دروس

محله دروس مرکب از دو کلمه دره و روس می باشد چون که روس‌ها در آنجا اقامت تابستانی داشتند و مهمانی‌ها و جلسه‌های اداری خود را آنجا برگزار می‌کردند.[2]

دروس محله‌ای بسیار قدیمی است که در زمان‌های دور دهکده‌ای ارمنی‌نشین بود و مردم در زمین‌های این منطقه به کشاورزی و دامداری مشغول بودند و ساکنانش در قلعه‌ای که در آن حدود واقع بود زندگی می‌کردند.

تا پیش از کشف تمدن قیطریه و هم چنین کشف آثاری در تپه‌های عباس‌آباد، گمان می‌رفت پیشینهٔ تاریخی شهر تهران به همان آثار یافت‌شده در حوالی شهر ری محدود می‌شود، ولی اکتشافات باستان‌شناسی در تپه‌های عباس‌آباد، بوستان پنجم خیابان پاسداران و درّوس، نشان داد تمام آبادی‌های ناحیهٔ تاریخی قصران (شمیران)، دوره‌ای درخشان از استقرار اقوام کهن و خلاقیت‌های فرهنگی را پشت سر گذارده‌اند.

در این ده، دو رشته قنات جاری بود که آب مصرفی و کشاورزی مردم ده دروس از آن تأمین می‌شد. یکی قنات نصرت در محل چهارراه قنات فعلی و دیگری در خاور دروس به نام قنات شیبانی که هردو هنوز هم جاری هستند.[1]

در دوران قاجار، مالکیت ده در اختیار مخبر السلطنه مهدی‌قلی هدایت از رجال دربار قرار گرفت که هم‌اکنون نیز مقبره خانوادگی او در آن جا قرار دارد. مخبر السلطنه بیمارستانی نیز با نام خود در دروس دایر کرد که هم‌اکنون تخریب شده و در حال نوسازی است.

محله دروس به دلیل تقسیم اراضی ملی بین خوانین و خاندان‌های وابسته سلطنتی در دوره قاجار، عمدتاً شامل سه، دو دانگ بود که ۲ دانگ مخبرالسلطنه هدایت ۲، دانگ خاندان شیبانی و ۲ دانگ احتشام السلطنه می‌شد؛ که در حال حاضر فقط موقوفه مخبر السلطنه بدون تغییر باقی مانده است. … پس از تغییر و تحولات این املاک پای خاندان‌های دیگر به دروس بازگردید و زمین‌ها تقسیم گردید.

«موقوفه خاندان هدایت»شامل دبستان هدایت، بیمارستان هدایت، مسجد هدایت، حمام عمومی و تعدادی زمین و دکان. در ضمن درمانگاه شیبانی و دبیرستان نیز توسط خاندان شیبانی وقف گردید.

از خیابان‌ها و معابر معروف می‌توان به خیابان هدایت، باقری کماسایی، یارمحمدی، حجت سوری، کوی جلیلی جلیل الملک نواده صفوی و منصور (خیابان صالح حسینی) نام برد که منزل حسنعلی منصور در آن قرار داشت و کوچه حمام و کوچه مسجد و خیابان یخچال که مشترک بین قلهک و دروس می باشد.

به جز مخبرالسلطنه هدایت و حسنعلی منصور از نخست وزیران دوره پهلوی، دوستعلی‌خان معیرالممالک نویسنده کتاب وقایع‌الزمان و از رجال خزانه‌دار در دوره ناصرالدین‌شاه، عبدالحسین‌خان ناصرالسلطنه در این محله زندگی می‌کردند. ابراهیم گلستان، فروغ فرخزاد و صادق چوبک از دیگر مشاهیری هستند که دوره پهلوی در این منطقه سکنی گزیده‌اند. بیژن جلالی شاعر معاصر و خواهرزادۀ صادق هدایت نیز تا پایان عمر در این محله می زیست.

از جمله حوادث تاریخی مربوط به دروس، بمباران شدن آن به وسیله هواپیماهای روسی در ابتدای جنگ جهانی دوم به سبب نزدیکی این منطقه با کارخانه اسلحه سازی سلطنت آباد، به قتل رساندن شیخ خزعل والی جدایی طلب خرمشهر و هم دست انگلیسی‌ها در خانه‌ای در دروس و برخی وقایع سیاسی در سال ۱۳۲۱ خورشیدی است.[1]

دروس یکی از مناطق پایتخت است که بیشترین سفارت خانه خارجی را در خود جای داده است. از جمله مقرهای دیپلماتیکی که در دروس واقع شده می‌توان به سفارت خانه کشورهای مجارستان، آرژانتین، پرتغال، یونان (منزل سفیر)، استراليا (منزل سفير)، آذربایجان، بنگلادش، قزاقستان و همچنین مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد، دفتر نمایندگی یونیسف و دفتر مؤسسه تبادلات آکادمیک آلمان (DAAD) اشاره کرد. در گذشته، به ترتیب سفات خانه های هلند و اسپانیا در برهه هایی در محل فعلی سفارت پرتغال قرار داشته است.

در این محله خط اتوبوس ۲۲۵ پايانه تجريش به پايانه شهيد دستواره از شمال محله يعني خيابان شهيد كلاهدوز (دولت) واز ضلع شرقی محله يعني خيابان پاسداران خط ۲۱۵ سوهانک به سه راه ضرابخانه (تقاطع خيابان شريعتی و پاسداران در تلاقی بزرگراه همت و زين الدين) مسافران را جا به جا می نمايد. در حال حاضر علاوه بر این دو خط از ضلع شمال شرقی محله در چهارراه پاسداران دسترسی به پايانه مغان امكان پذير می باشد.[3] ایستگاه های مترو دکتر علی شریعتی و قلهک نزدیک ترین ایستگاه های مترو به این محله می باشند.

• تاریخ تهران
• قلهک
• چالهرز

• روزنامه ایران، مقاله/ تهران قدیم؛ دروس، ۲۱/۲/۱۳۹۰.
• راه خودرو، نقشهٔ ویژهٔ ترافیکی تهران (مخصوص خودرو)، گروه طلایی کیش، تهران: ۱۳۸۳، نقشهٔ ۱۱. بر پایه نقشه‌های ۴۶–۶۳ و ۸۹ اطلس کامل تهران-۸۵، تهران: مؤسسه گیتاشناسی، نوروز ۱۳۸۵.