حمایت میکند.
- حزب مفدال: در سال ۱۹۵۵ و از ائتلاف دو حزب میزراهی و اتحادیه کارگران مذهبی حزب مفدال با گرایش ملی-مذهبی ایجاد شد، مفدال دارای گرایشهای مذهبی و ناسیونالیستی است، این حزب در اکثر دولتهای ائتلافی اسرائیل حضور داشته و به عنوان یک حزب سیاسی شریک دولت شناخته میشود.
- حزب شاس: این حزب در ۱۹۸۴ توسط یک خاخام سیاسی به نام آریه دری تأسیس شد و یکی دیگر از احزاب مذهبی اسرائیل است، تعلقات ناسیونالیستی خاصی ندارد و بیشتر در پی اجرای قوانین دین یهود در جامعه و گرفتن امتیاز برای مدارس دینی و طلاب است.
- حزب مرتص: از اتحاد ۳ حزب کوچکتر به نامهای راز، ماپام و شینویی به وجود آمد.
مرتز طرفدار سرسخت آزادی مذهبی است و بر تکثرگرایی در جامعه اسرائیل تأکید دارد و از این رو در جامعه اسرائیل قطب مخالف شاس محسوب میشود.
- حزب کادیما:این حزب توسط آریل شارون تأسیس شد.
- احزاب عرب: در اسرائیل ۳ حزب عرب نیز فعالیت میکنند که متناسب با جمعیت هوادار خود، نمایندگانی به کنست میفرستند.
روابط خارجی
به رسمیت شناختن بینالمللی اسرائیل
اسرائیل عضو رسمی سازمان ملل متحد است و در بسیاری از کشورهای جهان، وابستههای دیپلماتیک دارد. در حال حاضر بیش از صد و شصت کشور جهان، اسرائیل را به رسمیت میشناسند و با این کشور روابط کامل دیپلماتیک دارند.[44] تمامی کشورهای غربی، بخشی از آمریکای جنوبی، آسیا و آفریقا نیز کشور اسرائیل را به رسمیت شناختهاند.[45]
30 کشور عضو سازمان ملل شامل افغانستان، الجزایر، عراق، بنگلادش، بوتان برونئی، مجمعالجزایر قمر، جیبوتی، اندونزی، کره شمالی، کویت، لبنان؛ لیبی، مالزی، مالی، نیجر، عمان، قطر، پاکستان، سومالی، سودان، عربستان سعودی، سوریه، تونس و یمن این دولت را به رسمیت نمیشناسند و ایران، گینه، کوبا و چاد هم پس از مدتی این دولت را غیرقانونی اعلام کرده و از تصمیم خود برای به رسمیت شناختن آن برگشتند.[20]
منازعه فلسطین و اسرائیل
منازعهٔ فلسطین اسرائیل، مناقشهای جاری میان فلسطینیان و اسراییلیان است، که در میانهٔ سدهٔ بیستم آغاز شد. منازعهٔ فلسطین ـ اسراییل، بخش محوری منازعهٔ گستردهتر اَعراب و اسراییل است، و بهعنوان «رام نشدنیترین منازعه» ی جهان از آن یاد شدهاست. منازعه، در هریک از جوامع فلسطینیان و اسرائیلیان، گسترهٔ وسیعی از دیدگاهها را پدیدآورده است. این موضوع، اختلافات عمیقی را که نهتنها میان فلسطینیان و اسرائیلیان وجود دارد، بلکه در هریک از این دو جامعه وجود دارد، برجسته میکند. مشخصهٔ این منازعه، سطح خشونت موجود در آن است، که شاهدی بر وجود آن در تمام دورانیست که از آغاز آن میگذرد. جنگ میان طرفین، توسط ارتشهای متعارف، گروههای شبهنظامی، جوخههای ترور، و افراد، اداره شدهاست، و تلفات ناشی از آن، به نظامیان محدود نماندهاست؛ بلکه شمار زیادی از تلفات در غیرنظامیان دو طرف نیز پدیدآورده است. شخصیتهای بینالمللی برجسته در این منازعه درگیرند.[46]
عمده خشونتهای سیاسی صهیونیستی در جریان این منازعه دیده میشود. معروفترین این خشونتها توسط افراد و گروههای شبه نظامی یهودی مانند هاگانا، لحی، سازمان نظامی ملی در سرزمین اسرائیل انجام میشدهاست. این اقدامات شامل حملهٔ به غیرنظامیان فلسطینی از جمله زنان و کودکان و نیز تخریب اماکن عمومی، خانهها و تأسیسات حیاتی است.[47]
آموزش عالی
آموزش در اسرائیل، یکی از مهمترین بخشهای فرهنگ و زندگی در اسرائیل است. مدارس و دانشگاههای اسرائیل، از سیستم سکولاریسم (ممانعت از دخالت دین در امور عمومی جامعه) پیروی میکنند. دولت اسرائیل، همچنین هر ساله بیش از ده درصد بودجه عمومی کشور را به آموزش و توسعه مدارس، موسسات علمی و تحقیقاتی و دانشگاههای اسرائیل اختصاص میدهد. رشتههای فرهنگ عربی و اسلام، ریاضی - فیزیک و علوم تجربی، جزء سه رشته مقطع دبیرستان اسرائیل محسوب میشود. البته تعداد فارغالتحصیلان رشته فرهنگ عربی و اسلام نسبت به دو رشته دیگر پایین است.[48]
۹۷٫۱٪ اسرائیلیها باسواد هستند.[49] این رقم یکی از بالاترین ارقام در میان تمامی کشورهای جهان و بالاترین در منطقه خاورمیانه است.[50] در مقایسه با تمامی کشورهای جهان، به نسبت جمعیت، اسرائیل دومین کشور از نظر میزان چاپ کتاب و سرانه کتابخوانی است.
تاکنون دوازده یهودی اسرائیلی موفق به دریافت جایزه نوبل شدهاند؛ و در کل ۱۹۰ یهودی با ملیتهای گوناگون از جمله اسرائیل موفق به کسب جایزه نوبل در تمامی رشتهها شدهاند یعنی بیش از ۲۴ درصد برندگان این جایزه که از سال نخست (۱۹۰۱) تا سال ۲۰۱۵ تعداد ۸۵۰ نفر میشوند، یهودی بودهاند، این در حالیست که یهودیان تنها دو دهم درصد از جمعیت مردم جهان هستند.
- دانشگاههای اصلی اسرائیل
از دانشگاههای اصلی اسرائیل میتوان به دانشگاه عبری اورشلیم، دانشگاه بن گوریون، دانشگاه حیفا، دانشگاه برایلان، دانشگاه تلآویو، دانشگاه صنعتی اسرائیل و مؤسسه عالی علوم وایزمن اشاره کرد.
علوم و فناوری در اسرائیل
اقتصاد
اسرائیل پیشرفتهترین کشور از لحاظ توسعهٔ صنعتی و اقتصادی در منطقهٔ غرب آسیا و خاورمیانه در نظر گرفته میشود.[52] کیفیت آموزش مراکز آموزش و پرورش اسرائیل و ایجاد یک جامعه با انگیزهٔ بسیار بالا و تحصیلکرده تا حد زیادی عامل ترغیب و تحریک این کشور برای رونق فناوریهای رده بالا و توسعهٔ سریع اقتصادی است.[53]
اسرائیل دومین کشور بعد از ایالات متحده در داشتن شرکتهای نوپا[54] و خارج از آمریکای شمالی کشوریست که بیشترین تعداد شرکتهای فهرست شده در بورس نزدک را دارد.[55]
در سال ۲۰۱۰ اسرائیل رتبهٔ ۱۷ در میان کشورهای جهان از لحاظ توسعهیافتگی اقتصاد را از مؤسسهٔ برجسته و بسیار معتبر IMD کسب نمود. در همین سال اقتصاد اسرائیل با دوامترین اقتصاد جهان در برابر بحرانها رتبهبندی شد و همچنین رتبهٔ اول را در سرمایهگذاری بر روی مراکز توسعه و تحقیق کسب کرد.[56]
بانک اسرائیل در سال ۲۰۱۰ رتبهٔ اول را در میان بانکهای مرکزی برای داشتن عملکرد کارآمد کسب کرد در حالیکه سال ۲۰۰۹ رتبهٔ ۸اٌم را داشت. اسرائیل همچنین به عنوان پیشرو در عرضهٔ نیروی انسانی ماهر رتبهبندی شد.[56]
اسرائیل به دلیل واقع شدن در منطقهٔ خاورمیانه که منطقهای خشک، کمآب و دارای سطح بالای تابش نور خورشید است، توان خود را معطوف به فناوریهای دارای بازدهی بالا در این شرایط کردهاست و یک کشور پیشرو در توسعه انرژی خورشیدی،[57][58] الکتریسیته زمینگرمایی و مدیریت آب و حفاظت از آن محسوب میشود،[59] و توسعهٔ فناوریهای روی لَبه در زمینهٔ نرمافزار، ارتباطات و علوم زیستی این کشور که غالباً در سیلیکون وادی متمرکز شدهاند با سیلیکون والی ایالات متحده مقایسه میشود.[60][61] بنا به گزارشی در سال ۲۰۱۰ از سازمان همکاری اقتصادی و توسعه که اسرائیل هم عضو آن است، اسرائیل رتبهٔ اول جهان در صرف هزینههای تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی را دارد.[62] اینتل و مایکروسافت اولین مراکز تحقیق و توسعه خارج از کشور (آمریکا) خود را در اسرائیل ساختند و دیگر شرکتهای چند ملیتی فناوری همچون IBM، گوگل، اپل، هیولت پکرد (HP)، سیسکو سیستمز، فیسبوک، موتورولا و چند شرکت دیگر تأسیسات تحقیق و توسعه را در این کشور در منطقهٔ سیلیکون وادی باز کردهاند که علاوه بر این شرکتهای خارجی، بسیاری از شرکتهای فناوریهای رده بالای اسرائیلی در این منطقه مستقر هستند.
این کشور دارای مقدار زیادی از مخازن گاز طبیعی در ساحل خود در دریای مدیترانه است که انتظار میرود این کشور را از واردکننده گاز به صادرکننده آن تبدیل کند.[63]
از سال ۱۹۸۵، آمریکا سالانه در حدود ۳ میلیارد دلار به اسرائیل کمک کردهاست. از سال ۱۹۷۶، اسرائیل بیشترین مقدار کمکهای خارجی سالانهٔ آمریکا را دریافت کردهاست. بهعلاوه پس از جنگ جهانی دوم آمریکا در مجموع بیشترین کمکهای مالی را به اسرائیل ارائه دادهاست.[64] کمکهای مالی آمریکا قرار است از سال ۲۰۰۸ به تدریج افزایش یابد و حداکثر به ۳٫۱ میلیارد دلار در سال برسد، با این همه کمک ۳٫۱ میلیاردی آمریکا، بخش کوچکی از بودجه سالیانه اسرائیل را تشکیل میدهد.
منتقدان اسرائیل ادعا میکنند که این کمکها از ابتدای آغاز آن (۱۹۴۹) تا به حال، به ۱۰۸ میلیارد دلار بالغ شدهاست که آیپک (کمیته روابط عمومی آمریکایی اسرائیلی) نقش مهمی در جمعآوری این کمکها داشتهاست.[65][66]
اما از سوی دیگر مدافعان اسرائیل از جمله کمیته روابط عمومی آمریکایی اسرائیلی[67] مدعی هستند که ارقامی همچون کمک ۱۰۸ میلیارد دلار کمک از آغاز تشکیل اسرائیل تاکنون، آماری نیست که موجب سازندگی و آبادانی و حاصل پیشرفتهای گسترده یک کشور درگیر جنگ در زمینههای مختلف بوده باشد، بلکه تلاش خود ملت و ابتکار و میهنپرستی و سخت کوشی مردمان آن عامل دستاوردهای گسترده علمی، صنعتی، کشاورزی، بهداشتی، پزشکی، هنری و ادبی آن بودهاست.[67]
گفتنی است که امروزه اسرائیل به نسبت جمعیت خود دارای صادرات قابل توجهی است و تکنولوژی و محصولاتی با تکنولوژی بالا را حتی به کشورهای ایالات متحده آمریکا و کشورهای بزرگی چون هند[68] و چین[69] صادر میکند.
گردشگری
صنعت گردشگری یکی از منابع مهم درآمد برای کشورهاست و اسرائیل نیز از این قاعده مستثنی نیست. جهانگردان بسیاری به منظور بازدید از مناطق باستانی مذهبی موزهها مناطق طبیعی جغرافیایی و سواحل از اسرائیل دیدن میکنند.[70] جهانگردی یکی از مهمترین منابع حمایتی صنایع اسرائیل از جمله تجارت هتلها و رستورانها است. در سال ۲۰۰۹ بیش از ۲٫۷ میلیون نفر جهانگرد از اسرائیل بازدید کردند.[71]
آزادیهای اجتماعی و رسانهای
قوانین کشور اسرائیل مبتنی بر اصول دموکراسی و سکولاریسم نوشته شدهاست.[72] این کشور از لحاظ آزادیهای اجتماعی و روند دمکراسی پیشروترین کشور در منطقه خاورمیانه محسوب میشود، با این حال دولت اسرائیل مجوز چنین آزادی را در سرزمینهای فلسطینی تحت اشغال نمیدهد. به گفته سازمان گزارشگران بدون مرز سربازان اسرائیلی علیه خبرنگاران عربی که برای رسانههای محلی یا دیگر کشورهای عربی کار میکنند تبعیض قائل شده و با آنان بدرفتاری میکنند. در خود اسرائیل نیز بحث آزادی بیان خصوصاً زمانی مفهوم پیدا میکند که قرار است در مورد مسئله فلسطین سخن گفته شود. در اسرائیل قانون خاصی برای مطبوعات وجود ندارد و در صورتی هم که رسانهها با اعتراض و اقامه دعوا روبرو شوند در دادگاههای عادی به جرایم آنها رسیدگی میشود.[73] تمامی جراید اسرائیلی مستقل هستند. سازمان گزارشگران بدون مرز، که یک سازمان بینالمللی دفاع از مطبوعات است، در گزارشی که در سال ۲۰۰۵ منتشر کرد، رسانههای اسرائیلی را «مقتدر و مستقل» خواند اما افزود ارتش اسرائیل به کرات مانع فعالیت روزنامهنگاران فلسطینی و خارجی شدهاست. قابل ذکر است متن تمام روزنامههای فلسطینی قبل از چاپ باید توسط مقامات اسرائیلی مورد بازبینی قرار گیرد.[73]
چندهمسری در اسرائیل غیرقانونی است.[74][75] جامعه همجنسگرایان دارای آزادیهای وسیع اجتماعی در این کشور هستند، هرچند برخی گروههای مذهبی محافظهکار در اسرائیل با این آزادیها مخالفند.[76] همچنین مجازات اعدام در کشور اسرائیل وجود ندارد و این مجازات از قوانین کیفری لغو شدهاست.[77]
زبان
عبری تنها زبان رسمی و اصلی کشور اسرائیل است. زبانهای رایج دیگر در اسرائیل عبارتاند از: عربی، انگلیسی، روسی، ییدیش (زبان رایج میان یهودیان روسیه، لهستان و آلمان که مخلوطی از آلمانی و عبری است).
وزارت آموزش و پرورش اسرائیل یادگیری زبان عربی را در تمامی مدارس دولتی الزامیکردهاست. هدف از این کار نزدیک کردن دو فرهنگ یهود و عرب به یکدیگر ذکر شدهاست. دو زبان عبری و عربی در پارلمان اسرائیل به عنوان زبانهای رسمی شناخته میشوند و نمایندگان در صورت تمایل میتوانند به زبان عربی در کنست سخن بگویند.[78] به دلیل ساختار جمعیتی اسرائیل که عمدتاً از یهودیان و اعراب تشکیل شدهاست، اسامی تمامی خیابانهای این کشور به دو زبان عبری و عربی نوشته شدهاست و تمامی فیلمهای پخش شده باید دارای زیرنویس عبری و عربی باشند.
فرهنگ
اسرائیل کشوری است که مردمی از ادیان و فرهنگهای مختلف را در خود جای دادهاست مردمی که به شدت به اعتقادات خود معتقد هستند.[79] نژادپرستی در اسرائیل به دو صورت دیده میشود: نژادپرستی از سوی یهودیان ضد اعراب[80] و تبعیض نژادی بین گروههای مختلف یهودی (از جمله علیه یهودیان اتیوپیایی، یهودیان هندی، یهودیان میزراحی و یهودیان رنگینپوست).[81] تبعیض ضد اعراب مسلمان در ابعاد مختلفی از جمله سیاستها، آموزش، دیدگاههای فردی و رسانه دیده میشود.[82]
فرهنگ دینی متعصب در جامعه لائیک
تبعیض جنسیتی نیز در گروههای متعصب یهودی وجود دارد مانند ممنوعیت استفاده از «شال دعا» برای زنان یا با صدای بلند دعا خواندن.[83] ماه مه ۲۰۱۳ در کنار دیوار ندبه با پرتاب بطری آب و سنگ توسط مردان و دختران متعصب یهودی به سمت «زنان دیوار» (زنان یهودی که تابوی شال دعای مردانه را شکسته بودند) شدت درگیری به حدی رسید که به مداخله مأموران پلیس و بازداشت افراد متعصب منجر شد. بیبیسی فارسی با اشاره به تعصبات دینی در جامعه لائیک اسرائیل از این موضوع خبر داد و افزود که چندی پیش از این رویداد دادگاهی رأی داده بود که نباید کسی را از عبادت با پوشش دلخواهش منع کرد اما این رأی با انتقادات شدید یهودیان متعصب روبرو شد. گروههای متعصب خواستار اجرای قوانین شریعت بهطور کامل و اجرای مراسم ازدواج و طلاق بهطور مذهبی تحت نظر و تابعیت خود هستند. دادستان کل اسرائیل به دولت توصیه کرده بود که برای پیشگیری از جدایی زنان از مردان در اتوبوس، گورستان و بیمارستان قوانینی تصویب شوند و قرار بود که دولت ائتلافی معافیت طلاب دینی یهودی از خدمت نظام وظیفه را پایان دهد و دروس تحت تسلط مذهبیون در مدارس را مورد بازنگری قرار دهد.[83]
زنان در محیطهای مذهبی اسرائیل اجازه ندارند دامن کوتاه بپوشند.[84] اوائل دسامبر ۲۰۱۶ پارلمان مقرراتی را وضع کرد که در آن لباسهای «آستین حلقهای، تاپ، دامن کوتاه و سهربع، دمپایی، صندل و لباسهایی با شعار سیاسی» را مصداق «پوشش نامناسب» خواند و تعیین کرد که افراد بالای ۱۴ سال چه کارمند چه بازدیدکننده با چنین پوششی اجازه ورود به این ساختمان را ندارند. ۵ دسامبر مأموران نگهبانی پارلمان، با عنوان پوشش نامناسب، مانع ورود برخی زنان شدند. ۱۴ دسامبر حدود ۳۰ زن بیشتر از دستیاران و مشاوران اعضای کنست (پارلمان اسرائیل) مقابل این ساختمان تجمع اعتراضی تشکیل دادند؛ موضوع مورد بحث اندازه گرفتن دامن توسط نگهبانان بود و اینکه در این مقررات تعیین نشده که چه اندازهای از دامن، کوتاه قلمداد میشود. ۱۵ دسامبر ۲۰۱۶ بیبیسی فارسی با اشاره به مجموع این رویدادها، به نقل از رویترز از حمایت رئیس کنست، یوری الدشتاین از موضوع پوشش مناسب در پارلمان اسرائیل خبر داد؛ وی در این باره گفت که کنست تبدیل به «ایران یا طالبان» نشدهاست.[84]
امکانات جامعه
۶۵ درصد اسرائیلیهای ۱۸ ساله به بالا، مالک خانه خودشان هستند؛ ۸۴ درصد افراد بالای پنجاه سال به بالا نیز، مالک خانهشان هستند.[85] در مورد مالکیت زمینها، تبعیضی بین اعراب و یهودیان وجود دارد، چرا که حدود ۱۳ درصد از زمینهای اسرائیل در مالکیت سازمان Jewish National Fund است و اعراب اجازه خرید این زمینها را ندارند[86]. همچنین در برخی مناطق نگب و الجلیل، از تملک زمینها توسط اعراب جلوگیری میگردد.[87]
توان نظامی
نیروهای مسلح
نیروهای دفاع اسرائیل که اسم مخفف آن به عبری «تزاحال» نامیده میشود، متشکل از سه نیروی زمینی، هوایی و دریایی است که زیر نظر مستقیم ستاد کل فرماندهی و عملیات اداره میشوند.
اسرائیل خود را توان نظامی برتر خاورمیانه میداند و راهبرد اصلی این کشور بر این اصل استوار است که هیچ کشوری درمنطقه نباید از او پیشی گیرد، و مقابله اسرائیل با توان هستهای ایران نیز از این راهبرد سرچشمه میگیرد.[90]
خدمت اجباری نظامی
اکثر اسرائیلیها در سن ۱۸ سالگی به سربازی فرستاده میشوند. مردان دو سال و هشت ماه و زنان ۲ سال خدمت میکنند.[91] پس از خدمت اجباری، مردان اسرائیلی به نیروهای ذخیره میپیوندند و معمولاً هر ساله تا چندین هفته در نیروهای ذخیره فعالیت دارند. اکثر زنان از خدمت به عنوان ذخیره معاف هستند. شهروندان عرب (به جز دروزها) و افرادی که در تمام وقت به تحصیلات مذهبی مشغول هستند، از خدمت سربازی معاف هستند، گرچه معافیت دانشجویان یهودی سالهای طولانی زمینهٔ اعتراض در جامعه اسرائیل شدهاست.[92]
صنایع نظامی
این کشور هر ساله چند میلیارد دلار از تجهیزات نظامی خود را به کشورهای دیگر جهان صادر میکند. کشورهای چین، هند و ایالات متحده آمریکا از جمله مشتریان کلان تجهیزات نظامی تولید شده در صنایع نظامی اسرائیل هستند.[68][69]
تسلیحات هستهای
گفته میشود که اسرائیل از دهه پنجاه میلادی برنامه هستهای داشتهاست، اما دولت اسرائیل هیچگاه در اختیار داشتن جنگافزار هستهای را تأیید یا تکذیب نکردهاست، و در این رابطه «سیاست ابهام» را در پیش گرفتهاست.[93]
این کشور همچنین با آنکه عضو آژانس بینالمللی انرژی اتمی است، اما هیچگاه پیماننامه منع گسترش سلاحهای هستهای را امضا نکردهاست.
مرکز تحقیقات هستهای نگب در ده کیلومتری شهر دیمونا قرار دارد که بر باور عمومی، بخش مهمی از «برنامه هستهای اسرائیل» را تشکیل میدهد. در سال ۱۹۸۶ یک تکنسین هستهای اسرائیلی، برای اولینبار، اطلاعات و تصاویری محرمانه از داخل رآکتور دیمونا و کلاهکهای اتمی اسرائیل را در اختیار هفتهنامه بریتانیایی ساندیتایمز قرار داد و به این ترتیب، مدارکی در تأیید حدس و گمانهای موجود، در مورد زرادخانه هستهای اسرائیل را منتشر کرد.[94]
به نوشتهٔ هفتهنامه دفاعی جینز اسرائیل ششمین قدرت هستهای جهان محسوب میشود. این هفتهنامه همچنین مدعی شده که اسرائیل دارای ۱۰۰ تا ۳۰۰ کلاهک هستهای است که از نظر تعداد دارا بودن کلاهک هستهای با بریتانیا برابری میکند.[90]
جنگها
- جنگ ۱۹۴۸ (۱۳۲۷)
- جنگ کانال سوئز (۱۳۳۵)
- جنگ شش روزه (۱۹۶۷ میلادی-۱۳۴۶هجری شمسی)
- جنگ اصطکاک (۱۳۵۲)
- جنگ داخلی لبنان (۱۹۸۲میلادی) (۱۳۶۱)
- جنگ اسرائیل و حزبالله لبنان (۲۰۰۶میلادی-۱۳۸۵هجری شمسی)
- نبرد اسرائیل و غزه ۲۰۰۸ - ۲۰۰۹ (۱۳۸۷–۱۳۸۸)
- درگیریهای پراکنده با سوریه، لبنان و فلسطینیان (۲۰۰۹ تا کنون)
اسرائیل در حال حاضر درگیر نزاع با فلسطینیان در سرزمینهایشان است. سرزمینهایی که از بعد از جنگ ۶ روزه ۱۹۶۷ به اشغال اسرائیل درآمدهاست و این به رغم امضا قرارداد اسلو در ۱۳ سپتامبر ۱۹۹۳، مورد اختلاف میباشد.
فلسطینیان خواستار آن هستند که نوار غزه و کرانه باختری رود اردن که به ترتیب در غرب و شرق اسرائیل قرار دارند، طبق طرح تقسیم سازمان ملل به یک کشور مستقل (و ترجیحاً بههمپیوسته) تبدیل شود. مذاکرات، تهدیدات و جنگهای هر از چند یک بار میان اسرائیل با سوریه و لبنان در جهت رسیدن به نقطه ثبات هنوز به نتیجهای نرسیدهاست.
پیماننامهها و قطعنامهها
- در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸ پیمان صلح کمپ دیوید میان کشورهای اسرائیل و مصر و با میانجگری ایالات متحده آمریکا به امضا رسید.
- سال ۲۰۰۴ میلادی در پی ترور شیخ احمد یاسین توسط اسرائیل طرح تصویب قطعنامهای در شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه اسرائیل مطرح شد. ۱۱ عضو شورای امنیت به این قطعنامه رأی مثبت و ۳ کشور(بریتانیا، آلمان و رومانی) رأی ممتنع دادند. این قطعنامه با رأی منفی آمریکا وتو شد.[95]
- سال ۲۰۰۶ میلادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد طی قطعنامهای اسرائیل را به دلیل به قتل رساندن ۱۹ شهروند فلسطینی در بیت حانون محکوم کرد. این قطعنامه همچنین خواستار توقف حملات اسرائیل به نوار غزه و عقبنشینی نیروهای این کشور از مناطق تحت اداره فلسطینیان شد. ۱۵۶ کشور جهان به این قطعنامه رأی مثبت، ۷ کشور رأی منفی و ۷ کشور رأی ممتنع دادند.[96][97]
- عفو بینالملل گزارش کردهاست که اسرائیل در جریان حملاتی که از دسامبر ۲۰۰۸ تا ژانویهٔ ۲۰۰۹ به نوار غزه کرد، مرتکب جنایات جنگی شده، حملات نظامیاش به این منطقه غیر مسئولانه بوده و همچنین دست به تخریبهای عمدی و وحشیانه زدهاست.[98]
- شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد اسرائیل را به دلیل حمله به کاروان امدادرسانی غزه در سال ۲۰۱۰ به نقض قوانین متهم کرده و گفتهاست مدارک واضحی وجود دارد که پیگرد قانونی علیه اسرائیل را به دلیل کشتار تعمدی ممکن میکند. در این حمله ۹ نفر از فعالان حقوق بشر که قصد داشتند با عبور از محاصره اقتصادی نوار غزه توسط اسرائیل، مواد امدادی را به ساکنان این منطقه برسانند، کشته و تعداد بیشتری مجروح شدهاند. اما اسرائیل این گزارش را مغرضانه دانسته و رد کردهاست.[99]
جستارهای وابسته
پانویس
- "Palestinian Territories". State.gov. 22 April 2008. Retrieved 26 December 2012.
- "Israel". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Retrieved 5 January 2017.
- Skolnik 2007, pp. 132–232
- "GaWC – The World According to GaWC 2008". Globalization and World Cities Research Network. Retrieved 1 March 2009.
- The Controversial Sovereignty over the City of Jerusalem (22 June 2015, The National Catholic Reporter) "No U.S. president has ever officially acknowledged Israeli sovereignty over any part of Jerusalem (...) The refusal to recognize Jerusalem as Israeli territory is a near universal policy among Western nations."
- "UN General Assembly Resolution 181 recommended the creation of an international zonea, or corpus separatum, in Jerusalem to be administered by the UN for a 10-year period, after which there would be referendum to determine its future. This approach applies equally to West and East Jerusalem and is not affected by the occupation of East jerusalem in 1967. To a large extent it is this approach that still guides the diplomatic behaviour of states and thus has greater force in international law" (Susan M. Akram, Michael Dumper, Michael Lynk, Iain Scobbie (eds.), International Law and the Israeli-Palestinian Conflict: A Rights-Based Approach to Middle East Peace, Routledge, 2010 p. 119.)
- Jerusalem: Opposition to mooted Trump Israel announcement grows"Israeli sovereignty over Jerusalem has never been recognised internationally"
- Whither Jerusalem (Lapidot) p. 17: "Israeli control in west Jerusalem since 1948 was illegal and most states have not recognized its sovereignty there"
- "اسرائیل". Country Report. خانه آزادی. 2007. Retrieved ۱۵-۰۷-۲۰۰۷. Check date values in:
|accessdate=
(help) - "Israel closes decade with population of 7.5 million". Haaretz. 2019-08-01. Retrieved 2009-12-31.
- "Time Series-DataBank". Israel Central Bureau of Statistics. Archived from the original on ۱۷ دسامبر ۲۰۱۳. Retrieved ۲۰-۰۲-۲۰۰۹. Check date values in:
|accessdate=
(help) - "Kurdish Jewish Community in Israel". Jcjcr.org. Archived from the original on 2013-07-28. Retrieved 2013-04-11.
- Berman, Lazar (September 30, 2013). "Cultural pride, and unlikely guests, at Kurdish Jewish festival". timesofisrael.com.
- United Nations News Centre (28 October 2009). "Jerusalem must be capital of both Israel and Palestine, Ban says". UN News Centre. Retrieved 30 July 2015.
- United Nations General Assembly Resolution 181 بایگانیشده در ۲۹ اکتبر ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine, The Yale University
- «یوم النکبه»؛ روایت روزهای آغازین تأسیس یک کشور, بیبیسی فارسی
- Israel: 60 years of hope and despair, The Guardian
- Arab-Israeli wars, Encyclopædia Britannica
- "Israel's Diplomatic Missions Abroad: Status of relations". GxMSDev. 2013-05-30. Archived from Diplomatic Missions Abroad.aspx the original Check
|پیوند=
value (help) on 8 February 2011. Retrieved 2015-07-24. - International Recognition of Israel="http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Peace/recogIsrael.html
- Rummel 1997, p. 257. "A current list of liberal democracies includes: Andorra, Argentina, … , Cyprus, … , Israel, ..."
- "Global Survey 2006: Middle East Progress Amid Global Gains in Freedom". Freedom House. 2005-12-19. Retrieved 2007-07-01.
- محکومیت رئیسجمهور پیشین اسرائیل به حبس، بیبیسی فارسی
- Gross domestic product 2008, The World Bank
- "Middle East synchrotron facility could bring regional research cooperation". وبگاه Nature (journal). Retrieved 21 September 2008.
- "The Human Development Index - going beyond income". وبگاه برنامه توسعه سازمان ملل. Archived from the original on 13 September 2008. Retrieved 21 September 2008.
- "Human Development Report 2007/2008" (PDF). United Nations Development Programme. Retrieved 6 March 2010.
- "WHO: Life expectancy in Israel among highest in the world". روزنامه Haaretz. Archived from the original on 15 January 2010. Retrieved 6 March 2010.
- "Israel - Annual Report ۲۰۰۷". وبگاه Reporters Without Borders. Archived from the original on 26 May 2008. Retrieved 21 September 2008.
- THE LAND: Geography and Climate, Israel Ministry of Foreign Affairs
- «Country Comparison :: Area The online Factbook is updated weekly. ISSN 1553-8133». cia.gov. دریافتشده در ۳۰ مارس ۲۰۱۱.
- «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. ۲۰۱۰-۱۰-۱۱. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۸.
- خصوصیات جغرافیائی اسرائیل بایگانیشده در ۱ مارس ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine، وزارت مهاجرت اسرائیل
- POPULATION OF LOCALITIES NUMBERING ABOVE 2,000 RESIDENTS AND OTHER RURAL POPULATION, Israel Central Bureau of Statistics
- Localities, Population and Density per km². , by Metropolitan Area and Selected Localities بایگانیشده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine, Israel Central Bureau of Statistics
- "Localities File" (XLS). Israel Central Bureau of Statistics. 2017. Retrieved 22 April 2019.
- "Israel Closes Decade With Population of 7.5 Million". 2009-12-30. Retrieved 2019-08-01.
- "Israeli Central Bureau of Statistics, ۲۰۰۷" (PDF). Retrieved 2 April 2009.
- چرا سفر به سرزمین مگو؟، بیبیسی فارسی
- The Palestine Mandate, The Yale University
- شرح حال بنیامین نتانیاهو؛ نخستوزیر جدید اسرائیل، بیبیسی فارسی
- Haifa Retrieved on 2009-03-22.
- A. Tessler, Mark (۱۹۹۴)، «reutilization of the conflict»، A History of the Israeli-Palestinian Conflict، Indiana University Press، ص. ۳۲۰، شابک ۰-۲۵۳-۲۰۸۷۳-۴
- Separ - Access Denied
- «کتابخانه اینترنتی یهودی International Recognition of Israel».
- "A History of Conflict: Introduction". A History of Conflict. BBC News.
- "The Beleaguered Christians of the Palestinian-Controlled Areas, by David Raab". Jcpa.org. Retrieved 2010-02-21.
- یادگیری زبان عربی برای دانشآموزان اسرائیلی اجباری شد
- The World Factbook بایگانیشده در ۹ ژانویه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine، آمار و ارقام آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا
- Technion Scientist Wins Nobel Prize]te.htm Literacy rate، وبگاه رسمی Ministry of Foreign Affairs (Israel)
- اسرائیل در کشاکش سنت و تجدد, رادیو زمانه
- https://books.google.co.uk/books?id=Up_7Bh8SbDcC&q=%22israel+is+the+most+industrialized%22&dq=%22israel+is+the+most+industrialized%22&hl=en&sa=X&ei=jUIEVe2HE5Tgas65gJgM&ved=0CCUQ6AEwAQ
- http://monitor.icef.com/2014/03/ambitious-israeli-students-look-to-top-institutions-abroad/
- Bounfour, Ahmed; Edvinsson, Leif (2005). Intellectual Capital for Communities: Nations, Regions, and Cities. Butterworth-Heinemann. p. 47 (368 pages). ISBN 0-7506-7773-2.
- «NASDAQ Appoints Asaf Homossany as New Director for Israel». NASDAQ OMX Group. ۶ فبریه ۲۰۰۵. بایگانیشده از اصلی در ۱۶ فوریه ۲۰۱۵. دریافتشده در ۲۰ مارس ۲۰۱۵. تاریخ وارد شده در
|تاریخ انتشار=
را بررسی کنید (کمک) - «'Israel's economy most durable in face of crises'». Ynetnews.com. ۲۰ می ۲۰۱۰.
- . Canadian Broadcasting Corporation. ۱۵ اگوست ۲۰۰۷ http://www.cbc.ca/news/reportsfromabroad/parry/20070815.html. تاریخ وارد شده در
|تاریخ انتشار=
را بررسی کنید (کمک); پارامتر|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - «"Israel Pushes Solar Energy Technology"». ۲۲ اکتبر ۲۰۰۷.
- http://pqasb.pqarchiver.com/jrep/access/1271587481.html?FMT=ABS
- . ۱۰ ژانویه ۲۰۰۱ http://www.hindu.com/businessline/2001/01/11/stories/151139ue.htm. پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - . The Economist. ۱۰ نوامبر ۲۰۰۵ http://www.economist.com/node/5149411. پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - . Oecd-ilibrary.org. ۲۰۱۰ http://www.oecd-ilibrary.org/sites/factbook-2010-en/07/01/01/07-01-01-g1.html?contentType=&itemId=/content/chapter/factbook-2010-55-en&containerItemId=/content/serial/18147364&accessItemIds=&mimeType=text/html. پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - «اسراییل به جمع صادرکنندگان گاز میپیوندد؟». بایگانیشده از اصلی در ۷ نوامبر ۲۰۱۱. دریافتشده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۰.
- Israel: U.S. Foreign Assistance, Congressional Research Reports for People
- مجله واشینگتن نیوز آن میدل ایست در مورد کمک آمریکا به اسرائیل
- «نقش لابی اسرائیل در روابط ایران و آمریکا». رادیو فردا. ۲۳ مهر ۱۳۹۲.
- «جزوه سال ۲۰۰۷ آیپک» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۷. دریافتشده در ۲۰ اوت ۲۰۰۷.
- «Middle Rast Review of International Affaris». بایگانیشده از اصلی در ۳ آوریل ۲۰۰۷. دریافتشده در ۲۰ اوت ۲۰۰۷.
- «سفارت اسرائیل در پکن (جمهوری خلق چین)». بایگانیشده از اصلی در ۳۰ اوت ۲۰۰۷. دریافتشده در ۲۰ اوت ۲۰۰۷.
- جاذبههای اسرائیل
- .3. Israel Welcomed 2.7 Million Tourists in 2009
- زن در ایران، زن در اسرائیل، رادیو فردا
- Separ - Access Denied
- «Israel 2008: State of Polygamy». بایگانیشده از اصلی در ۱۳ اوت ۲۰۱۱. دریافتشده در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹.
- Victims of polygamy
- حمله مرگبار به یک مرکز همجنسگرایان در اسرائیل, بیبیسی فارسی
- پیامدهای انتشار خبر به سرقت رفتن دو هزار سند محرمانه ارتش اسرائیل، رادیو فردا
- یادگیری زبان عربی برای دانشآموزان اسرائیلی اجباری شد، رادیو فردا
- Israel and the Occupied Palestinian Territories
- IRIN; Andreas Hackl (7 September 2012). "ISRAEL-OPT: Upping sticks and heading for Ramallah". IRIN humanitarian news and analysis. UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. Retrieved 14 October 2012.
- http://www.haaretz.com/news/national/thousands-in-jerusalem-protest-racism-against-ethiopian-israelis-1.407998 Thousands in Jerusalem protest racism against Ethiopian Israelis
- "World Report 2012: Israel/Occupied Palestinian Territories". Human Rights Watch. Human Rights Watch. 2012. Retrieved 14 October 2012.
- «پلیس اسرائیل با معترضان به عبادت زنان شالپوش درگیر شد». بیبیسی فارسی. بایگانیشده از اصلی در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۶.
- «واکنش رئیس پارلمان اسرائیل به ممنوعیت پوشیدن دامن کوتاه در پارلمان». بیبیسی فارسی. بایگانیشده از اصلی در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۶.
- جامعه اسرائیل؛ ۶۶ سال پس از استقلال، رادیو فردا
-
- Adalah report on JNF lands بایگانیشده در ۱۲ مه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
- Pfeffer, Anshel; Stern, Yoav (2007-09-24). "High Court delays ruling on JNF land sales to non-Jews". Haaretz. Retrieved 2007-12-20.
- U.S. State Dept. report: "Approximately 93 percent of land in the country was public domain, including that owned by the state and some 12.5 percent owned by the Jewish National Fund (JNF). All public land by law may only be leased, not sold. The JNF's statutes prohibit the sale or lease of land to non-Jews. In October, civil rights groups petitioned the High Court of Justice claiming that a bid announcement by the Israel Land Administration (ILA) involving JNF land was discriminatory in that it banned Arabs from bidding. The ILA halted marketing JNF land in the North and the Galilee. In December, Adalah petitioned the High Court to annul definitively the ILA policy. At year's end [2004], there had been no court action."
- New Israeli laws will increase discrimination against Arabs, critics say. March 24, 2011. Edmund Sanders, Los Angeles Times.
- Israel Air Force - Israel
- Israel's Air Force Chief: Iran Threat Real
- هفتهنامه جینز: اسرائیل احتمالاً یکصد تا سیصد کلاهک هستهای دارد - © 2010تمام حقوق این وبسایت بر اساس قانون کپیرایت برای رادیو فردا محفوظ است
- «سربازی».
- «Israel News | The Jerusalem post». www.jpost.com. دریافتشده در ۲۰۱۸-۰۹-۰۹.
- Israel 'has 150 nuclear weapons', BBC News
- وانونو و افشای اسرار اتمی اسرائیل، بیبیسی فارسی
- «آمریکا قطعنامه محکومیت قتل شیخ یاسین را وتو کرد». BBC فارسی. دریافتشده در ۲۰۰۷/می/۱۵. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=
را بررسی کنید (کمک) - «Israeli practices affecting the human rights of the Palestinian people in the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem». un.org. ۱۴ فوریه ۲۰۰۷. دریافتشده در ۳۰ مارس ۲۰۱۱.
- برای اطلاعات بیشتر ببینید.
- BBC فارسی - جهان - عفو بینالملل: اسرائیل در غزه مرتکب جنایات جنگی شد
- BBC فارسی - جهان - 'حمله اسرائیل به کاروان امدادی غزه نقض قانون بود'
منابع
- ویکیپدیای انگلیسی بخش مناطق فلسطینی Palestine region, English Wikipedia.
- دانشنامه بریتانیکا Philistine, Encyclopedia Britannica.
- زید آبادی، احمد، ۱۳۴۴، دین و دولت در اسرائیل، تهران، نشر روزگار، ۱۳۸۱/شابک: ۹-۱۲-۵۸۶۹-۹۶۴
- لوموند دیپلماتیک فارسی، شمارههای ۱۲ و ۱۳(صدای عدالت)
پیوند به بیرون
- "Localities File" (XLS). Israel Central Bureau of Statistics. 2017. Retrieved 22 April 2019.