کرواسی

کرُواسی (به فارسی تاجیکی: Хорватия هارْوَتیه) (به کروات: Hrvatska) با نام رسمی جمهوری کرواسی (به کروات: Republika Hrvatska) کشوری است واقع در منطقه بالکان (جنوب مرکزی اروپا) که از شمال با اسلوونی و مجارستان، از شمال شرقی با صربستان، از شرق با بوسنی و هرزگوین و از جنوب با مونته‌نگرو و دریای آدریاتیک هم‌مرز است. زاگرب پایتخت و بزرگترین شهر کرواسی است. جمعیت کرواسی ۴ میلیون و ۷۶ هزار نفر است؛[1] که اغلب آن‌ها کروات هستند. مذهب رایج این کشور مسیحیت کاتولیک است و زبان رسمی آن زبان کرواتی و واحد پول این کشور کونا نام دارد.

مختصات: ۴۵°۴۸′ شمالی ۱۶°۰′ شرقی
جمهوری کرواسی

Republika Hrvatska
کرواسی
کرواسی (سبز)
اتحادیه اروپا (سبز کم رنگ)
اروپا (خاکستری تیره)
پایتخت
و بزرگترین شهر
زاگرب
۲۵°۱۶′ جنوبی ۵۷°۴۰′ غربی
زبان(های) رسمیکرواتی (هِرواتی)
حکومتجمهوری
زوران میلانوویچ
آندری پلنکوویچ
بنیان‌گذاری۲۹ اکتبر ۱۹۱۸
۱ دسامبر ۱۹۱۸
۲۵ ژوئن ۱۹۹۱
مساحت
• کل
۵۶٬۵۹۴ کیلومترمربع (۲۱۸۵۱مایل‌مربع) (۱۲۶ام)
• آبها (٪)
۰٫۲
جمعیت
• سرشماری
۴٬۰۷۶٬۰۰۰ (۱۱۴ام)
• تراکم
۷۵ /به ازای هر کیلومترمربع (۱۹۴٫۲ /مایل‌مربع) (۱۱۵ام)
تولید ناخالص داخلی (GDP)  برابری قدرت خرید (PPP)برآورد ۲۰۱۴ 
• کل
۶۱ میلیارد و ۲۸۰ میلیون دلار (۵۱)
• سرانه
۱۳ هزار و ۹۲۰ دلار (۵۱)
شاخص توسعه انسانی (۲۰۰۸)۰/۸۶۲
۴۵(بالا)
واحد پولکونا (HRK)
منطقه زمانیDST
پیش‌شماره تلفنی۳۸۵
کد ایزو ۳۱۶۶HR
دامنه سطح‌بالا.hr

کرواسی با شاخص توسعه انسانی ۰٫۸۰۵ جزء کشور های توسعه‌یافته دنیا قرار دارد. درآمد سرانه این کشور بر اساس برآورد سال ۲۰۱۴ معادل ۱۳٬۹۲۰ دلار بر اساس ارزش اسمی و ۱۸٬۳۱۴ دلار بر اساس قدرت برابری خرید است. گردشگری از منابع درآمد اصلی این کشور و ۲۰ درصد کل تولید اقتصادی این کشور را شامل می شود. نظام حکومتی کرواسی جمهوری پارلمانی تک‌مجلسی است. این کشور در سازمان‌های بین‌المللی مختلفی از جمله اتحادیه اروپا عضویت دارد و در سال‌های ۹–۲۰۰۸ عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل متحد بود.

کرواسی در سال ۱۹۱۸ پس از پایان جنگ جهانی اول از امپراتوری اتریش مجارستان جدا شده و در پادشاهی یوگسلاوی ادغام شد. بعد از جنگ جهانی دوم کرواسی یکی از واحدهای مؤسس جمهوری فدرال یوگسلاوی شد. این کشور در ۲۵ ژوئن ۱۹۹۱ از یوگسلاوی جدا شد و اعلام استقلال کرد. جنگ استقلال کرواسی حدود چهار سال طول کشید و با موفقیت استقلال‌طلبان به پایان رسید.

ریشه‌شناسی نام

نام کرواسی از لاتین میانه Croātia گرفته شده‌است، که این نیز از اسلاوی شمال-غربی *Xrovat- و از نیا-اسلاوی *Xŭrvatŭ و احتمالاً از پارسی باستانی (زبان ایران باستان)*xaraxwat- است.[2]

پیشینه

کرواسی مستعمره کشور یوگسلاوی بود و در ۲۵ ژوئن ۱۹۹۱ از یوگسلاوی جدا شد و اعلام استقلال کرد. بعد از استقلال از سوی دولت کرواسی تبلیغات علیه صرب‌ها و انهدام و ویران کردن مغازه‌ها و منازل صرب‌ها آغاز شد. پس از آن اتفاقات، صرب‌ها تصمیم گرفتند در یوگسلاوی بمانند و از کرواسی جدا شدند؛ بعد از آن جنگ داخلی شروع شد. دولت کرواسی در مه-اوت ۱۹۹۵ دو حمله به منطقه‌ی صرب‌نشین کرد که باعث کشته شدن صرب‌های زیادی شد. صدها هزار صرب مجبور بودند کرواسی را ترک کنند و ارتش کرواسی آن‌ها را با هواپیما بمباران کرد. ارتش کرواسی هجده نفر از نیروهای حافظ صلح سازمان ملل را نیز در جریان این حمله کشت. وقتی ارتش وارد مناطق صرب‌نشین شد همه چیز را سوزاند و ویران کرد. همه دام‌ های صرب‌ها کشته شدند و روستاهایشان با استفاده از بنزین سوزانده شد.

دادگاه بین‌المللی لاهه، سه ژنرال کرواسی از جمله آنته گوتووینا را به جنایات جنگی علیه صرب‌ها محکوم کرد و ۲۴ سال زندان برای او در نظر گرفت؛ ولی در نوامبر ۲۰۱۲ دادگاه استیناف ژنرال‌ها را بی گناه شناخت. دادگاه، فراری دادن مردم غیرنظامی را به عنوان نسل‌ کشی تأیید نکرد. در این میان وکیل مدافعان گووتوینا ادعا داشتند که این ژنرال هرچه در توان داشته به کار برده تا سربازان تحت امرش مرتکب جنایت، خشونت و اعمال غیر انسانی علیه نیروهای غیر نظامی نشوند، اما دادگاه این ادعا را رد کرد. دادگاه بر این باور بود که وقتی آدم‌ها را می‌کشند هر کس خودش اختیار دارد چه چیز را انتخاب کند یا بماند یا از محل زندگیش برود و از کشته شدن در امان بماند. دادگاه به تیرباران و کشتار جمعیت غیرنظامی هیچ توجهی نکرد. بدین ترتیب طبق روایت نادرست دادگاه صرب‌ها فقط مقصر همه جنگ‌های بالکان بودند و قربانیانی در میان آن‌ها وجود نداشت. این حکم دادگاه حتی رئیس سابق دادگاه لاهه کارلا دل پونته را متعجب کرد. ژنرال‌ها آزاد شدند و به کرواسی بازگشتند.[3][4]

جغرافیا

کرواسی صد و بیست و هفتمین کشور بزرگ جهان است[5] و در مرکز و جنوب شرق اروپا واقع شده‌است. دریای آدریاتیک در جنوب باختری این کشور قرار دارد. پایتخت این کشور زاگرب است و دیگر شهرهای بزرگ و مهم کرواسی دوبرونیک، پولا، اسپلیت، واراژدین، رییکا، اوسییک، کارلوواتس، زادار و سیساک هستند.

وسعت کرواسی ۵۶٬۵۹۴ کیلومتر مربع می‌باشد و بیشتر مناطق آن آب‌ و هوای مدیترانه‌ای و قاره‌ای دارند. مناطق مرتفع کرواسی در کوه‌های آلپ دیناری قرار دارد که بلندترین قلّه آن دینارا با ۱۸۳۱ متر است. این قله در جنوب کشور و در نزدیکی مرز بوسنی و هرزگوین قرار دارد. کرواسی در سواحل دریای آدریاتیک خود بیش از یک هزار جزیره دارد که ۴۸ جزیره آن ساکنان دائمی دارد. بزرگ‌ترینِ این جزیره‌ها کِرِس و کِرک هستند که هر یک مساحتی نزدیک به ۴۰۵ کیلومتر مربع دارند.

  • پارک ملی دریاچه‌های پلیتویک
  • صخره‌ها در یک پارک طبیعی
  • طبیعت استان پریموری-گورسکی
  • نمایی از طبیعت کرواسی
  • کرواسی دارای بیش از هزار جزیره است
  • زمین‌های منطقه زاگوریه کرواسی

از تپه‌ماهورهای بخش شمالی زاگوریه (پشت کوه) و دشت‌های هموار منطقه تاریخی اسلاونیا در شرق (که بخشی از جلگه پانونی به‌شمار می‌آید) رودخانه‌های بزرگی گذر می‌کند. عمده‌ترین این رودها ساوا، دراوا، کوپا و دانوب هستند. دانوب که دومین رودخانه بزرگ اروپا است از میان شهر ووکوار در منتهی‌الیه شرق کرواسی عبور می‌کند و بخشی از مرز با صربستان را تشکیل می‌دهد. نواحی مرکزی و جنوبی نزدیک به کرانه‌های آدریاتیک و جزایر این دریا متشکل از کوه‌های کم‌ارتفاع و بلندی‌های جنگلی است.[5]

منابع طبیعی کرواسی که مقادیر آن‌ها برای تولید کافی است عبارتند از نفت، زغال‌سنگ، بوکسیت، کان درجه پایین آهن، کلسیم، گچ، آسفالت طبیعی، سیلیکا، میکا، انواع گِل‌ها، نمک و نیروی برق‌آبی.

تقسیمات کشوری

کرواسی به ۲۰ استان تقسیم می‌شود. شهر زاگرب که پایتخت کشور است هم به عنوان یک شهر و هم به عنوان یک استان به‌شمار می‌آید و این در حالی است که این شهر/استان به نوبه خود از سوی استان دیگری که زاگرب نام دارد احاطه شده‌است. استان‌های کرواسی به ۴۲۸ بخش تقسیم شده‌اند و ۱۲۸ شهر را شامل می‌شوند.

سیاست

بر اساس قانون اساسی مصوب سال ۱۹۹۰، نظام سیاسی کشور کرواسی جمهوری است که از سال ۲۰۰۰ با سیستم پارلمانی اداره می‌شود. رئیس‌جمهور به عنوان رئیس کشور، با رأی مستقیم مردم و برای یک دورهٔ پنج ساله انتخاب می‌شود که تنها برای دو دوره پیاپی امکان‌پذیر است. رئیس‌جمهور کرواسی، فرماندهی نیروهای مسلح این کشور را در کنار تعیین سیاست‌های خارجی این کشور برعهده دارد. همچنین معرفی و تعیین نخست‌وزیر با تأیید پارلمان بر عهده رئیس‌جمهور است. رئیس‌جمهور در کرواسی تنها نقشی تشریفاتی دارد و وظایف عمده امور بیشتر بر عهده نخست‌وزیر است.

در سال ۲۰۲۰ نخست‌وزیر پیشین، رئیس‌جمهور کرواسی شد. زوران میلانوویچ که کاندیدای حزب مخالف در انتخابات بود توانست با اختلاف اندکی از رقیب خود کولیندا گرابار-کیتاروویچ که اولین رئیس‌جمهور زن تاریخ کرواسی بود پیشی گرفته و بر مسند ریاست جمهوری بنشیند. زوران میلانوویچ، نامزد سوسیال دموکرات حزب مخالف «اتحادیه دمکراتیک کرواسی» (HDZ) بر خلاف انتظارها روز ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰ پیروزی را در انتخابات ریاست جمهوری این کشور از آن خود کرد. او که پیش از این نخست‌وزیر کرواسی بود توانست در دور دوم انتخابات بر رقیب خود کولیندا گربار، رئیس‌جمهور کنونی کشور پیشی بگیرد.[6]

حزب «اتحادیه دمکراتیک کرواسی» که پیش از این برای سال‌های متمادی در رأس قدرت بود پیشینه‌ای از دست داشتن در موارد متعددی از فساد از خود بر جا گذاشته‌است. ایوو سانادر، رهبر سابق این حزب و نخست‌وزیر پیشین کرواسی در حال گذراندن مجازات ۱۰ سال زندان خود به اتهام دست داشتن در فساد مالی است.[6]

کرواسی بیست و هشتمین عضو اتحادیه اروپا است. پس از ۱۰ سال مذاکره فشرده سرانجام این کشور موفق شد نظر مثبت اتحادیه اروپا را برای عضویت به دست آورد. قرارداد الحاق کرواسی به اتحادیه اروپا در دسامبر سال ۲۰۱۱ امضا شد. عضویت کرواسی در اتحادیه اروپا در یکم ژوئیه ۲۰۰۳ انجام شد.[7] کرواسی پس از اسلوونی دومین کشور از یوگسلاوی سابق بود که به عضویت اتحادیه اروپا درآمد.

پناهجویان زیادی خواستار عبور از مرزهای کرواسی در مسیر خود به اروپای غربی هستند. مسیر موسوم به «بالکان» مسیری است که ترکیه را به یونان و مقدونیه، صربستان و کرواسی را از طریق اسلوونی به اروپای غربی متصل می‌کند. کرواسی تنها به‌ شمار اندکی اجازه عبور از مرز را می‌دهد. دلیل این تصمیم آن است که اردوگاه مرزی اوپاتوواک ۳۵۰۰ آواره را در حال حاضر سامان داده و ظرفیتش تکمیل شده‌است.[8]

نیروی نظامی
تانک رزم اصلی ارتش کرواسی

نیروهای مسلح کرواسی (CAF) شامل نیروهای ارتش، نیروی هوایی و نیروهای دریایی است. طبق قانون اساسی، رئیس‌جمهور، فرمانده کل نیروهای مسلح است و در صورت تهدید فوری در طول جنگ، به‌طور مستقیم به ستاد عمومی نیروها دستور خواهد داد.

بودجه نظامی این کشور بسیار پایین است؛ همچنین خدمت سربازی در ژانویه ۲۰۰۸ لغو شد.[9] تا سال ۲۰۰۸، خدمات نظامی برای مردان در سن ۱۸ سالگی اجباری بود و نیروهای ارتش در خدمت، دارای شغل و مأموریت شش‌ماهه بودند. همچنین افراد واجد شرایط می‌توانستند خدمات هشت‌ماهه غیرنظامی را انتخاب کنند.

کرواسی همچنین بخش صنعت نظامی برجسته‌ای دارد که در سال ۲۰۱۰ حدود ۱۲۰ میلیون دلار تجهیزات نظامی و تسلیحات صادر کرد.[10] سلاح‌های کرواسی و وسایل نقلیه مورد استفاده توسط CAF شامل HSarm HS2000 ساخته شده توسط HS Produkt و مخزن نبرد M-84D طراحی شده توسط کارخانه Đuro Đaković است. لباس‌ها و کلاه‌های پوشیده شده توسط سربازان CAF نیز به‌ صورت کاملاً بومی تولید و به ‌طور موفقیت‌آمیزی به دیگر کشورها صادر می‌شوند.[10]

اقتصاد

یکای پول کرواسی کونا است. هر کونا به ۱۰۰ لیپا تقسیم می‌شود. هر دلار آمریکا تقریباً برابر۵٫۵ کونا است. وجود حدود ۳۰۰ بندر کوچک و بزرگ در ساحل دریای آدریاتیک باعث رونق نسبی اقتصاد کرواسی و همچنین گسترش زیاد صنعت گردشگری شده ‌است.

این کشور با خود مشکلات فراوان اقتصادی به اتحادیه اروپا می‌آورد. اقتصاد و صنعت کرواسی به شدت آسیب دیده، شمار بیکاران افزایش یافته و سامان اجتماعی آن در حال فروپاشی است. کرواسی پس از رومانی و بلغارستان سومین کشور فقیر در اتحادیه اروپا است.[11]

زیرساخت

پیشرفت‌های زیربنایی اخیر کرواسی کاملاً مشهود است. یکی از بخش‌های مهم شبکه توسعه سریع آن است که در اواخر دهه ۱۹۹۰ و به ویژه در دهه ۲۰۰۰ (دهه) ساخته شده‌است. تا سپتامبر ۲۰۱۱، کرواسی بیش از ۱۱۰۰ کیلومتر (۶۸۰ مایل) از بزرگراه‌ها را متصل کرد، زاگرب را به بیشتر مناطق دیگر متصل کرد. بزرگ‌راه‌ها و راه‌های این کشور دارای کیفیت بسیار بالایی هستند و سطح بالای کیفیت و ایمنی شبکه بزرگراه کرواسی توسط چندین برنامه EuroTAP و EuroTest مورد تأیید قرار گرفت.[12][13]

کرواسی دارای شبکه راه‌آهن گسترده‌ای است که ۲۷۲۲ کیلومتر (۶۹۱ مایل) را شامل می‌شود. به‌صورت جزئی‌تر، شامل ۹۸۴ کیلومتر (۶۱۱ مایل) از راه‌آهن الکتریکی و ۲۵۴ کیلومتر (۱۵۸ مایل) راه‌آهن دو طرفه است.

  • یک بزرگ‌راه مدرن در کرواسی
  • فرودگاه زاگرب، یکی از بهترین فرودگاه‌های این کشور
  • بندر ریجکا
  • یک فروند هواپیما متعلق به شرکت هواپیمایی کرواسی
  • یک بزرگ‌راه در کرواسی
  • تماشاخانه پائولا
  • دوبروونیک

دامپروری

بر اساس گزارش فائو در سال ۲۰۱۹ تعداد دام زنده موجود در کرواسی به این شرح بوده‌ است:

گوسفند(۶۵۸٬۰۰۰) - خوک(۱٬۰۲۲٬۰۰۰) - بز(۸۲٬۰۰۰) - گاو(۴۲۰٬۰۰۰)[14]

مردم و فرهنگ

جمعیت کرواسی بر اساس تخمین سال ۲۰۱۹ حدود چهار میلیون و ۷۶ هزار نفر بوده‌است. نرخ باروری کلی در این کشور ۱٫۵ فرزند برای هر مادر است که یکی از کمترین‌ها در دنیا محسوب می‌شود. از سال ۱۹۹۱ تاکنون رشد جمعیت طبیعی این کشور منفی بوده‌است. امید به زندگی در این کشور ۷۵٫۷ سال است. کرواسی در بین تمامی شش کشور یوگسلاوی ترکیب قومیتی یک دست‌تری دارد. ۹۰٪ مردم کشور از قوم کروات هستند. حدود ۴٫۴٪ صرب و بقیه بوسنیایی، مجار، ایتالیایی، اسلوون، آلمانی، چک و کولی هستند.

دین ۹۳٪ مردم کرواسی مسیحی است. حدود ۲٪ از کل جمعیت کرواسی مسلمان هستند که شامل مهاجران بوسنیایی و آلبانیایی‌ها می‌شود و جمعیت آنها بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود.

زبان رسمی کرواسی، کرواتی نام دارد که با الفبای لاتین (همانند انگلیسی) نوشته می‌شود. همچنین الفبای سیریلیک (همانند روسی) نیز در برخی نقاط استفاده می‌گردد.

دارای مردمی با فرهنگ است. تقریباً ۹۸٪ مردم کرواسی باسواد هستند. تحصیل در دوره ابتدایی برای همه کودکان (۶ تا ۱۵ ساله) اجباری و رایگان است. در کشور کرواسی ۶۷ دانشگاه وجود دارد. دانشگاه زاگرب که قدیمی‌ترین دانشگاه ملی کرواسی به‌شمار می‌رود در سال ۱۶۶۹ تأسیس شده‌است؛ یعنی قدمتی ۳۴۰ ساله دارد.

ورزش
نمایی از ورزشگاه پولیود

فوتبال ورزش محبوب و نخست این کشور است؛ تیم ملی فوتبال کرواسی سابقه مقام دومی در جام جهانی را نیز دارد. این کشور همچنین در بازی‌های المپیک نیز افتخارات متعددی دارد. تیم ملی فوتبال کرواسی با غلبه بر انگلیس در جام جهانی ۲۰۱۸ به فینال جام جهانی راه یافت و حریف فرانسه در فینال شد. سرانجام با نتیجه ۴ بر ۲ مغلوب فرانسه شده و نایب قهرمان گردید. لوکا مودریچ بازیکن تیم ملی فوتبال این کشور نیز برنده توپ طلای سال ۲۰۱۸ شد.

چندین ورزش مهم تیمی مثل: هندبال، بسکتبال و واترپلو، دارای باشگاه‌هایی در تمام مناطق کرواسی است. هاکی روی یخ یکی دیگر از ورزش‌های محبوب تیمی است. مشهورترین ورزش‌های فردی در کرواسی: تنیس، اسکی آلپاین، شنا و تا حدی تنیس روی میز و شطرنج می‌باشد.[15]

رسانه‌ها

خبرگزار مثل: هندبال

تصویر هوایی از شهر اسپلیت در اطراف کاخ دیوکلتیان امپراتور روم باستان
قلعه قرون وسطایی دوبرونیک در جریان من شهر دفاع کرد

بنگاه رسمی خبری :کرواسی «هینا» نام دارد. این خبرگزاری با تصمیم دولت کرواسوان شروع به کار کرد. همچنین خبرگزاری دیگری به نام بنگاه اطلاعاتی کاتولیک (IKA) که وابسته به کلیسای کاتولیک است در کرواسی فعالیت دارد.

خبرگزاری‌های خارجی نیز در کرواسی حضوری فعال دارند و بیشتر خبرگزاری‌های عمده جهان همچون خبرگزاری فرانسه، آسوشیتدپرس، رویتر، خبرگزاری ایتالیا (آسنا)، خبرگزاری صربستان (تانیوگ)، ایرنا (جمهوری اسلامی ایران)، خبرگزاری آلمان (DPA)، روما (ایتالیا)، خبرگزاری اسپانیا (EFE)، خبرگزاری کویت (کونا)، خبرگزاری UPA آمریکا، خبرگزاری تورا (بوسنی و هرزگوین) و خبرگزاری فلسطین (وفا) در زاگرب دفاتری دارند.

روزنامه‌ها در کشور کرواسی ۸ روزنامه به زبان کرواتی منتشر می‌شوند. همچنین یک روزنامه به نام لا وس دِ پیپل به زبان ایتالیایی در بندر رییکا انتشار می‌یابد. علاوه بر این‌ها، تنها یک روزنامه ورزشی در کرواسی چاپ می‌شود که اسپرسکو نوویستی نام دارد؛ بنابراین در مجموع ۱۰ روزنامه سراسری به‌طور روزانه در کرواسی به چاپ می‌رسند که مجموع شمارگان آنها به حدود یک میلیون نسخه در روز است. لازم است ذکر شود که پرتیراژترین و اصلی‌ترین روزنامه کرواسی «وچرنی لیست» نام دارد که در زاگرب منتشر می‌شود و شمارگان آن بیش از ۲۰۰ هزار نسخه در روز است و تنها روزنامه عصر در کشور کرواسی است.

منابع
  1. "EU population up to slightly over 510 million at 1 January 2016". Eurostat. 8 July 2016. Retrieved 8 July 2016.
  2. Alemko Gluhak (1993). Hrvatski etimološki rječnik [Croatian Etymological Dictionary] (به Croatian). August Cesarec. ISBN 953-162-000-8.
  3. Или Готовину в тюрьму, или Младича на свободу http://rus.ruvr.ru/2012_11_19/Ili-Gotovinu-v-tjurmu-ili-Mladicha-na-svobodu/
  4. http://isna.ir/fa/news/91082717377/دادگاه-جرایم-جنگی-سازمان-ملل-حکم-حبس-دو-ژنرال
  5. "World Factbook". Central Intelligence Agency.
  6. دویچه‌وله فارسی: برای اولین بار یک زن رئیس‌جمهور کرواسی شد. بازدید: مارس ۲۰۱۷.
  7. Stephen Castle (10 June 2011). "Croatia Given Conditional Approval to Join E.U. in 2013". The New York Times. Retrieved 24 September 2011.
  8. دویچه‌وله فارسی. بازدید: مارس ۲۰۱۷.
  9. "The World Factbook — Central Intelligence Agency". www.cia.gov. Retrieved 2018-01-07.
  10. "WebCite query result". www.webcitation.org. Retrieved 2018-01-07.
  11. کرواسی بیست و هشتمین کشور عضو اتحادیه اروپا. در دویچه‌وله فارسی.
  12. «EuroTest». ۲۰۱۱-۰۴-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۷.
  13. «Brinje Tunnel Best European Tunnel - Croatia - Javno». ۲۰۰۹-۰۱-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۷.
  14. «FAOSTAT». www.fao.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۲.
  15. «ورزش در کرواسی».

پیوند به بیرون
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای کرواسی دارد.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کرواسی موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.