مسجد سلطانی بروجرد

مسجد سلطانی یکی از بناهای تاریخی دیدنی شهر بروجرد است که در مرکز شهر و در کنار راسته بازار بروجرد بنا نهاده شده‌است. این مسجد در زمان فتحعلی شاه قاجار بر روی ویرانه‌های یک مسجد بسیار قدیمی ساخته شد و یکی از بزرگ‌ترین مسجدهای تاریخی کشور می‌باشد. دو نمونه نسبتاً مشابه در همان زمان در شهرهای قزوین و تهران ساخته شدند که هر سه این مسجدها در دوره پهلوی تحت نام مسجد شاه شناخته می‌شدند. معماری مسجد سلطانی بروجرد برگرفته از معماری مسجد شاه تهران است.[1] مسجد سلطانی بروجرد به لحاظ فرم معماری از نوع مساجد چهار ایوانی است و پلان آن همانند مسجد امام تهران و مسجد النبی قزوین است اما از آن‌ها بزرگتر و قدیمی تر است.[2] مسجد سلطانی بروجرد با بیش از ۷۰۰۰ متر مربع وسعت، بزرگترین مسجد تاریخی غرب ایران است[3]

کتیبه ایوان غربی مسجد سلطانی
مسجد سلطانی بروجرد
ناممسجد سلطانی بروجرد
کشورایران
استاناستان لرستان
شهرستانبروجرد
اطلاعات اثر
نام محلیمچد شاه، مچد امام
نام‌های قدیمیمسجد سلطانی مسجد شاه مسجد امام خمینی ره
نوع بناآجری
کاربریمذهبی
دیرینگیدوره قاجار
دورهٔ ساخت اثردوره قاجار
اطلاعات ثبتی
تاریخ ثبت ملی۱۵ دی ۱۳۱۰
اطلاعات بازدید
امکان بازدیدوجود دارد
مسجد سلطانی بروجرد
نقاشی اوایل قاجار
گچبری و کاشیکاریهای ایوان شمالی مسجد سلطانی

تاریخچه

بروجرد بر اساس کتاب‌های تاریخی دارای دو مسجد جامع عتیق و حدیث بوده‌است. یکی از آن‌ها (جامع عتیق) مسجد جامع فعلی است که تاریخی طولانی دارد و پیش از اسلام آتشکده بوده‌است. مسجد جامع حدیث نیز به احتمال زیاد در محل مسجد سلطانی قرار داشته‌است. در دوره زندیه بنای مسجد جامع حدیث تخریب و مسجد جدیدی بر روی آن پایه‌گذاری شد که نهایتاً این مسجد در زمان فتحعلی شاه قاجار به پایان رسید و به همین دلیل نام سلطانی بر آن نهاده شد و در دوره حکومت پهلوی به مسجد شاه نامگذاری گردید و بعد از انقلاب اسلامی نیز به مسجد امام خمینی ره نامگذاری شد. بنابر کتیبه ایوان غربی، دو ایوان غربی و شرقی مسجد در سال ۱۲۰۹ قمری تکمیل شده‌اند.[4]

مشخصات مسجد

مسجد سلطانی بروجرد متشکل از بخش‌های متعددی است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: گنبدخانه، شبستان جنوب غربی، شبستان جنوب شرقی، شبستان شمال غربی، شبستان شمال شرقی، شبستان زمستانی در زیر شبستان جنوب غربی، حجره‌های فوقانی محل اسکان و تحصیل طلاب علوم دینی، برف‌انداز، قاضی شرف و شبستان جدید غربی که با عنوان مصللای بروجرد ساخته شده‌است و دارای دو طبقه است[4] مسجد سلطانی دارای چهار طاق و ایوان بزرگ در چهارگوشه است. صحن بزرگ مسجد دارای ابعاد ۶۱ در ۴۷ متر است و حوض بزرگی در وسط آن صحن قرار دارد. مسجد دارای سه درب است که درب غربی به خیابان صفا، درب شمالی به خیابان جعفری و درب شرقی به بازار دواتگرها باز می‌شود. در اطراف صحن، حجره‌هایی برای طلاب علوم دینی ساخته شده‌است که تعداد آن‌ها به ۶۱ حجره می‌رسد. مسجد سلطانی از مدرسه‌های و حوزه‌های معتبر دینی است و به ویژه در زمان سکونت آیت‌الله بروجردی در این شهر از رونق بسیاری برخوردار بوده‌است.[5]

کتیبه‌ها
ماده تاریخ درب شمالی مسجد که 1291 هجری را نشان می دهد.

مسجد سلطانی دارای کتبیه های متعدد گچی، سنگی و چوبی است. در ایوان غربی این مسجد کتیبه‌ای قرار دارد که بیان می‌دارد فتحعلی شاه این مسجد را وقف کرده‌است. درب شمالی مسجد از جنس چوب است و تاریخ 1291 هجری روی آن حک شده است.

تخریب

مسجد سلطانی در زمین لرزه فروردین ۱۳۸۵ خسارت زیادی دید و بخش‌های زیادی از ایوانهای جنوبی و شمالی آن فرو ریخت.

نگارخانه

جستارهای وابسته

منابع
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مسجد سلطانی بروجرد موجود است.
  1. مسجد امام بروجرد. وبگاه تبیان لرستان بایگانی‌شده در ۲۶ آوریل ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine، بازدید ۲۶/۳/۱۳۸۷.
  2. «مسجد امام خمینی (ره) (سلطانی) بروجرد». اداره میراث فرهنگی بروجرد. دریافت‌شده در 2 آذر 1391.. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  3. «گزارش تصویری از خرابی‌های مسجد امام خمینی بروجرد». خبرگزاری مهر. ۳۰ خرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۳۹۱/۰۹/۱۳. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  4. «مسجد امام (ره) بروجرد بزرگترین مسجد تاریخی غرب کشور». خبرگزاری ایسنا. ۲۸ مرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۴ آذر ۱۳۹۱.
  5. «boroujerd.info - de beste bron van informatie over boroujerd. Deze website is te koop!». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۷ آوریل ۲۰۰۷.

پیوند به بیرون
  • گزارش تصویری/ ترک‌ها امان مسجد تاریخی امام (ره) بروجرد را بریدند! خبرگزاری مهر۱۳۹۱/۰۳/۳۰، تاریخ بازبینی ۱۳۹۱/۰۹/۱۳
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.