نخود

نُخود یا نَخود (نام علمی: Cicer arietinum) از دانه‌های خوراکی (حبوبات) است. نخود سرشار از پروتئین است. نخود یکی از قدیمی‌ترین حبوبات کشت شده توسط انسان است، و بقایای ۷۵۰۰ ساله از آن در خاورمیانه یافت شده‌است.[1][2] نخود یکی از عناصر اصلی غذاهای حمص و چانا ماسالا است و برای تهیه فلافل می‌توان آن را آرد کرد.

نخود سفید
برای دیگر کاربردها، نخود (ابهام‌زدایی) را ببینید.
نخود
نخود، Cicer arietinum
آرایه‌شناسی
فرمانرو: گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده): گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده): دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده): رزیدها
راسته: باقلاسانان
تیره: باقلاییان
سرده: Cicer
گونه: C. arietinum
نام علمی
Cicer arietinum
گیاه نخود

گیاه نخود

گیاه نخود، گیاهی یکساله و بوته‌ای کوتاه از خانواده حبوبات است که بلندی بوته آن به حدود ۳۰ سانتی‌متر می‌رسد. ساقه این گیاه پوشیده از تارهای غده‌ای است. شاخه‌ها نازک، برگ‌های ریز آن مرکب از ۱۳ تا ۱۷ برگچه کوچک و دندانه‌دار و گل‌ها سپید می‌باشد.[3]

نحوه کِشت

نخود، نخود فرنگی و عدس، به‌صورت یک‌سال در میان و چرخشی با گندم و جو در یک زمین زراعتی کشت می‌شوند. این حالت چرخشی، باعث تقویت و تجدید نیتروژن (ازُت) خاک می‌شود و دیگر نیازی به استفاده از کودهای نیتروژن‌دار (ازته) نخواهد بود.

پراکنش و خاستگاه

معمولاً نخود در زمین‌های حاشیه بین‌النهرین و مدیترانه شرقی کشت می‌شد و از آنجا به هند و سایر نقاط آسیای شرقی گسترش یافت. در ایران کشت نخود در کوهپایه‌های زاگرس به ویژه در استان کرمانشاه رواج دارد.

مقایسهٔ کالری موجود در انواع نخود
ارزش غذایی نخود پخته شده
Nutritional value per ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی مواد خوراکی۶۸۶ کیلوژول (۱۶۴ کیلوکالری)
27.42 g
شکرها4.8 g
فیبر غذایی7.6 g
2.59 g
چربی اشباع0.27 g
چربی تک‌سیرنشده0.58 g
Polyunsaturated1.16 g
8.86 g
ویتامین‌هامقدار
%DV†
ویتامین آ
0%
1 μg
ویتامین ب۱
10%
0.12 mg
ویتامین ب۲
5%
0.06 mg
ویتامین ب۳
4%
0.53 mg
پانتوتنیک اسید
6%
0.29 mg
ویتامین ب۶
11%
0.14 mg
اسید فولیک
43%
172 μg
ویتامین ب۱۲
0%
0 μg
ویتامین ث
2%
1.3 mg
ویتامین ای
2%
0.35 mg
ویتامین کا
4%
4 μg
مواد مغذی معدنیمقدار
%DV†
Calcium
5%
49 mg
Iron
22%
2.89 mg
Magnesium
14%
48 mg
فسفر
24%
168 mg
Potassium
6%
291 mg
Sodium
0%
7 mg
روی
16%
1.53 mg
سایر مواد تشکیل‌دهندهمقدار
آب60.21 g
†Percentages are roughly approximated using US recommendations for adults.
Source: USDA Nutrient Database

نخود حاوی میزان کالری بالایی است. افرادی که تحت رژیم کاهش وزن قرار دارند، معمولاً به رژیم غذایی کم‌کالری فکر می‌کنند. اما جدای از بالا بودن میزان کالری آن، از میزان بسیار خوبی فیبر، پروتئین و مواد معدنی برخوردار است. میزان چربی آن بسیار پایین بوده و در نتیجه می‌تواند در رژیم غذایی گنجانده شود. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند که حبوبات می‌توانند به کاهش وزن کمک کنند، علی‌رغم این واقعیت که از میزان کالری بالایی برخوردارند. شما می‌توانید آن‌ها را به صورت تازه، کنسروی یا خشک تهیه کنید. حبوبات خشک می‌تواند برای مدت‌زمان بسیار طولانی نگهداری شود و تنها نیاز دارد که به خوبی در آب خیس بخورد تا به این ترتیب پیش از پخت، کمی نرم‌تر بشود. نخود و لوبیاهای کنسروی، کالری کمی بالاتری نسبت به انواع پخته یا خشک‌شده دارد. به عقیدهٔ وزارت کشاورزی ایالات متحده، کالری موجود در نخود، به‌طور قابل توجهی بیشتر است. کالری انواع نخود، در ادامه آمده‌است.

کالری یک فنجان نخود آب‌پز: ۲۶۹ (کالری)
کالری یک فنجان نخود کنسروی: ۲۸۶ (کالری)
کالری یک فنجان نخود خام: ۷۲۸ (کالری)[4]

ترکیبات شیمیایی نخود

نخود دارای مقدار بسیار کمی ارسنیک، اسید اگزالیک، اسید استیک و اسید مالیک و املاح کمیابی نظیر بور، لیتیوم و مس است؛ ضمناً موادی دیگر ازجمله لسیتین، گالاکتان، ساکاروز، دکستروز و سلولز در نخود وجود دارد.

طرز پخت، تهیه و نگهداری

از شب قبل آن را در آب خیس کنید.
سپس به مدت ۱/۵ تا ۲ ساعت آن را بجوشانید.
۲ برابر مقدار نخود، آب بریزید.
کنسرو نخود در مغازه‌ها موجود است و به راحتی می‌توانید آن را تهیه کنید.
نخود را می‌توان در یک محل خنک و خشک برای مدت طولانی نگهداری کرد.[5]

نکات تغذیه‌ای

نخود نیز مانند سایر حبوبات، فیبر بالایی دارد. فیبر محلول مانند یک برس زبر، سیستم گوارشی را پاک می‌کند. این نوع فیبر، گلوکز (قند) و کلسترول (چربی) خون را کاهش می‌دهد و نیاز به انسولین را در افراد دیابتی کم می‌کند. در بین گروه‌های غذایی؛ نخود، عدس و نخود فرنگی، پروتئین، کلسیم و آهن را به مقدار کافی و لازم برای رفع نیاز بدن فراهم می‌کنند.[6][7]

نگارخانه
  • نمایی از دست فروشندهٔ نخود در هند
  • راست: نخود اروپایی، چپ: نخود بنگالی
  • Cicer arietinum noir

مرتبط

منابع
  1. S, Bell (March 31, 2014). "The small but mighty chickpea". Phys.org. Retrieved 8 October 2015.
  2. Advances in Agronomy. Elsevier. 2001. ISBN 978-0-08-054399-4. Retrieved 26 February 2018 – via Google Books.
  3. «جدول مواد موجود در صد گرم نخود». خبرنامهٔ ویستا. ۲۴ ژانویه ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۹.
  4. «کالری‌های موجود در نخود». راسخون (پایگاه متعلق به معاونت فرهنگی اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه). ۲۷ دی ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۹.
  5. «ارزش تغذیه‌ای نخود». مؤسسهٔ فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان. ۱۳ بهمن ۱۳۸۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۹.
  6. «جدول مواد موجود در صد گرم نخود». خبرنامهٔ ویستا. ۲۴ ژانویه ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۹.
  7. «ارزش تغذیه ای نخود». مؤسسهٔ فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان. ۱۳ بهمن ۱۳۸۲. دریافت‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۹.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.