جنگ داخلی
جنگ داخلی یا خانهجنگی[1] یا جنگ شهروندی[2][3] هرگونه درگیری مسلحانه عُمده در داخل کشوری واحد است که هدف از آن کسب غنیمت یا هدفی سیاسی از جمله به دست آوردن حاکمیت باشد.[4] به عبارت دیگر جنگ داخلی به مبارزه میان جناحهای سیاسی یا مناطق مختلف در داخل مرزهای یک کشور[5] یا جنگ بین گروههای مختلف مردم در داخل یک کشور[6] یا جنگ بین شهروندان یک کشور[7] یا نظامیان و شبه نظامیان مسلح یک کشور گفته میشود.[8] در سالهای اخیر با نقش آفرینی و دخالت نیروهای خارجی و تأمین هزینه از سوی کشورهای دیگر در درگیریهای درونی یک کشور، دادن عبارت «جنگ داخلی» به این درگیریها کار مشکلی است. میانگین طول این جنگها هفت سال است.[9]
اغلب مورخان میپندارند که جنگهای داخلی از نوع جنگهای درجه دوم میباشد. این قبیل جنگها بر خلاف سایر جنگها موجب پراکندگی و تخریب روحیه و وحدت ملی و مذهبی افراد جامعه میگردد؛ بنابراین میتوان اظهار نمود که فقدان وفاق فرهنگی و نظام اجتماعی منشأ جنگهای داخلی است. با آغاز جنگهای داخلی، خانوادهها، جامعهها و یک پارچگی کشورها از هم میپاشد. زیرا هنگامی که جنگ داخلی اتفاق میافتد، هیچکس از آثار جنگ بی نصیب نمیماند، اسیران به قتل میرسند خانهها ویران میشوند و افراد غیرنظامی آسیب میبینند.
برخی از جنگهای داخلی در طول زمان
- جنگ داخلی نروژ ۱۱۳۰–۱۲۴۰
- جنگ داخلی ژاپن ۱۴۶۷–۱۴۷۷
- جنگهای مذهبی فرانسه ۱۵۶۲–۱۵۹۸
- جنگهای داخلی انگلستان ۱۶۴۲–۱۶۵۱
- جنگ داخلی آمریکا ۱۸۶۱–۱۸۶۵
- جنگ داخلی روسیه ۱۹۱۷–۱۹۲۱
- جنگ داخلی هلند ۱۹۱۸
- جنگهای داخلی ایرلند ۱۹۲۲–۱۹۲۳
- جنگ داخلی اسپانیا ۱۹۳۶–۱۹۳۹
- جنگ داخلی یونان ۱۹۴۶–۱۹۴۹
- جنگ داخلی چین ۱۹۲۸–۱۹۳۷و ۱۹۴۵–۱۹۴۹
- جنگهای داخلی کاستاریکا ۱۹۴۸
- جنگ کره ۱۹۵۰–۱۹۵۳
- جنگ داخلی لائوس ۱۹۵۳–۱۹۷۵
- جنگ ویتنام ۱۹۵۵–۱۹۷۵
- جنگهای داخلی اندونزی ۱۹۶۵–۱۹۶۶
- جنگهای داخلی نیجریه ۱۹۶۷–۱۹۷۰
- جنگ داخلی کامبوج ۱۹۷۰–۱۹۷۵
- جنگ آزادیبخش بنگلادش ۱۹۷۱
- جنگ داخلی لبنان ۱۹۷۵–۱۹۹۰
- جنگ داخلی سودان ۱۹۸۳–۲۰۰۵
- جنگ داخلی موزامبیک ۱۹۷۵–۱۹۹۲
- جنگ داخلی یوگسلاوی ۱۹۹۱–۲۰۰۱
- جنگ بوسنی ۱۹۹۲–۱۹۹۵
- جنگ داخلی تاجیکستان ۱۹۹۲–۱۹۹۷
- جنگ کابل ۱۹۹۲–۱۹۹۶
- نسلکشی رواندا ۱۹۹۴
- جنگ داخلی افغانستان ۱۹۹۶–۲۰۰۱
- جنگ داخلی سیرالئون ۱۹۹۱_۲۰۰۲
- جنگ کوزوو ۱۹۹۹
- جنگ عراق ۲۰۰۳–۲۰۰۷
- جنگ داخلی فلسطین ۲۰۰۷–۲۰۱۴
- جنگ داخلی عراق ۲۰۱۴–۲۰۱۷
- جنگ داخلی سومالی (۲۰۰۹–تاکنون)
- جنگ داخلی سوریه (۲۰۱۱–تاکنون)
- جنگ در افغانستان (۲۰۱۴–تاکنون)
- جنگ داخلی لیبی (۲۰۱۴–تاکنون)
- جنگ داخلی اوکراین (۲۰۱۴–تاکنون)
- جنگ داخلی یمن (۲۰۱۵–تاکنون)
جستارهای وابسته
منابع
- به فارسی افغانی
- به فارسی تاجیکی
- «از جنگ شهروندی تا صلح و وامهای بیپایان». رادیو کوچه. ۱۸ شهریور ۱۳۹۰. بایگانیشده از اصلی در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۲۸ آذر ۱۳۹۳.
- گریفیتس, مارتین (1390). دانشنامة روابط بینالملل و سیاست جهان. Translated by علیرضا طیب. تهران: نی. pp. 400–399. ISBN 978-964-185-081- Check
|isbn=
value: length (help). - "civil war". Retrieved January 16, 2016.
- "civil war". Retrieved 16 Jan. 2016.. Check date values in:
|accessdate=
(help) - [A war between citizens of the same country "civil war"] Check
|url=
value (help). - علی بابایی, غلامرضا (1392). فرهنگ دیپلماسی و روابط بینالملل. تهران: اداره نشر وزارت امور خارجه. p. 153. ISBN 978-964-361-230-6.
- «سوریه و نظم نوین جهانی - بیبیسی فارسی، ۱۳ مهر ۱۳۹۵».
- نبش قبر قربانیان جنگ داخلی اسپانیا، بیبیسی فارسی