فهرست متولیان آستان قدس رضوی در دوره قاجار

تولیت آستان قدس رضوی در زمان قاجاریه پس از مدتها هرج مرج (پس از مرگ نادر تا آمدن میرزا موسی‌خان فراهانی) ادامه داشت. در دوران قاجار اختیارات تولیت آستان در منطقه خراسان بشدت افزایش یافت.[1] پس از وی تولیت آستان در اختیار افراد ذیل بود:

  1. میرزا موسی فراهانی (۱۲۴۷ق) وی برادر قائم مقام فراهانی بود و خدمات فراوانی انجام داد.
  2. حاج میرزا عبدالله خویی (۱۲۶۲–۱۲۶۴ق) در جریان شورش سالار کشته شد
  3. شیخ عبدالرحیم بروجردی (۱۲۶۶–۱۲۶۸ق)
  4. میرزا عبدالباقی منجم‌باشی (۱۲۶۸–۱۲۷۰ق)
  5. میرزا فضل‌الله وزیر نظام برادر میرزا آقاخان نوری (۱۲۷۰–۱۲۷۲ق)
  6. میرزا محمد حسین الحسینی معروف به عضدالملک (۱۲۷۲–۱۲۷۷ق)
  7. میرزا جعفرخان مشیرالدوله (۱۲۷۷–۱۲۸۱ق)
  8. حاج علی‌اکبر قوام‌الملک شیرازی (۱۲۸۱–۱۲۸۲ق)
  9. میر سیدمحمدحسین عضدالملک قزوینی برای بار دوم انتخاب شد (۱۲۸۲–۱۲۸۳ق)
  10. میرزا محمدخان سپهسالار (۱۲۸۳–۱۲۸۴ق)
  11. میرزا محمدخان مجدالملک (۱۲۸۴–۱۲۸۵ق)
  12. میرزا محمدحسین دبیرالملک (۱۲۸۵–۱۲۸۷ق)
  13. میرزا ابوالقاسم‌خان معین‌الملک (۱۲۸۷–۱۲۸۸ق)
  14. شاهزاده حاجی سلطان‌محمد میرزا سیف‌الدوله (۱۲۸۸–۱۲۹۰ق)
  15. میرزا اسعدخان مؤتمن‌الملک (۱۲۹۰–۱۲۹۷ق)
  16. محمدتقی میرزا، رکن‌الدوله، استاندار و متولی‌باشی آستان قدس (۱۲۹۷ق)
  17. میرزا حسین‌خان سپهسالار (۱۲۹۷ق)
  18. محمدتقی میرزا رکن‌الدوله، بعد از فوت سپهسالار دوباره به سمت متولی انتخاب شد (۱۲۹۸)
  19. عبدالوهاب‌خان آصف‌الدوله (۱۳۰۱–۱۳۰۳ق)
  20. فیروزمیرزا فرمانفرما (۱۳۰۳ق) استاندار خراسان و متولی بود. وی صنعت کاشی و ظروف کاشی را در مشهد رایج نمود.
  21. میرزا محمدعلی صدرالممالک (۱۳۰۳–۱۳۰۶ق)
  22. محمدتقی میرزا، رکن‌الدوله، استاندار و متولی باشی (۱۳۰۶–۱۳۰۸ق)
  23. فتحعلی‌خان صاحب‌دیوان، متولی‌باشی و استاندار (۱۳۰۸–۱۳۱۱ق)
  24. ابوالفتح میرزا مؤیدالدوله (۱۳۱۱–۱۳۱۳ق)
  25. میرزا محمدعلی صدرالممالک قزوینی که برای بار دوم انتخاب شد (۱۳۱۳–۱۳۱۴ق)
  26. امیرحسین خان آصف‌الدوله، استاندار و متولی‌باشی (۱۳۱۴–۱۳۱۵ق)
  27. میرزا محمودخان مدیرالدوله (۱۳۱۵–۱۳۱۶ق)
  28. میرزا محمدرضا صدیق‌الدوله نوری مازندرانی (۱۳۱۶–۱۳۱۹ق)
  29. شاهزاده سلطان‌حسین میرزا نیرالدوله، استاندار و نایب التولیه (۱۳۱۹ق)
  30. میرزا ابوالقاسم نصیرالملک شیرازی (۱۳۱۹–۱۳۲۰ق)
  31. شاهزاده مهدیقلی میرزا سهام‌الملک (۱۳۲۰–۱۳۲۲ق)
  32. حاج غلامرضاخان آصف‌الدوله (۱۳۲۲–۱۳۲۳ق)
  33. حاج میرزا کاظم‌آقا امام‌جمعه تبریز (۱۳۲۳–۱۳۲۶ق)
  34. میرزا شفیع صدرالممالک قزوینی (۱۳۲۶–۱۳۲۹ق)
  35. میرزا مرتضی‌قلی‌خان طباطبایی (۱۳۲۹–۱۳۳۴ق)
  36. حاج سیدجواد ظهیرالاسلام (۱۳۳۴–۱۳۳۶ق)
  37. میرزا مرتضی‌قلی‌خان طباطبایی (۱۳۳۶–۱۳۳۸ق)
  38. حاج سیدجواد ظهیرالاسلام (۱۳۳۸–۱۳۴۰ق)
  39. میرزا مرتضی‌قلی‌خان طباطبایی (۱۳۴۰–۱۳۴۱ق)
  40. میرزا محمدعلی قائم‌مقام التولیه (۱۳۴۱–۱۳۴۳ق)
  41. میرزا مرتضی‌قلی‌خان طباطبایی (۱۳۴۳ق)

پانویس

  1. «تولیت در زمان صفویه»، وبگاه آستان قدس رضوی بازیابی‌شده در ۳1 مارس ۲۰۰۹.

- آستان قدس رضوی، متولیان و نایب التولیه های آستان قدس، به کوشش رضانقدی و محمد سوهانیان حقیقی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد، 1397.

جستارهای وابسته

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.