استان البرز

استان البرز

نظرسنجی سال ۱۳۸۹

طی پژوهشی که به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۱۳۸۹ انجام شد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه‌گیری شد در این استان به قرار زیر بود:

نقشهٔ زبانی استان البرز :
رنگ زرد: زبان فارسی و گویش‌های فارسی-مازندرانی(کرجی)،
رنگ قرمز :گویش‌های فارسی-مازندرانی و آذربایجانی،
رنگ سبز روشن: گویش‌های فارسی-مازندرانی،
رنگ سبز تیره: زبان مازندرانی،
رنگ آبی: گویش تاتی طالقانی
رنگ نارنجی: زبان تاتی

زبان‌های رایج در استان البرز:

1. زبان فارسی: این زبان گویش اصلی شهر کرج و رایج‌ترین زبان بین اقوام مختلف کرج می‌باشد.
2. گویش کرجی: گویش کرجی گویشی از خانواده گویش‌های فارسی-مازندرانی می‌باشد این گویش توسط بومیان شهرستان فردیس، شهرستان ساوجبلاغ و کرج گویش می‌شود، گویش کرجی زبان بومی نواحی مرکزی و جنوبی شهرستان کرج می‌باشد. این گویش در محلات مختلف کرج همچون حصار، سرجوب، وسیه، بیلقان، مصباح، سرحد آباد، کلاک، سیاکلان، آتشگاه، دوروان، گوهردشت، ده کرج و غیره گویش می‌شود. در شهرستان ساوجبلاغ این گویش توسط بومیان هشتگرد و آبادی‌هایی همچون سیرود، اسپی داران (سپیدداران)، اسکولدره، کله رود (گلین رود)، عالم زمین، ولیان، آغشت، برغان، بانو صحرا، خوروین، ورده (هندوکوچیک)، سیواندره، سیبستان، آجین دوجین، کوشک زر، آردهه، فشند، ینگی امام، شنده، سنج، بریانچال، سرهه، طالیان و غیره گویش می‌شود.[13]
3. تاتی طالقانی: تاتی طالقانی گویش بومی اهالی جوستان، کنارود، میان طالقان و پایین طالقان می‌باشد این گویش گویش اصلی شهر طالقان و جوستان و آبادی‌هایی همچون فشندک، اوانک، گلیرد، کردان و غیره است.[14][15]
4. تاتی: زبان تاتی گویش بومیان شهرستان اشتهارد می‌باشد.[16]
5. طبری طالقانی: طبری طالقانی گویشی از زبان مازندرانی می‌باشد که توسط بومیان آبادی‌های بالا طالقان همچون گته ده، اسکان، دهدر، درا پی، گرآب، ناریان، مهران، خیکان و پراچان گویش می‌شود.[17][18]
6. گویش قصرانی: گویش قصرانی گویشی از زبان مازندرانی می‌باشد که در شمال شهرستان کرج نواحی همچون شهرستانک، لانیز، شلنک و همه جا گویش می‌شود.[19]
7. گویش ولاترویی: گویش ولاترویی گویشی از زبان مازندرانی می‌باشد که در محدوده ولایت‌رود تا گچسر صحبت می‌شود.[20]
8. ترکی آذربایجانی: این گویش توسط مهاجران آذربایجانی در برخی روستاهای ساوجبلاغ همچون هیو، شلمزار، خور، قلعه، چندار، تنکمان، نظرآباد، ابراهیم‌آباد، قاسم‌آباد گویش می‌شود همچنین روستای میناوند تنها روستای آذری‌زبان شهرستان طالقان می‌باشد و در شهرستان نظرآباد نیز زبان ترکی رایج است.

استان البرز دارای بناها و جاذبه های طبیعی بسیاری است که ۵۲ بنای استان البرز در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده اند.[22]

امامزاده طاهر در آخرین پنج‌شنبه سال ۱۳۹۴ خورشیدی

غار یخ مراد از جاذبه‌های طبیعی گردشگری استان البرز

1. تپه ازبکی
2. روستای تاریخی سیرود
3. روستای زیبا سیبان دره
4. باغ لاله‌های گچسر
5. جاده چالوس
6. طالقان
7. سد امیر کبیر
8. پیست دیزین
9. روستای تاریخی ورده
10. روستای برغان
11. تپه‌های رنگین کمانی{اشتهارد}
12. کاروانسرای شاه عباسی
13. کاخ سلیمانیه
14. کاخ شمس
15. باغ‌های جهانشهر
16. رود کرج
17. باغ پرندگان کرج
18. غار یخ‌مراد
19. سنقرآباد (ساوجبلاغ)
20. قلعه احمدآباد (مصدق)
21. تپه مردآباد (ماهدشت)
22. کاخ شهرستانک
23. مصلای امام خمینی[23]

• ایرنا
• پرس تی وی
• تأسیس شهرستان چهارباغ

ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای استان البرز دارد.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ استان البرز موجود است.

• آمار تفصیلی نفوس و خانوار نقاط جمعیتی استان البرز در «نتایج سرشماری – جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری ۱۳۹۰» (اکسل). درگاه ملی آمار.
• استانداری البرز
• بانک جامع اطلاعات شهری استان البرز

	بخش‌ها و دهستان‌های استان البرز
بخش‌ها	شهرستان اشتهارد
مرکزی	ایپک | صحت‌آباد
پلنگ‌آباد	پلنگ‌آباد | جارو |
بخش‌ها	شهرستان ساوجبلاغ
مرکزی	سعیدآباد | هیو
چندار	برغان | چندار
چهارباغ	چهاردانگه | رامجین
بخش‌ها	شهرستان طالقان
مرکزی	پائین‌طالقان | میان‌طالقان
بالاطالقان	دهستان | دهستان
بخش‌ها	شهرستان فردیس
مرکزی	دهستان | دهستان | دهستان
مشکین‌دشت	دهستان | دهستان | دهستان
بخش‌ها	شهرستان کرج
مرکزی	گرم‌دره | محمدآباد | کمال‌آباد
آسارا	آدران | آسارا | نسا
بخش‌ها	شهرستان نظرآباد
مرکزی	احمدآباد| | دهستان | دهستان
تنکمان	نجم‌آباد | تنکمان | دهستان