حرم عسکریین
حرم عسکریین، آرامگاه علی بن محمد امام دهم و حسن عسکری امام یازدهم شیعیان در سامرای عراق است. همچنین نرجس خاتون، مادر حجت بن الحسن، و حکیمه خاتون دختر محمد بن علی التقی (امام نهم شیعیان) و خواهر علی بن محمد (امام دهم شیعیان) نیز در حرم شهر سامرا بخاک سپرده شده‌اند. سرداب غیبت (طبق باور شیعیان محل آغاز غیبت حجت بن الحسن) نیز در ضلع غربی حرم سامرا واقع است.
| حرم عسکریین | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات | |
| مکان | سامرا  عراق |
| مختصات | ۳۴٫۱۹۸۷۸°شمالی ۴۳٫۸۷۳۳۸°شرقی |
| مذهب | شیعه دوازده‌امامی |
| گرداننده | آستان قدس عسکریین |
| معماری | |
| سبک معماری | اسلامی |
| گنبد(ها) | ۱ |
| مناره(ها) | ۲ |
| نوسازی‌شده در | ستاد بازسازی عتبات عالیات |
| وب‌گاه | الکفیل سامرا |
| ویژگی‌های دیگر | در دست بازسازی و توسعه |
تاریخچهٔ حرم
شیعه و سنی هر دو بر این باور اند که علی نقی در خانهٔ خود دفن شد. این منزل در محله‌ای به نام عسکر المعتصم واقع بود. از تاریخچه این بنا تا سال ۳۳۳ ه.ق اطلاعاتی ثبت نشده‌است و تنها سماوی در شعری، از بنا شدن گنبدی بر حرم عسکریین توسط ناصرالدوله حمدانی گزارش می‌کند. پس از آن در سال ۳۳۷ ه.ق، معزالدوله دیلمی صندوقچه‌ای چوبی را بر روی قبور حرم عسکریین قرار داد و پس از او برادرش در سال ۲۶۸ ه.ق گنبد و بارگاه حرم را بازسازی کرد و صحن را توسعه داد. ارسلان بساسیری در حدود سال ۴۵۰ ه.ق بارگاهی دیگر در حرم عسکرین بنانهاد. این بنا در سال ۶۴۰ ه.ق در آتش سوزی از بین رفت و به دستور مستنصر عباسی، همچون بنای سابق بازسازی شد. این بنا مجدد در سال ۱۱۰۶ ه.ق دچار آتش‌سوزی شد و به دستور سلطان حسین صفوی، تعمیر و بازسازی شد. در این دوره ضریحی در ایران طراحی شد و بر این قبور نصب گردید. در سال ۱۲۰۰ ه.ق به دستور احمدخان دنبلی -حاکم آذربایجان- حرم عسکرین با الگو قرار دادن نقشه حرم امام علی در نجف مورد بازسازی قرار گرفت. این بازسازی با مرگ احمدخان ناتمام باقی ماند تا فرزندش حسینقلی خان به اتمام آن اهتمام کرد. در این دوره بر مزار حکیمه خاتون و نرجس خاتون ضریحی قرار گرفت. در عصر قاجار، بر اساس وصیت امیرکبیر، ثلث اموالش را برای بازسازی حرم عسکرین استفاده کردند. در این بازسازی، گنبد طلاکاری شد و ایوان و صحن تعمیر شدند. در اوایل قرن چهاردهم هجری، حرم و رواق‌ها آینه کاری شدند و ساعتی بزرگ بر درب قبله نصب شد. در سال ۱۳۸۰ ه.ق با تلاش‌های علی اصفهانی کهربایی -از تجار کربلا- ضریحی از نقره بر این آستان قرار گرفت. این بارگاه در ۲۳ محرم ۱۴۲۷ ه.ق توسط گروهی سلفی منتسب به القاعده، حرم عسکرین را بمب‌گذاری کردند و بر اثر این انفجار، گنبد و بخش‌هایی از بنای حرم، از بین رفت.[1]
ابتدا تا پایان غیبت صغرا
شیعه و سنی هر دو بر این باور اند که علی نقی در خانهٔ خود دفن شد و آن را از دلیل پسر یعقوب نصرانی خریده‌بود. این خانه گسترده و بزرگ بوده و همهٔ صحن امروزی، را در بر می‌گیرد. حسن عسکری نیز در کنار پدرش بخاک سپرده شد. چون پیرامون آن‌جا پادگان نظامی بود، شیعیان و علاقه‌مندان به اهل بیت، پنهانی به زیارت می‌رفتند و پنجره‌ای سوی خیابان گشوده‌بودند که زایران زیارت می‌کردند و درون خانه نمی‌شدند. البته اداره آن دست شیعیان بود. حسن عسکری خادمی داشت ساکن این خانه، و هر بخش خانه که خراب می‌گشت مرمت می‌نمود. این وضع تا سال ۳۲۸ قمری و پایان غیبت صغرا ادامه داشت.[2]
دوران آل حمدان
در سال ۳۳۳ قمری (۳۲۴ خورشیدی) ساختمان جدید حرم توسط ابومحمد الحسن (مشهور به ناصرالدوله فرزند ابی الهیجا عبدالله آل حمدان) انجام گردید و برای عمرانی شهر سامرا تلاش کرد اما بر اثر جنگ‌هایی که بین وی و معزالدوله روی داد، اغلب اقدامات عمرانی او ناتمام ماند.
دوران آل بویه
در سال ۳۷۷ قمری (۳۶۶ خورشیدی) پس از پیروزی معزالدوله بر ناصرالدوله آل حمدان و وقوع صلح بین آندو وارد شهر سامرا شد و اموال فراوانی را صرف آبادانی شهر نمود. گنبد بزرگی بر مقبره عسکریین ایجاد کرد، حرم مجللی دراطراف آن ساخت و صحنی برای آستانه احداث کرد. بدستور وی ضریحی از چوب ساروج تهیه و نصب گردید، سرداب غیبت مرمت گردید و تأسیسات ناصرالدوله آل حمدان را تکمیل نمود.
زیارت حرم عسکریین در باور شیعیان
- شیخ توسی از ابوهاشم جعفری از حسن عسکری نقل می‌کند که: «مزارم در سرّ من رأی[3] ایمنی برای هر دو گروه[4] است.[5]
- در آمالی و عدة الداعی نیز زیارت این جا را مهم شمرده‌اند.
بمب‌گذاری و ویرانی حرم عسکریین
اولین حمله در ۳ اسفند ۱۳۸۴ و دومین حمله پس از گذشت شانزده ماه در ۲۳ خرداد ۱۳۸۶ رخ داد.
در نخستین آفند بمب‌گذاران با به‌کارگیری بیش از دویست کیلوگرم تی‌ان‌تی و کارگذاری‌اش در مرکز گنبد، گنبد و بخشی از گلدسته‌های طلایی حرم ویران شد. با این حمله گنبد فروریخت. . محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور وقت ایران و مراجع تقلید با صدور اطلاعیه‌هایی جداگانه‌ای این اقدام را محکوم کرده و نیز روز پنجشنبه را عزای عمومی اعلام کردند.
در دومین حمله در ۲۳ خرداد ۱۳۸۶ تروریست‌ها[6][7] بازهم به حرم عسکریین حمله کرده و پس از دو انفجار بمب، گلدسته‌های سمت راست و چپ را تخریب کردند.
به دستور سید علی سیستانی فرایند بازسازی آغاز و در سال ۱۳۹۴ خاتمه یافت.
تصاویر
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
بازسازی حرمین عسکرین پس از انفجار
حرمین امامین عسکرین شیعه در سامرا
حرمین عسکرین در نمای شب_(2).jpg.webp)
حرمین امامین شیعه سامرا
حرمین عسکرین پس از انفجار اول
حرمین عسکرین قبل از بمب‌گذاری القاعده
ضریح جدید حرمین عسکریین
نمایی از درون ضریح جدید حرمین عسکریین
نمایی از ضریح جدید حرمین عسکریین
عکسی قدیمی از حرمین عسکریین
نقاشی از حرمین عسکریین
ضریح جدید حرمین عسکریین
ضریح جدید حرمین عسکریین
عکسی از محل مرقد حسن عسکری
نمایی از حرمین عسکریین
جستارهای وابسته
پانویس
- فقیه بحرالعلوم و خامه‌یار، زیارتگاههای عراق، ۱: ۴۶۷-۴۷۳.
- دانشنامه تشیع، جلد اول، صفحهٔ ۲۳۶
- یعنی هر که ببیندش شاد می‌گردد، امروزه واژهٔ سامرا از همین ترکیب بازمانده‌است.
- شیعه و سنی
- احتمالاً منظور از امان در این‌جا برکت و … است.
- «"۱۱۸۶ سال امانت‌داری"؛ نگاهی به بنا و بارگاه حرم عسکریین(ع)». خبرگزاری ابنا.
- «از حمله تکفیری‌ها و داعش تا بازسازی حرم امام عسکریین(ع) در سامرا+ عکس». خبرگزاری فارس.
منابع
- پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری اسلامی ایران
- ابتکار
- کیهان
- همشهری
- پایگاه اطلاع‌رسانی شیعیان
- فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی؛ خامه‌یار، احمد (۱۳۹۱). زیارتگاههای عراق (معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق). تهران: سازمان حج و زیارت.
جاهای مقدس اسلامی | ||
|---|---|---|
| شهرهای مقدس شیعه |  | |
| جاهای مقدس شیعه | مساجد: مسجدالحرام • مسجدالنبی • مسجدالاقصی • قبةالصخره • مسجد قبا • مسجد ذوقبلتین • مسجد کوفه • مسجد سهله • مسجد جمکران حرم‌ها: حرم علی بن ابی‌طالب • حرم امام حسین • بقیع • حرم کاظمین • حرم امام رضا • حرم عسکریین • حرم عباس بن علی • حرم زینب کبری • حرم فاطمه معصومه • حرم رقیه • باب‌الصغیر • مرقد دانیال • مقبره شهدای احد • آرامگاه سید حسن مدرس • امام‌زاده‌ها: حرم شاه عبدالعظیم • حرم شاه‌چراغ • امامزاده سید مرتضی • امامزاده سیدحمزه کاشمر • ... تکیه • حسینیه • مهدیه | |
| شهرهای مقدس اهل سنت | ||
| جاهای مقدس اهل سنت | ||
| اصول |  | |
|---|---|---|
| فروع | ||
| عقاید برجسته | ||
| چهارده معصوم | ||
| صحابه | ||
| علما |
| |
| رویدادها | ||
| آیات و روایات | ||
| ادعیه و مناسک | ||
| کتاب‌ها | ||
| مکان‌های مقدس | ||
| روزهای مقدس | ||
| منابع اجتهاد | ||
| وابسته | ||