مهرانگیز دولتشاهی

مهرانگیز دولتشاهی (۱۲۹۶ اصفهان – ۲۹ مهر ۱۳۸۷ پاریس) دیپلمات ایرانی، سفیر ایران در دانمارک، سه دوره نماینده مجلس شورای ملی و فعال حقوق زنان بود. او از نخستین گروه زنان راه یافته به مجلس شورای ملی و نخستین زن سفیر در تاریخ معاصر ایران بود.

مهرانگیز دولتشاهی
سفیر ایران در دانمارک
مشغول به کار
۱۳۵۴ – ۱۳۵۷
پادشاهمحمدرضاشاه پهلوی
پس ازپرویز سهبدی
پیش ازعباس امیرانتظام
نماینده دوره‌های ۲۱، ۲۲ و ۲۳ مجلس شورای ملی
حوزه انتخاباتیکرمانشاه
اطلاعات شخصی
زاده۱۲۹۶ خورشیدی
اصفهان، ایران
درگذشته۲۹ مهر ۱۳۸۷ (۸۸ سال)
پاریس، فرانسه
ملیتایرانی
روابطصادق هدایت (دایی)
محل تحصیلدانشگاه روپرشت-کارلز هایدلبرگ
دانشگاه هومبولت برلین
پیشهفعال حقوق زنان، نویسنده و سیاستمدار
تخصصاولین سفیر زن ایران
دیناسلام

اوایل زندگی

در مورد زادروز و زادگاه دولتشاهی گزارش‌های متناقضی وجود دارد که توسط وی بیان شده‌است.[1] عباس میلانی بیان می‌کند که او دو سال ۱۲۹۶ و ۱۲۹۸ را به عنوان سال تولد خود معرفی کرده‌است.[1] او همچنین در مورد زادگاه دولتشاهی به دو شهر تهران و اصفهان اشاره می‌کند.[1] خانواده او مالک زمین‌های بسیاری در کرمانشاه بودند.[2]

مهرانگیز دختر محمدعلی میرزا مشکوه‌الدوله، نماینده مجلس و وزیر پست و تلگراف و تلفن در حکومت پهلوی، و اخترالملک، دختر هدایت‌قلی خان، بود. خواهر او مهین دولتشاهی همسر مظفر فیروز، وزیر کار در کابینه احمد قوام، بود.[3][4][5] او عضوی از دودمان قاجار بود.[1] مهرانگیز همچنین دختر عموی عصمت دولتشاهی، آخرین همسر رضاشاه، بود.[6]

تحصیلات

مهرانگیز دولتشاهی تحصیلات دانشگاهی خود را در آلمان گذراند. او مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه هومبولت برلین دریافت کرد[4] و موفق به کسب مدرک دکترا در رشتهٔ علوم اجتماعی از دانشگاه هایدلبرگ شد.[4]

فعالیت‌های اجتماعی

دولتشاهی در سازمان خدمات اجتماعی و انجمن حمایت از زندانیان کار می‌کرد.[7] او پیش از سفر کاری به دانمارک، جامعه راه نو را تأسیس کرد، که بعداً به بخشی از سندیکای بین‌المللی زنان تبدیل شد.[7] این جامعه به زنان آموزش می‌داد و از حقوق برابر برای آن‌ها دفاع می‌کرد.[4] وی همچنین برنامه‌های سوادآموزی بزرگسالان را در جنوب تهران راه‌اندازی کرد.[7] در سال ۱۳۳۰ او با صفیه فیروز، فعال زنان، به دیدار محمدرضا پهلوی رفت تا در مورد حقوق انتخاباتی زنان در ایران بحث کند.[8] وی مدیر کمیته مشورتی در امور بین‌المللی سازمان زنان ایران بود.[9] او در سال ۱۳۵۲ به عنوان رئیس شورای بین‌المللی زنان برگزیده شد و تا سال ۱۳۵۵ در این سمت باقی ماند.[10]

او برای اینکه به روحانیت آن زمان نشان دهد فعالیت این جمعیت در جهت بی بندوباری زنان جامعه نیست، با تنی چند از روحانیان برجسته زمان من‌جمله آیت‌الله بروجردی و امام موسی صدر دیدارهایی داشت.[3] وی یکی از مبتکران قانون حمایت خانواده بود که حق طلاق را برای زنان به رسمیت می‌شناخت و اختیار همسر دوم را توسط مرد منوط به اجازهٔ همسر اول می‌کرد. کتاب جامعه، دولت و جنبش زنان ایران از آخرین نوشته‌های مهرانگیز دولت‌شاهی است.

فعالیت‌های سیاسی

دولتشاهی از حوزه انتخابیه کرمانشاه به مدت سه دوره از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۴ در مجلس شورای ملی حضور یافت و جزو نخستین زنانی بود که به این مجلس زاه می‌یافتند.[9][11] او در تدوین قانون حمایت خانواده در سال ۱۳۴۶ و اصلاحات آن در سال ۱۳۵۴ نقش بسیاری داشت.[11] وی همچنین به عنوان اولین وزیر امور زنان خدمت کرد.[12] در دوره وزارت عباسعلی خلعتبری در وزارت امور خارجه ایران، از او برای تصدی سفارت ایران در دانمارک دعوت به عمل آمد (۱۳۵۴) و وی به عنوان اولین سفیر زن عازم سفارت ایران در دانمارک شد[12] و تا زمان پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ به این مأموریت ادامه داد.[13]

سال‌های آخر و مرگ

دولتشاهی در زمان رخداد انقلاب اسلامی در دانمارک بود و پس از آن دیگر به ایران بازنگشت.[7] او در سال ۲۰۰۲ کتاب جامعه، دولت و جنبش زنان ایران را منتشر کرد.[7] وی سرانجام در ۲۹ مهر ۱۳۸۷ در سن ۹۱ سالگی در پاریس درگذشت.[7]

جوایز و افتخارات
  • صلیب بزرگ نشان دانبروگ دانمارک (۱۴ فوریه ۱۹۷۹)

دولتشاهی در سال ۱۹۹۷ به عنوان زن سال بنیاد مطالعات زنان ایرات در ایالات متحده آمریکا معرفی شد.[14]

دودمان

پانویس
  1. Abbas Milani (19 December 2008). Eminent Persians: The Men and Women Who Made Modern Iran, 1941-1979. Volumes One and Two. Syracuse University Press. p. 526. ISBN 978-0-8156-0907-0.
  2. "Centers of Power in Iran" (PDF). CIA. May 1972. Retrieved 5 August 2013.
  3. زنان دیپلمات و مرضیه‌های سیاستمدار بایگانی‌شده در ۵ سپتامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine خبرگزاری مهر
  4. "Sex equality still elusive: feminist". The Age. 6 November 1973. Retrieved 30 July 2013.
  5. "Dolatshahi, Mehrangiz". Harvard University. Archived from the original on 22 February 2018. Retrieved 30 July 2013.
  6. Camron Michael Amin (1 December 2002). The Making of the Modern Iranian Woman: Gender, State Policy, and Popular Culture, 1865-1946. University Press of Florida. p. 115. ISBN 978-0-8130-3126-2.
  7. Nazy Kaviani (28 October 2008). "Mehrangiz Dolatshahi". Iranian. Archived from the original on 5 December 2013. Retrieved 30 July 2013.
  8. Ali Akbar Mahdi (October 2004). "The Iranian Women's Movement: A Century Long Struggle" (PDF). The Muslim World. 94.
  9. "Oral History interview of Mehrangiz Dowlatshahi". Foundation for Iranian Studies. Bethesda, MD. Archived from the original on 24 March 2010. Retrieved 30 July 2013.
  10. "About us". International Council of Women. Archived from the original on 9 September 2013. Retrieved 30 July 2013.
  11. "Mehrangiz Dolatshahi, who struggled for the ratification of the "Family Support Law" in 1967". The Feminist School. 23 October 2008. Retrieved 30 July 2013.
  12. Darius Kadivar (6 September 2010). "Mehrangiz Dolatshahi First Woman Ambassador of Imperial Iran (1960)". Iranian. Retrieved 30 July 2013.
  13. Official Report of Debates. Volume II. Council of Europe. p. 681. GGKEY:49S8UY2XXFL.
  14. "The Woman of the Year. Past awardees". IWSF. Archived from the original on 12 July 2013. Retrieved 30 July 2013.

منابع
  • «تنها سفیر زن ایران درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۱ اکتبر ۲۰۰۸.
  • فرنگیس حبیبی (۲۰ اکتبر ۲۰۰۸). «درگذشت مهرانگیز دولتشاهی یک تلاشگر قدیمی». رادیو بین‌المللی فرانسه.
  • خاطرات مهرانگیز دولتشاهی، مجموعه تاریخ به روایت تاریخ سازان، شاهرخ مسکوب، غلامرضا کردگاری، تهران، صفحه سفید

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مهرانگیز دولتشاهی موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.