جوشن کبیر
دعای جوشَن کبیر (به عربی: جَوْشَن ٱلْکَبِیر) دعایی است طولانی برای شیعیان که شامل ۱۰۰۱ اسم و صفت خداوند است. جوشن به معنای «لباس جنگ» یا «صفحه فولادی» است؛ بنابراین نام دعا به زره سنگین محمد در جنگ اشاره دارد. به اعتقاد و گفته مسلمانان، خداوند به جای زره سخت، این دعا را به عنوان محافظت در برابر صدمات جنگ به او آموخت. دعای جوشن کبیر را کفعمی در المصباح و البلد الامین نقل کرده‌است. شیعیان غالباً جوشن کبیر را در ماه رمضان و در شب قدر می‌خوانند
.jpg.webp)
پیشینه
«جوشن» لغتی عربی و به معنی «لباس جنگ» یا «زره» است. محمد در هنگام جنگ از زره‌های سخت و سنگین استفاده می‌کرد. و به دلیل فشردگی و سنگینی زره، بدنش زخمی شد. به اعتقاد مسلمانان، در طول جنگ، فرشته جبرئیل آمد و برای او پیامی از طرف خدا آورد جبرئیل گفت: «ای محمد! خدای تو سلام خود را به تو می‌رساند و فرموده‌است این زره را از تن در آور و این دعا را بخوان زیرا این محافظی برای تو و امتت است.»[1] و دعا زره او شد. تا از او در برابر صدمات محافظت کند.[2] و نام این دعا از زره سنگین محمد (جوشن) در جنگ گرفته شده‌است.[3]
و همچنین دلیل به کار رفتن کلمه «کبیر» می‌تواند دو معنی داشته باشد؛ اول آن‌که این کلمه به طولانی بودن این دعا اشاره دارد و دوم آن‌که این کلمه به بزرگی و سنگین بودن زره محمد اشاره دارد.[4]دعای جوشن کبیر را کفعمی در المصباح[5] و البلد الامین[6] نقل کرده‌است.
محتوا
این دعا ۱۰۰ بند دارد و هر بند حاوی ۱۰ اسم از اسم‌های خداست، به جز بند ۵۵ که یازده اسم خداوند در آن آمده‌است؛ بنابراین، در مجموع، این دعا حاوی ۱۰۰۱ اسم خداوند است[7]
در پایان هر بند، این عبارت خوانده می‌شود: «سُبْحَانَک یا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنَا مِنَ النَّارِ یا رَبِّ». در کتاب بلد الامین آمده که در ابتدای هر بند «بسم الله» و در پایان هر بند «سُبْحَانَک یا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ خَلِّصْنَا مِنَ النَّارِ یا رَبِّ یا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکرَامِ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ» گفته شود.[7]
شرح
عالمان شیعه بر دعای جوشن کبیر شرح‌هایی نوشته‌اند:
شرح محمد باقر مجلسي[8]، شرح محمد نجف كرماني[9]
مشهورترین شرح اما شرح ملا هادی سبزواری است. این شرح رنگ و بویی عرفانی و فلسفی دارد. سبزواری براساس بندهای دعا، به اشعار فارسی و عربی استشهاد کرده و برای مباحث لغوی به کتاب قاموس اللغه فیروزآبادی بسیار مراجعه کرده‌است. او همچنین در موارد مختلف به اقتضای بحث، مباحث فلسفی، عرفانی و کلامی را طرح کرده‌است.[10]
فضیلت
جوشن کبیر از دعاهای رایجی است که شیعیان ایران در شب‌های قدر به صورت گروهی و فردی می‌خوانند.
بنا بر روایت، هر کس این دعا را هنگام خروج از خانه بخواند، خدا او را حفظ می‌کند و ثواب بسیار به او می‌دهد و هرکس آن را بر کفنش بنویسد از عذاب قبر مصون می‌ماند و هرکس آن را اول ماه رمضان بخواند، خدا به او درک فضیلت شب قدر را روزی می‌دهد و هر کس آن را سه‌بار در این ماه بخواند، در طول زندگی‌اش در امان خدا قرار می‌گیرد[11]
در کتاب زاد المعاد در ابتدای هر فصل، خاصیتی برای آن بیان شده‌است، مثلاً بند ۳ برای وسعت روزی، بند ۲۴ برای نورانی شدن قلب، بند ۳۹ برای رفع فقر.
پانویس
- Ali Kose; Hakan Yesilova (2006). Al-Jawshan Al-Kabir. Tughra Books. ISBN 978-1-932099-98-0.
- کفعمی، المصباح، ۱۳۲۱ش، ص۲۴۶، حاشیه؛ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان.
- Said Nursi (21 April 2014). al-Jawashan al-Kabir. Işık Yayıncılık Ticaret. ISBN 978-1-59784-642-4.
- قمی، کلیات مفاتیح‌الجنان، ۱۸۰.
- کفعمی، المصباح، ۱۳۲۱ش، ص۲۴۷–۲۶۰.
- کفعمی، البلد الامین، ۱۴۱۸ق، ص۵۴۴–۵۵۸.
- کفعمی، المصباح، ۱۳۲۱ش، ص۲۴۷–۲۶۰.
- «تالیفات علامه مجلسی».
- http://bnbook.ir/shop/%D8%AC%D9%88%D8%B4%D9%86-%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1/. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - سبزواری، هادی بن مهدی (ملا هادی)، شرح الاسماء (شرح دعاءالجوشن الکبیر)، تهران، چاپ نجفقلی حبیبی، ۱۳۷۵ش.
- کفعمی، ابراهیم بن علی، البلدالامین و الدّرع الحصین، ص۲۴۶–۲۴۷، بیروت، چاپ علاءالدین اعلمی، ۱۴۱۸ق.
منابع
- قمی، عباس (۱۳۸۵). کلیات مفاتیح‌الجنان. ترجمهٔ الهی قمشه‌ای. قم: انتشارات مؤمنین. شابک ۹۶۴-۶۸۱۵-۳۰-۸.
 |
متن مربوطه در ویکی‌نبشته: جوشن کبیر |