علیاللهی (مذهب)
علیاللّهی اصطلاحی است که به مذهبی تلفیقگرا که بیشتر پیروان آن در استان لرستان ایران زندگی میکنند، نسبت داده میشود. این مذهب شامل بخشهایی از مذهب شیعه و ادیان قدیمیتر است. باور اصلی این مذهب این است که در طول تاریخ حلولِ الوهیت بارها رخ دادهاست. علیاللهیها احترام خاصی برای علی بن ابیطالب قائلاند[1] و باور دارند که خدا جسم علی را برای حلول برگزید.[2] آیینهای گوناگونی به علیاللهی بودن شناخته شدهاند؛ ازجمله ایزدیان و علویان. برخی این مذهب را ترکیبی از ادیان و آیینهای دیرینتر مانند مزدیسنا میدانند.[3]
گاهی اصطلاح علیاللهی برای اشاره به غالیان به کار میرود. مانند کیسانیه، علویان (سوریه) و اهل حق.[4][5]
در دبستان مذاهب
علیالهیها در کتاب دبستان مذاهب به عنوان فرقهای توصیف شدهاند که به محمد و علی بن ابیطالب احترام میگذارند اما قرآن را قبول ندارند. پیروان این مذهب هیچ جانوری را نمیکشند و باور دارند که قانون مجاز شمردن کشتن برخی حیوانات، توسط ابوبکر، عمر و عثمان بن عفان و پیروان آنان ساخته شدهاست.[6]
منابع
- Woulfe Sheil, Lady Mary Leonora; Sheil, Sir Justin (1856). Glimpses of Life and Manners in Persia. p. 199.
- Layard, Austen Henry (2010-08-31). Discoveries in the Ruins of Nineveh and Babylon: With Travels in Armenia, Kurdistan and the Desert: Being the Result of a Second Expedition Undertaken for the Trustees of the British Museum. Cambridge University Press. p. 216. ISBN 9781108016773.
- Soane, Ely B. (2008). "To Mesopotamia and Kurdistan in disguise with historical notices of Kurdish tribes and the Chaldeans of Kurdistan. (Excerpt)". International Journal of Kurdish Studies: 10. Archived from the original on 24 March 2017. Retrieved 2017-03-23.; Soane, Ely B. (1914). "Of Kurds and their Country". To Mesopotamia and Kurdistan in disguise : with historical notices of the Kurdish tribes and the Chaldeans of Kurdistan (PDF). Boston: Small, Maynard. p. 384. OL 23348805M.
- Bruinessen, Martin van. "Religion in Kurdistan" (PDF). Universiteit Utrecht. p. 9. Retrieved 2017-03-30.
- Moosa, Matti (1987). "16. The Ahl-i Haqq (Ali Ilahis) - Origins and Identity". Extremist Shiites - The Ghulat Sects. Contemporary issues in the Middle East. Syracuse University Press. p. 185. ISBN 9780815624110.
- "An Account of the Ali Ilahían". The Dabistán, or School of Manners. II. Translated by Shea, David; Troyer, Anthony. 1843. pp. 451–460. Archived from the original on 16 September 2017. Retrieved 2017-03-23.