امامزاده سیدحمزه تبریز

تاریخ بنای نخستین بقعه سال ۷۱۴ هجری قمری یعنی سال درگذشت امامزاده سید حمزه است. نام و کنیه این سید جلیل القدر، ابوالحسن حمزه بن حسن بن محمد می‌باشد که با شانزده واسطه نسبش به امام موسی بن جعفر می‌رسد. بنای اولیه در این سال توسط فرزندش سید حسین بر تربت وی احداث گردید.

مجموعه سید حمزه عبارت از صحن نسبتاً وسیعی است که در سمت جنوب آن مقبره و در سمت مشرق و شمال آن محل تدریس و حجرات طلاب علوم دینی قرار دارد در بالای سردر، سنگ نبشته مرمرین دیگری نصب شده که مربوط به زمان قاجار و تاریخ ۱۲۷۹ هجری است و حاکی از مرمت بنا توسط حاجی رستم بیک در این سال می‌باشد.

از جمله تزئینات حرم آئینه‌کاری زیبای بالای قبر امامزاده است که با کتیبه‌ای به خط نستعلیق زینت یافته، چنانکه از متن کتیبه استفاده می‌گردد امیر علی اکبرخانه میرپنجه فرزند پناه الحق پاشاخان و به مباشرت معتمد السلطان عادلخان این آئینه کاری در ماه جمادی‌الاول ۱۳۱۳ هـ ق انجام داده است. بقعه دارای سردابه‌ای است که قبر اصلی سید حمزه و پسرش میر ابوالحسن در آن قرار گرفته است.

در جانب شرق بقعه سید حمزه گورستان متروکه‌ای قرار داشت که بنا به مندرجات تذکره‌ها و کتب مزارات، قسمتی از مقبره الشعرای معروف محله سرخاب می‌باشد. در این گورستان شعراء فقها و عرفاً و اولیای بسیاری دفن گردیده‌اند که می‌توان به اسدی طوسی، خاقانی، شروانی، ظهیر فارابی، قطران تبریزی، محمد شیرین مغربی، همام تبریزی، سلمان ساوجی، فلکی شروانی، قاضی بیضاوی، قطب الدین شیرازی و استاد و شاعر بزرگ شهریار اشاره نمود. در دو دهه اخیر بناهای معظم و زیبایی به عنوان یاد بود بزرگان فوق از طرف انجمن آثار ملی و ... احداث گردیده است.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ امامزاده سیدحمزه تبریز موجود است.

• تاریخ حشری، ملا حشری.
• آثار باستانی آذربایجان (جلد اول)، عبدالعلی کارنگ، انتشارات انجمن آثار ملی، چاپ شفق تبریز، ۱۳۵۱.
• تبریز به روایت تصویر، ابراهیم پورحسین خونیق، انتشارات، چاپ اول، تبریز ۱۳۸۲.