اردکان (سپیدان)

زبان و گویش در شهرستان سپیدان عمدتاً اردکانی است. شهر اردکان و تعدادی از روستاهای قدیمی این شهرستان دارای گویش کهنی از زبان فارسی به نام «اردکانی» هستند که این گویش در بخشی گسترده‌ای از فارس در زمان ساسانیان رایج بوده‌است. مردم این شهر گویش خاص و منحصر به فردی دارند که مشابه آن در کشور به سختی یافت می‌شود و برگرفته از فارسی پهلوی است. سایر روستاهایی که در شهرستان سپیدان به گویش اردکانی صحبت می‌کنند، عبارتند از: بهرغان، ابنو، دالین، خلار، خوشمکان و… علاوه بر منطقه سپیدان، مکان‌های دیگری نیز وجود دارند که به گویش و زبانی نزدیک به گویش اردکانی صحبت می‌کنند، نظیر: روستای دشتک در کامفیروز، روستای گاوکشک و پاپون در کازرون، بهبهان. پراکندگی این زبان در مناطقی از فارس شاید نشان دهنده این باشد که زمانی زبان رایج در منطقه بوده‌است.

چند مثال و لغت از این گویش:

ایستگاه هواشناسی سینوپتیک شهر اردکان در سال ۱۳۸۳ تأسیس شد و از آن زمان تاکنون وضعیت آب و هوایی این شهر به صورت خودکار ثبت می‌شود. در این مدت (۱۳۸۳ تا ۱۳۹۰) مشخصات اقلیمی شهر اردکان بدین گونه ثبت شده‌است:[2]

یکی از ویژگی‌های آب و هوایی شهر اردکان بارش‌های بسیار شدیدی است که در فصول بارش در مدت زمان کوتاه رخ می‌دهد و در زمستان به صورت برف بسیار سنگین به وقوع می‌پیوندد. برای مثال می‌توان به بارش ۲۰۰ میلی‌متری بهمن ۱۳۹۰ اشاره کرد که در ۱۱ و ۱۲ بهمن در ظرف مدت ۳۶ ساعت انجام شد.[3] و در مرکز شهر ۸۰ سانتی‌متر و در مناطق کوهستانی ۱۵۰ سانتی‌متر برف به زمین نشست و موجب قطع شبکه برق و بسته شدن بسیاری از راه‌های روستایی شهرستان شد[4] هم چنین در جریان توفان برفی بهمن ۱۳۵۰ به گفته روزنامه اطلاعات شهر اردکان و روستاهای اطراف آن (از جمله دهستان کمهر) از جمله مناطقی بودند که بیشترین تأثیر را بر اثر بوران متحمل شدند و هزاران نفر از اهالی منطقه در زیر حجم عظیم برف مدفون شدند.[5]

• مرکز آموزش عالی سلامت باقرالعلوم سپیدان
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد سپیدان
• دانشگاه پیام نور سپیدان

شهر اردکان، چه در تابستان و چه در زمستان، دارای جاذبه‌های فراوان توریستی و گردشگری است. در تابستان با آب‌وهوای خنک و باغ‌ها و رود و چشمه‌های فراوان، و در زمستان با سپیدی زیبای برف و پیست اسکی،از جمله پیست پولاد کف که رتبه دوم را در میان پیست های ایران داراست، پذیرای گردشگران است.

• دانشگاه آزاد اسلامی واحد سپیدان

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.