کوه کلات
کَلات نام کوهی است که در مرکز شهر گراش در استان فارس قرار گرفته‌است. این کوه در امتداد چین‌خوردگی‌های رشته‌کوه‌های زاگرس واقع شده و دارای ارتفاع ۱۰۶۸ متر از سطح دریا می‌باشد.[1]
| کوه کلات | |
|---|---|
 | |
| مرتفع‌ترین نقطه | |
| ارتفاع | ۱۰۶۸ متر از سطح دریا (۱۵۲ متر از ابتدای دامنه) |
| جغرافیا | |
| رشته‌کوه | زاگرس |
| زمین‌شناسی | |
| گونه | چین‌دار |
| بالا رفتن | |
| راحت‌ترین مسیر | جبههٔ جنوب غربی |
تاریخچه
تقریباً تمام پیشینهٔ این کوه با قلعهٔ همایون‌دژ پیوند خورده‌است. شکل‌گیری بنای اولیهٔ شهر گراش و همچنین ریشهٔ نام گراش را به این کوه مربوط می‌دانند.[2] این قلعه که اولین بار در دوران اشکانیان بر روی کوه کلات ساخته شده، محور اتفاقات تاریخی فراوانی بوده‌است.[3][4] به همین دلیل، بیان ویژگی‌های کلات در سفرنامه‌های متعددی دیده می‌شود.
در سفرنامه‌ها
| زین‌العابدین شیروانی در بستان‌السیاحه می‌نویسد:[5] | ||||||
| ||||||
همچنین در مرآت‌البلدان نوشتهٔ محمدحسن اعتمادالسلطنه آمده‌است:[6] | ||||||
| ||||||
میرزا حسن حسینی فسایی نیز چنین نوشته‌است:[7] | ||||||
| ||||||
در اغلب سفرنامه‌هایی که از کوه کلات نام برده‌اند، مهم‌ترین ویژگی این کوه را موقعیت مناسب نظامی آن دانسته‌اند. از همین رو، قلعهٔ همایون‌دژ بر فراز این کوه سال‌ها به عنوان مرکز حکومت لارستان و بنادر مورد استفاده قرار گرفته‌است.[8]
بافت زمین‌شناسی
کوه کلات در منطقهٔ ناودیسی زاگرس چین‌خورده واقع شده‌است. بافت زمین‌شناسی این کوه رسوبی و آهکی بوده و مانند دیگر کوه‌های منطقه، تشکیل‌شده از سنگ‌ها و خاک‌های رسی مارن است.[9] این بافت که در زبان اچمی «گِرِشَه» نامیده می‌شود را مبنای نام‌شناسی شهر گراش می‌دانند.[10]
طرح‌های توسعه
در سال ۱۳۸۱، پیکر پنج شهید گمنام در بالای کلات به خاک سپرده شد و نام این کوه نیز به صورت غیررسمی به «تپهٔ نورالشهدا» تغییر یافت. شهرداری و شورای اسلامی شهر گراش تاکنون طرح‌های مختلفی را برای توسعهٔ این کوه پیش‌بینی کرده‌اند. جدی‌ترین این طرح‌ها که در مرحلهٔ اجرا قرار گرفته‌است، پروژهٔ احداث پارک و آبشار در دامنهٔ کلات است.[11]
جستارهای وابسته
پانویس
- صلاحی، عبدالعلی (۱۳۹۴). جامعه‌شناسی گراش. گراش: نشر اناالحق. صص. ۳۳. شابک ۶۰۰-۹۰۳۳۵-۷-۸.
- رحمانی، صادق (۱۳۷۵). سیمای لارستان. قم: نشر همسایه.
- ستاری، شیخ‌علی (۱۳۴۹ هجری قمری). درةالتواریخ. نسخهٔ خطی. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - انصاری اشکنانی، حبیب‌الله (۱۳۵۲ هجری قمری). منتخب‌التواریخ لارستان. نسخهٔ خطی. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - شیروانی، زین‌العابدین. بستان‌السیاحه. صص. ۱۲۴۰–۱۲۴۸.
- اعتمادالسلطنه، محمدحسن. مرآت‌البلدان. صص. ۲۱۸۲.
- حسینی فسایی، میرزا حسن (۱۳۸۸). فارس‌نامهٔ ناصری. تهران: نشر امیرکبیر.
- مورخ لاری، سیدعلاءالدین (۱۳۷۱). تاریخ لارستان. شیراز: نشر راهگشا.
- «Gerash گراش». www.gerash.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۳-۲۵.
- رحمانی، صادق (۱۳۷۵). سیمای لارستان. قم: نشر همسایه. صص. ۱۰۷.
- «گریشنا | خبر و فرهنگ در گراش» کلات گراش شبیه دروازه قرآن می‌شود». دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۳-۲۴.
| مرکز شهرستان | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخش |
| ||||||||||||||||||||
