غار شاپور
غار شاپور در انتهای تنگ چوگان و در چهار کیلومتری شهر بیشاپور در شهرستان کازرون مهمترین پایتخت ساسانیان در ارتفاع حدود ۸۰۰ متری از سطح زمین قرار دارد و دهانهٔ آن حدود ۳۰ متر می‌باشد. در دهانهٔ این غار مجسمهٔ شاپور یکم (دومین پادشاه ساسانی) قرار گرفته‌است و به همین دلیل این غار به نام شاپور معروف شده‌است. مجسمهٔ شاپور از یک ستون چکیده غول‌پیکر که در این غار وجود داشته تراشیده شده و با وجود گذشت ۱۷۰۰ سال هم‌چنان پابرجا می‌باشد و تنها مجسمهٔ باقی‌مانده از دوران باستان است که حدود ۷ متر ارتفاع دارد. بعد از گذشت سال‌ها کماکان سر این مجسمه سالم می‌باشد ولی دو دست آن شکسته‌اند. مجسمه واژگون شده‌بود که در سال ۱۳۳۶ توسط ارتش شاهنشاهی پهلوی در جای خود قرار گرفت. این مجسمه، شاپور را به صورت ایستاده نشان می‌دهد.[1][2][3]
| غار شاپور | |
|---|---|
 | |
| |
| نام | غار شاپور |
| کشور | ایران |
| استان | فارس |
| شهرستان | کازرون |
| دورهٔ ساخت اثر | ساسانیان |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | دارد |
| چشم‌انداز باستان‌شناسی ساسانی منطقه فارس Sassanid Archaeological Landscape of Fars Region * | |
|---|---|
 | |
| مکان | ایران |
| نوع | فرهنگی |
| معیار | (ii), (iii), (vi) |
| منابع | ۱۵۶۸ |
| منطقه ** | آسیا و اقیانوسیه (ایران) |
| تاریخچه ثبت | |
| ثبت | ۲۰۱۸ (فصل ۴۲مین ) |
| * آوانویسی نام در وبگاه میراث جهانی ** دسته‌بندی منطقه‌ای توسط یونسکو | |
در دهانه غار دو کتیبه سنگی وجود دارد که یکی از آن‌ها ترجمه کتیبه شاپور در نقش رجب و دیگری نحوه برپاسازی مجدد مجسمه پس از ۱۰۰۰ سال و اندی در سال ۱۳۳۶ توسط ارتش[4] را شرح می‌دهد. هر دو کتیبه توسط ارتش ایجاد شده‌است.[5]
عنوان شده‌است که در جریان افتادن استان فارس امروزی به دست اعراب، ۲۵ اوت سال ۶۳۳ میلادی یک سردار عرب به نام نصر ابن سیار وارد غار شاپور شد و غار در آن زمان پر از آثار تاریخی و هنری ایرانیان بود. نصر دستور افکندن مجسمه شاپور از جایگاهش داد و آثار دیگر هم از آسیب در امان نماند. نصر پیشنهاد مردم محل را که در برابر دریافت مقداری زر از آنان، اجازه دهد که مجسمه را به حالت اول بازگردانند، رد کرد. برای رسیدن به غار شاپور، میتوان از سواری های محلی که از پاسگاه نیروی انتظامی مقابل بیشاپور به مقصد روستاهای محلی میروند استفاده کرد و از مقابل پارکینگ غار شاپور صعود ۲ ساعته به بالای کوه را شروع کرد. [6]
متن کتیبه ارتش داخل غار
در زمان سلطنت محمد رضا شاه بزرگ ارتشتاران، دومین پادشاه سلسله پهلوی مجسمه شاهپور اول، شاهنشاه دوم سلسله ساسانی که بیش از ۱۰۰۰سال به‌خاک افتاده بود به همت ارتشیان ایران مجدداً برپا گردید
فرمان دائر به برپا ساختن مجسمه بوسیله ارتشبد دکتر بهرام آریانا رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران، به سرلشکر (بعدها سپهبد) محمد تقی مجیدی فرمانده سپاه ۵ فارس ابلاغ و پس از ۶ ماه تلاش شبانه‌روزی در ساعت ۱۷ روز ۲۶ بهمن ماه ۱۳۳۶ خورشیدی مجسمه به جای خویش استوار گشت. این تلاش تحت رهبری و نظارت مستقیم سرلشکر محمد تقی مجیدی فرمانده سپاه ۵ و توسط هفت نفر از افسران و یکنفر غیرنظامی انجام شد. نظامیانی که در این طرح شرکت داشتند عبارت بودند از: ۱ سرگرد فنی احمد بیضائی ۲ سروان پیاده کریم خرقانی ۳ ستوان یکم مهندس حسن بختیاری ۴ ستوان یکم پیاده غلامعلی آیرملو ۵ ستوان دوم مهندس جواد عمادی ده حقی ۶ ستوان دوم پیاده اصغر شکور ۷ ستوان سوم پیاده مصطفی افراسیابی ۸ غیرنظامی استاد موسی مختاری و بالغ بر دویست نفر درجه دار و سرباز و افزارمند پادگانهای شیراز و کازرون که نام آن‌ها در دستور سپاه ۵ درج گردید. علاوه بر برپا کردن مجسمه تکمیل جاده اتومبیل رو از رودخانه شاپور تا ایستگاه اتومبیل و احداث راه سواره رو کوهستانی از ایستگاه اتومبیل تا پای دهانه غار و ساختن ۲۳۰ پله با سنگ تراشیده شده و نرده آهنی و ساختمان پیدار مسطحه با دیواره سنگی و پله‌های مربوط در داخل غار نیز توسط افسران و افراد نامبرده بالا ساخته و پرداخته شده‌است. گزارش ستاد قرارگاه سپاه ۵ بهمن ماه ۱۳۳۶»
نگارخانه
نگهبان غار کنار مجسمه شاپور - ابعاد مجسمه در این تصویر با مقایسه با مردی که کنارش ایستاده است کاملاً قابل تشخیص است.
تابلوی میراث فرهنگی حاوی توضیحات در مورد غار شاپور واقع در پای کوهی که غار شاپور در بالای آن قرار دارد.
نمای غار شاپور از کنار تابلوی میراث فرهنگی. دور غار یک دایره قرمز کشیده شده‌است.
تصویر مجسمه از درون غار شاپور
تصویر پشت مجسمه شاپور
نمای دشت و روستاهای اطراف غار شاپور از دهنه غار
ترجمه کتیبه نقش رجب شاپور که توسط ارتش در سال ۱۳۳۶ روی دیوار غار شاپور حک شده‌است.
کتیبه ارتش روی دیوار غار شاپور که چگونگی برپا ساختن مجسمه را در سال ۱۳۳۶ شرح می‌دهد.
تاج پهلوی حک شده روی دیوار غار شاپور بالای کتیبه ارتش
منابع
- «فرمانداری شهرستان کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ مارس ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۰۸.
- «وبگاه آفتاب». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ مارس ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۰۸.
- «خبرگزاری میراث فرهنگی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۰۸.
- معاونت امور مجلس و استانها
- «سایت جامع شهرستان کازرون». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ فوریه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۰.
- روزنامه اطلاعات مورخ پنجشنبه ۳ شهریور ۱۳۹۰ شماره ۲۵۱۱۲ بخش امروز در تاریخ
