قائمیه

قائمیه یا چنارشاهیجان شهری در غرب استان فارس و مرکز شهرستان کوه‌چنار است. این شهر با دارا بودن جمعیتی برابر با ۲۶٬۹۱۸ نفر (۱۳۹۵)، سومین شهر پرجمعیت غرب استان فارس به‌شمار می‌رود. شهر قائمیه در تقاطع محور مواصلاتی استان‌های فارس، بوشهر، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته‌است و ارتباط دهنده مرکز ایران با بوشهر و همچنین جنوب ایران با خوزستان به‌شمار می‌رود.[2][3]

برای دیگر کاربردها، قائمیه (ابهام‌زدایی) را ببینید.
قائمیه
کشور ایران
استانفارس
شهرستانکوه‌چنار
بخشمرکزی
نام(های) پیشینچنارشاهیجان
سال شهرشدن۱۳۷۰[1]
مردم
جمعیت۲۶٬۹۱۸ نفر(۱۳۹۵)
رشد جمعیت!D0027863688978 +۶٫۱۶%
جغرافیای طبیعی
مساحت۳۶۰ هکتار
ارتفاع۸۸۹ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۲۵
شناسهٔ ملی خودرو۷۳ ایران
کد آماری۲۱۰۸
پانویسپیش تلفن : ۰۷۱ ۴۲۴۱
قائمیه

مردم این شهر عمدتاً مسلمان و شیعه مذهب هستند و به زبان‌های لری و قشقایی سخن می‌گویند. این شهر با توجه به موقعیت استراتژیک خود پذیرای تعداد زیادی مهاجر از مناطق اطراف می‌باشد.[3] قائمیه دارای طبیعتی سرسبز و آب‌وهوایی معتدل می‌باشد. اقتصاد قائمیه برپایهٔ کشاورزی و دام‌پروری استوار است.

تاریخ

پیشینه

با توجه به سنگ‌نوشته‌های قبور گذشتگان در نزدیکی بهشت زهرای کنونی شهر و آثار باقی مانده از ساسانیان در روستای قندیل، می‌توان دریافت که قدمت قائمیه به دوران پیش از اسلام بازمی‌گردد. در نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق نوشتهٔ شریف ادریسی مراکشی، یکی از علماء و فلاسفهٔ و جغرافی‌دان قرن ششم هجری قمری که یکی از قدیمی‌ترین منابع جغرافیایی است، از شاهیجان یا چنارشاهیجان نام برده شده‌است. در قرن دوازدهم هجری قمری میرزا حسن فسایی در کتاب فارسنامه ناصری از چنارشاهیجان و گذر فتحعلی شاه از این منطقه و سفر به خوزستان سخن به میان آورده‌است، همچنین فسایی از نحوه شکل‌گیری و مهاجرت ساکنین اولیه چنارشاهیجان و دو طایفه میرزا علی و اردشیری که از کهگیلویه و بویراحمد به این منطقه نقل مکان نمودند نیز نام می‌برد.[4]

تاریخ معاصر

در سال ۱۳۳۰ چنارشاهیجان روستایی از توابع دهستان دشمن‌زیاری بخش فهلیان و ممسنی شهرستان کازرون بود.[5] با تشکیل شهرستان ممسنی در سال ۱۳۴۰، چنارشاهیجان به بخش مرکزی شهرستان کازرون پیوست. در سال ۱۳۷۱ چنارشاهیجان به شهر ارتقا یافت و یک سال بعد، در سال ۱۳۷۱، نام این شهر به قائمیه تغییر یافت. شهر قائمیه و روستاهای اطراف آن در سال 1384 از بخش مرکزی شهرستان کازرون منتزع و به بخش چنارشاهیجان ارتقا یافتند.[6][7]

در ۱۰ مهر سال ۱۳۹۸ نیز دو بخش چنارشاهیجان و کوهمره که جزئی از شهرستان کازرون بودند از این شهرستان انتزاع یافتند و شهرستان کوه‌چنار را به مرکزیت شهر قائمیه تشکیل دادند.[8] مردم کازرون در مخالفت با این جدایی پیش از این تاریخ اعتراضاتی را برپا کردند که به نتیجه نرسید.[9]

جغرافیا

موقعیت جغرافیایی

قائمیه در غرب استان فارس در عرض جغرافیایی ۲۹ درجه و ۴۱ دقیقه شمالی و طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۵۳ دقیقه شرقی قرار گرفته‌است.[10] قائمیه از شمال و غرب با شهرستان ممسنی، از جنوب با شهرستان کازرون و از غرب با شهرستان شیراز همسایه است.

قائمیه در تقاطع جاده ۸۶ و جاده ۵۵ و در محور مواصلاتی استان‌های فارس، بوشهر، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته‌است. محور اصلی شیراز به بوشهر و اهواز از قائمیه گذر می‌کند. این شهر در تقاطع شهرهای شیراز، بوشهر، یاسوج، اهواز و کازرون واقع شده‌است و ارتباط دهنده مرکز ایران با بوشهر و همچنین جنوب ایران با خوزستان به‌شمار می‌رود.[3][11]

آب‌وهوا

قائمیه آب و هوای معتدل و کوهپایه‌ای توأم با بارش در فصل زمستان و تابستان‌هایی گرم و خشک دارد. بارندگی زمستانه در تأمین منابع آب در قائمیه نقش اساسی را ایفا می‌نماید.[10] توده‌های هوایی متعددی قائمیه را در فصول مختلف سال تحت تأثیر قرار می‌دهند. توده‌های مدیترانه‌ای، سودانی و سیبری در فصل زمستان و توده هوایی حاره‌ای در فصل تابستان فعال هستند. میانگین رطوبت نسبی بلندمدت قائمیه، حدود ۴۰٪ است.[12][13]

پوشش گیاهی
طبیعت قائمیه

قائمیه دارای طبیعتی سرسبز می‌باشد. جنگل‌های اطراف قائمیه در بردارنده بلوط وحشی، بنه، زالزالک (کیالک)، بادام تلخ، انجیر وحشی، کلخنگ، چنار و کّنار (سدر) می‌باشد. در شمال شهر دشت بزرگی و تنگه عظیمی که به تنگه فراغ معروف است قرار دارد که از گونه‌های مختلف گیاهی از جمله بلوط پوشیده شده‌است.[14]

کوه‌ها
  • کوه خیگ پشت در جنوب غربی شهر
  • کوه پیرایه در غرب و جنوب غربی شهر
  • کوه سهوکی (سیاه) در شمال شهر
  • کوه سیبکی در جنوب شهر
  • کوه زنگنه که محله زنگنه بر آن واقع شده‌است

مردم

جمعیت

جمعیت این شهر طی سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۲۶٬۹۱۸ تن (۷٬۲۹۸ خانوار) بوده‌است که قائمیه را به بیستمین شهر پرجمعیت استان فارس و سومین شهر پرجمعیت غرب استان تبدیل می‌کند. بر اساس این سرشماری، بخش مرکزی شهرستان کوه‌چنار ۴۳٬۱۵۹ نفر و شهرستان کوه‌چنار نیز ۵۴٬۸۷۶ نفر جمعیت داشته‌اند که به ترتیب بیستمین بخش و بیستمین شهرستان پرجمعیت استان فارس به‌شمار می‌روند.[15][2]

جمعیت تاریخی
سالجمعیت±%
۱۳۷۰۱۶٬۳۱۳—    
۱۳۷۵۲۰٬۴۹۱+۲۵٫۶٪
۱۳۸۵۲۳٬۷۳۴+۱۵٫۸٪
۱۳۹۰۲۵٬۳۵۵+۶٫۸٪
۱۳۹۵۲۶٬۹۱۸+۶٫۲٪

دین

مردم قائمیه مسلمان و شیعه مذهب هستند.[5] مردم قائمیه همانند سایر نقاط ایران در مناسبت‌های مذهبی، مراسم عزاداری را برپا می‌دارند. برگزاری مراسم تاسوعا و عاشورای حسینی در قائمیه شیوهٔ منحصر به فردی دارد. در ماه محرم، گرداگرد محوطهٔ هیئت مذهبی با شاخه‌ها و چوب نخل به صورت‌های هندسی محصور می‌شوند و در گوشه‌ای از فضای هیئت، خیمه‌ای برپا می‌شود. گهواره، مشک‌ها و کاسه‌های آب تزیینی، شمعدانی‌ها و فانوس‌ها، علم‌های تزیینی، پلاکارها و نوشته‌های عاشورایی در محل هیئت‌ها نصب می‌شود. در شب‌های پایانی خانواده‌ها به یاد مظلومیت طفلان حسینی، شیرخواره‌ها و کودکان خور را سبزپوش می‌کنند. هیئت‌های قائمیه و اکثر هیئت‌های بخش مرکزی در روز تاسوعا و عاشورا به طرف بهشت زهرا و مزار شهدا و همچنین امامزاده‌های مجاور (امامزاده سید محمد محلهٔ الیاس آباد، شاهزاده علی و…) حرکت می‌کنند، یک دسته می‌شوند و به عزاداری می‌پردازند.[16][17]

نژاد و زبان

شهر قائمیه عمدتاً متشکل از اقوام لرتبار، ترک‌های قشقایی، تاجیک و مردم کوهمره‌ای است که به زبان‌های لری، قشقایی، فارسی و کوهمره‌ای سخن می‌گویند. زبان فارسی همچنین زبان میانجی مردم است.[15]

ساکنین اولیه قائمیه از طوایف دشمن‌زیاری و کشکولی بزرگ بودند. امروزه با مهاجرت روزافزون به شهر قائمیه به دلایلی همچون موقعیت استراتژیک و آب‌وهوای معتدل، مردمانی از سایر طوایف ممسنی و قشقایی و همچنین تاجیک‌ها و کوهمره‌ها در این شهر ساکن هستند.[3]

جاذبه‌ها

آثار تاریخی
نقش‌برجسته تنگ قندیل

آثار باستانی و تاریخی مربوط به دوره امپراتوری ساسانیان در شمال شرقی شهر چنارشاهیجان در روستای قندیل واقع شده که شامل نقش‌برجسته تنگ قندیل، دو قبرستان بزرگ، مخروبه یک دژ، آسیاب‌های آبی، برکه و قنات‌های دشت گورک می‌باشد.[14] نقش‌برجسته تنگ قندیل نقش‌برجسته‌ای مربوط به زمان شاهنشاهی ساسانی در شمال شهر قائمیه و در روستای قندیل است. این نقش‌برجسته صحنه ازدواج امپراتور شاپور اول ساسانی با ملکه آذرآناهید (ملقب به ملکهٔ ملکه‌ها) است. شاپور در وسط نقش، ملکه آذرآناهید در سمت چپ تصویر و در پشت سر شاپور کرتیر (موبد موبدان) حجاری شده‌است.[18]

جاذبه‌های طبیعی

تفرجگاه دشت گلگون، باغستان‌های مرکبات و انجیر، چشمه چنار در مرکز شهر، چشمه آبگرم سراب بهرام و همچنین جنگل‌های کوهپایه‌ای بلوط از جاذبه‌های طبیعی قائمیه هستند. غار کله‌کفتری در ارتفاعات جنوب شرقی قائمیه و مشرف به روستای الیاس‌آباد واقع در کوهی به نام سیبکی با طولی نزدیک به ۸۰۰ متر و عمق ۸۰ متر به لحاظ فنی دومین غار عمودی استان فارس پس از غار انگره‌مینو می‌باشد.[19][20] غار آبراهه نیز غار بزرگ و زیبا در ارتفاعات جنوب شرقی قائمیه و مشرف به روستای ملای انبار واقع در دامنه شمالی کوه سیبکی قرار گرفته‌است. این غار ۱۴۷ متر طول و ۲۰ متر عمق دارد.[21]

اماکن زیارتی

از جمله مراکز زیارتی منطقه، امامزاده سید محمد واقع در روستای الیاس آباد، امامزاده سید علی و امامزادگان سید ابراهیم و سید اسماعیل در محله بنارمورد می‌باشد.[10]

ساختار شهری

اقتصاد

به دلیل وجود خاک حاصلخیز و آب کافی در این منطقه، از گذشته دور اکثر مردم به فعالیت‌های کشاورزی مشغول بودند. به‌طور سنتی کشت زمستانی در این ناحیه شامل گندم و جو، میوه‌های جالیزی چون شلغم، چغندر، هویج و سبزیجاتی مانند شوید، سیر و سبزی‌های خوردنی و همچنین کشت تابستانی شامل برنج، جالیزهای هندوانه، خیار، گوجه فرنگی، بادمجان و حبوباتی مثل نخود، لوبیا، عدس، ذرت و آفتابگردان است.

باغداری نیز از مشاغل عمدهٔ مردم است و محصولات باغ‌ها، عمدتاً مرکباتی از قبیل پرتقال، نارنگی، لیموترش، لیمو شیرین، بالنگ و بکرایی و همچنین انار است. از سوی دیگر به لحاظ این که ایلات و عشایر متعددی در منطقه قائمیه حضور دارند، دام‌پروری و تولیدات دامی نیز رونق چشم‌گیری دارد. انواع فراورده‌های لبنی و پشم و پوست و روغن حیوانی از تولیدات دامی قائمیه است. ناحیه صنعتی چنارشاهیجان با ۲۰ هکتار مساحت از مراکز صنعتی این شهر است.[25]

ترابری

مراکز درمانی
  • بیمارستان شهید رضازاده که دارای بخش‌های اورژانس، جراحی، داخلی، زنان و زایمان، اطفال، زایشگاه، سونوگرافی، رادیولوژی، دیالیز و آزمایشگاه است.[28][29]
  • مرکز بهداشتی درمانی پزشکی شبانه‌روزی قائمیه

جستارهایی وابسته

منابع
  1. «آمار درجه، جمعیت و سال تأسیس شهرهای کشور بر اساس سرشماری جمعیت سال ۹۵» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۹.
  2. «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
  3. «بررسی عوامل مؤثر بر سازگاری فرهنگی مهاجران به شهر قائمیه» (PDF). مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز.
  4. «چنارشاهیجان قدمتی برابر با ساسانیان». چنارنیوز.
  5. فرهنگ جغرافیایی ایران جلد ۷. انتشارات ارتش شاهنشاهی. ۱۳۳۰. پارامتر |first1= بدون |last1= در Authors list وارد شده‌است (کمک)
  6. «آمار درجه، جمعیت و سال تأسیس شهرهای کشور بر اساس سرشماری جمعیت سال ۹۵» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۹.
  7. «چنارشاهیجان». واژه‌یاب.
  8. «خبرگزاری فارس - 7 فرمانداری جدید در فارس/ کازرون و مرودشت فرمانداری ویژه شد». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۹-۱۰-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۰۲.
  9. «تجمع اعتراضی مردم در مخالفت با تقسیم شهرستان کازرون/ اولویت مسئولان کازرون پرداختن به معیشت مردم باشد». خبرگزاری تسنیم. ۱۷ مرداد ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۰ مه ۲۰۱۸.
  10. «شهر قائمیه». سیری در ایران.
  11. "نقشه راه‌های ایران با بزرگنمایی بی‌نهایت" (PDF). مشرق نیوز. 2015-03-23. Retrieved 2019-11-02.
  12. «جغرافیا سوم دبیرستان، بخش اول» (PDF). اداره کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی. بایگانی‌شده از اصلی (پی‌دی‌اف) در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۶ خرداد ۱۳۹۰.
  13. «اداره کل هواشناسی استان فارس». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ آوریل ۲۰۱۹.
  14. قائمیه (چنارشاهیجان) – فارس. صداوسیمای مرکز فارس
  16. «هیئت عزاداری شهر چنارشاهیجان در دههٔ محرم (بخش اول)». کازرون‌نما.
  17. «هیئت عزاداری شهر چنارشاهیجان در دههٔ محرم (بخش پایانی)». کازرون‌نما.
  18. «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
  19. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۷.
  20. «اکتشاف رسمی غار کله کفتری». کلوپ اکوتوریسم میثاق.
  21. «غار آبراهه». کلوپ اکوتوریسم میثاق.
  22. «آمار درجه، جمعیت و سال تأسیس شهرهای کشور بر اساس سرشماری جمعیت سال ۹۵» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۹.
  23. «ایستگاه تحقیقات زیتون قائمیه به کانون تولید نهال زیتون جنوب کشور تبدیل می‌شود». کازرون نگاه.
  24. «حوزه علمیه مکتب الصادق قائمیه و کوهمره افتتاح گردید». چنارنیوز.
  25. «توسعه زیرساخت‌ها در ناحیه صنعتی چنارشاهیجان». صمت نیوز.
  26. «۲۵۵کیلومتر راه و بزرگراه در استان فارس به بهره‌برداری می‌رسد». پایگاه خبری وزارت راه و ترابری.
  27. «فاصله شهرها و مسافت راه‌های ایران». باحساب.
  28. «آمار بیمارستان‌های کشور». دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۳.
  29. «۲ بیمارستان در شهرستان کازرون آماده بهره‌برداری است». ایرنا.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.