اشتهارد
اشتهارد (به تاتی: اشتاها رد) مرکز شهرستان اشتهارد استان البرز و از شهرهای باستانی ایران است که در ۵۰٫۳۷۲۲ طول شرقی و ۳۵٫۷۲۰۸ عرض شمالی قرار دارد. با شهر تهران حدود ۱۲۲ کیلومتر و با شهر کرج حدود ۸۸ کیلومتر فاصله دارد.[3] این شهر در یک منطقه با آب و هوای نیمه خشک واقع شدهاست. مساحت آن متجاوز از ۸۰۰ کیلومتر مربع و در مسیر جاده تهران به استانهای غربی ایران واقع است. از طرف شمال به ارتفاعات حلقهدره و محدوده شهرستان نظرآباد و از طرف جنوب به ارتفاعات «قزلباش» و محدودهٔ شهر ملارد و از طرف شرق به رودخانهٔ شور و محدوده شهر کرج و از طرف غرب به محدوده شهر بوئین زهرا محدود میشود. شهرداری این شهر در سال ۱۳۳۱ تأسیس شدهاست.
اشتهارد | |
---|---|
کشور | ایران |
استان | البرز |
شهرستان | اشتهارد |
بخش | مرکزی |
نام(های) دیگر | اشته |
سال شهرشدن | ۱۳۳۱ (۶۹ سال)[1] |
مردم | |
جمعیت | ۲۹٬۹۹۳ نفر (۱۳۹۵) |
رشد جمعیت | ۳۰٪+ (۵سال) |
جغرافیای طبیعی | |
ارتفاع | ۱۱۷۵ متر |
اطلاعات شهری | |
شهردار | مهدی ملاحسنی[2] |
پیششمارهٔ تلفن | ۰۲۶۳۷۷ |
وبگاه | سایت شهرداری اشتهارد |
شناسهٔ ملی خودرو | ایران |
کد آماری | ۱۵۸۴ |
اشتهارد |
این شهر دارای ده محله از قبیل:صیادیه، قاضیان، چهار محله، فارچی آباد، خیابان بزرگ، خیابان کوچک، پایین محله، چمران، شهرک وحدت و خیرین بالا و الغدیر و مسکن مهر میباشد
از مکانهای تاریخی و دیدنی آن میتوان به:تکیه صیادیه، حمام صیادیه، امام زادهام کبری ام صغری و امام زاده زید و رحمان و امام زاده سلیمان اشاره کرد
این شهر نسبتاً کویری دارای جاذبههای گردشگری گوناگونی میباشد مثل:روستای جارو[چزده]خانههای رملی، تپههای رنگین، و رودخانه شور و کویر گسترده آن نام برد.
از غذاهای محلی آن نیز میتوان به دَمییَک و آوینَ رِشته اشاره کرد و این شهر دارای یک سوغاتی به نام لولویَک میباشد.
کرج دارای آب و هوای معتدل و خشک میباشد[4] و شهرستان اشتهارد نیز در استان البرز واقع است و آب و هوای این استان تحت تأثیر سلسله کوههای البرز، دارای زمستانهای سرد و تابستانهای تقریباً گرم است. جنوب استان به دلیل مجاورت با دشت، آب و هوای بسیار خشک دارد و این ویژگی خاص این منطقه بهشمار میرود که از یک سو به رشته کوههای البرز میرسد و از سوی دیگر به حاشیه یکی از خشکترین بیابانهای ایران منتهی میشود.[5] دارا بودن بزرگترین شهرک صنعتی ایران در منطقه اشتهارد[6] و وجود مجتمعهای صنعتی لیا، آراسنج، دانسفهان و چندین کارخانجات بزرگ مختلف دیگر در سطح شهرستان و نیز همجواری شهرک صنعتی بزرگ اشتهارد با شهر بوئین زهرا رونق خاصی به صنعت و اشتغال زایی منطقه بخشیدهاست.[7]
تاتها ساکنین شهر اشتهارد و روستاهای پیرامون آن هستند که به زبان تاتی سخن میگویند.[8][9]
اشتهارد دارای یک دانشگاه به نام دانشگاه پیام نور واحد اشتهارد است که در سال ۱۳۸۵ تأسیس شد و در رشتههای مهندسی صنایع، حقوق، حسابداری، روانشناسی، کامپیوتر و … دانشجو میپذیرد.[10]
گویش اشتهاردی از گویشهای تاتی جنوبی ایران است که قدمت بسیار دیرینه دارد و ویژگیهای کهن زبانی را در خود حفظ کردهاست. یکی از ویژگیهای این گویش ساخت ارگتیو است که در افعال متعدّی در زمان گذشته و حال به صورت نظام کُنایی مطلق و ناقص ظاهر میگردد. در این گویش واژهها از حیث تذکیر و تأنیث از هم متمایزند. این تمایز را میتوان در اسمها، فعلها، صفتها، ضمایر و حتّی اسمهای اشیا و پدیدهها نیز دید. در این گویش علاوه بر مطابقه فعل با نهاد، مطابقه فعل با مفعول هم از لحاظ شخص، شمار و جنسیّت دیده میشود.[11]
نام گذاری
اشتهارد به معنی سرزمین مقدس و پاک است. دربارهٔ نام اشتهارد نظریات زیادی وجود دارد ولی بیشتر نظر بر این است که واژه اشتهارد از دو بخش اشته و ارد تشکیل شده که در زبان تاتی اشتهاردی، اشته به معنی ایستادن و ایستگاه و سرزمین است و ارد در زبان اشتهاردی به معنی مقدس است و در نتیجه به معنای سرزمین مقدس میشود. نظر دیگری بر این است که نام اشتهارد در اصل «اشترده» بوده که صورتی است از واژه «استرده» و «سترده» به معنی صاف و هموار و بی درخت. مردم اشتهارد بیشتر نام شهرشان را «اشتا هارد» تلفظ میکنند که معنی آن برای عموم مردم نا شناخته میباشد.[12]
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۲۹٬۹۹۳ نفر (در ۹٬۳۵۷ خانوار) بودهاست.[13]
جمعیت تاریخی | ||
---|---|---|
سال | جمعیت | ±% |
۱۳۴۵ | ۵٬۱۴۹ | — |
۱۳۵۵ | ۵٬۰۷۴ | −۱٫۵٪ |
۱۳۶۵ | ۸٬۰۹۵ | +۵۹٫۵٪ |
۱۳۷۰ | ۹٬۱۴۴ | +۱۳٪ |
۱۳۷۵ | ۱۰٬۲۸۴ | +۱۲٫۵٪ |
۱۳۸۵ | ۱۶٬۹۸۸ | +۶۵٫۲٪ |
۱۳۹۰ | ۲۳٬۰۱۰ | +۳۵٫۴٪ |
۱۳۹۵ | ۲۹٬۹۹۳ | +۳۰٫۳٪ |
پانویس
- اشتهارد
- «شهردار اشتهارد». شهرداری وشواری اسلامی اشتهارد. ۴ تیر ۱۳۹۴. دریافتشده در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۵.
- http://www.irancities.ir/showcity.aspx?code=261&code2=16
- «کرج». پردیس امیر کبیر البرز. ۲۰۱۷-۰۶-۱۲. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۷. دریافتشده در ۲۰۱۷-۰۶-۱۲.
- «البرز را بیشتر بشناسیم». روستانت. بایگانیشده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۰۱۷-۰۶-۱۲.
- سازمان صنعت، معدن و تجارت استان البرز (۲۰۱۷-۰۶-۱۲). «سازمان صنعت، معدن و تجارت استان البرز:: نقشه استان». سازمان صنعت، معدن و تجارت استان البرز. دریافتشده در ۲۰۱۷-۰۶-۱۲.
- «نسخه آرشیو شده». شهرداری شهر بوئین زهرا. بایگانیشده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۷. دریافتشده در ۲۰۱۷-۰۶-۱۲.
- رزم آرا، فرهنگ جغرافیای ایران، استان مرکزی، جلد اول ص 13.
- کتاب «دستور زبان گویشهای تاتی جنوبی»، پروفسور احسان یارشاطر، لاهه - پاریس ١٩٦٩
- http://www.irancities.ir/showcity.aspx?Code=261&Code2=16
- ساختار دستوری واژگان در گویش اشتهاردی نوشته محمد حسین شاه بیگ
- «شهرها». مرجع شهرهای ایران اشتارد. ۴ تیر ۱۳۹۴. دریافتشده در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۵.
- «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.