دل‌دل

دل‌دل یا دل‌دول نام اسبی خاکستری رنگ محمد پایه‌گذار اسلام است که توسط مقوقس (حاکم اسکندریه) به وی هدیه داده شد.[1]

«عفیر» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای روستایی با این نام، عفیر (سبزوار) را ببینید.

معنی

دل‌دل در عربی به معنی خارپشت است و احتمالاً این به علت نحوه گام برداشتن حیوان بوده‌است. اما این مهم مورد تردید است.[1] دل‌دل، اسب مادینه بود.[2]

کاربردها

نام این اسب پیش از هدیه داده شدن به محمد بن عبدالله ، یعفور یا عفیر بوده‌است و در لشکرکشیهای زیادی محمد بر روی عفیر سوار بوده‌است. عفیر بسیار عمر کرد تا جایی که دندانهایش را از دست داد و باید جو را در دهانش می گذاشتند تا بخورد و در ینبع مرد.[1] به هنگام مرگ، محمد، آن را به همراه زره‌اش، به علی بن ابی‌طالب سپرد که به عقیده شیعیان، نشانه‌ای از جایگاه برجسته علی است.[3] بر طبق روایات شیعی، علی در جنگهای جمل و صفین، سوار بر دل‌دل بوده‌است.[1]

اشتباه مورخین

این حیوان در روایت سنتی فولکوره اسلامی، گاهی با براق که معتقدند محمد سوار بر آن، به صورت جسمانی به بهشت صعود کرده‌است، اشتباه گرفته می‌شود. گرچه در نقاشی‌های محبوب، براق عروج‌گر محمد، به‌طور عموم با بدن اسب و صورت انسان به نمایش در می‌آید، در اشعار فارسی همانند متون زندگی‌نامه‌نویسی و صوفیگری‌نویسی فارسی-عربی، دل‌دل به اسب محمد گفته می‌شود. در اشعار فارسی، به علی بن ابی‌طالب، «شاه دل‌دل سوار» گفته می‌شود.[4]

اشعار فارسی

مولانا:

گفتیی سرمست در سبزه و گلستیا سواره بر براق و دلدل است


به شمس مفخر تبریز از آن رسید دلتکه چست دل‌دل دل می‌نمود مرکوبی


خاقانی:

لاجرم ز ابلق چرب آخور چرخدلدلی داشت خم ران اسد


سعدی:

خردمند عثمان شب زنده دارچهارم علی شاه دلدل سوار

جستارهای وابسته

پانویس
  1. , Huart and Pellat, Duldul, 2:‎ 624.
  2. Mahdawī Dāmḡānī, “DOLDOL”, ENCYCLOPÆDIA IRANICA, 477.
  3. Mahdawī Dāmḡānī, “DOLDOL”, ENCYCLOPÆDIA IRANICA, 477.
  4. Mahdawī Dāmḡānī, “DOLDOL”, ENCYCLOPÆDIA IRANICA, 477.

منابع
  • Mahdawī Dāmḡānī, Aḥmad (2004). "DOLDOL". ENCYCLOPÆDIA IRANICA. VII. p. 477. Retrieved ۷.۲.۲۰۱۵. Check date values in: |تاریخ بازبینی= (help)
  • Huart, Cl; Pellat, Ch (1991). "Duldul". Encyclopaedia of Islam. ۲ (second ed.). Leiden: E. J. Brill. p. ۶۲۴. ISBN 90-04-07026-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.