جنگ نیابتی ایران و اسرائیل

جنگ نیابتی ایران و اسرائیل[26] که به نام درگیری نیابتی ایران و اسرائیل[27] یا جنگ سرد ایران - اسرائیل نیز شناخته می‌شود،[28] به تخاصم غیرمستقیم جاری میان جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل از طریق گروه‌های مختلف اطلاق می‌شود.[29] این درگیری‌ها شامل تهدیدهای رهبران ایران علیه اسرائیل است که هدف نهایی آن در انحلال اسرائیل خلاصه می‌شود.[30] اسرائیل نگران برنامه تسلیحات هسته ای ایران است و تلاش می‌کند تا متحدان و نمایندگان نیابتی ایران مانند سازمان مبارز سیاسی حزب‌الله لبنان را تنزل دهد.

جنگ نیابتی ایران و اسرائیل
بخشی از جنگ سرد خاورمیانه

اسرائیل (نارنجی) و ایران (سبز تیره) در نقشه خاورمیانه
تاریخ۱۶ فوریه ۱۹۸۵[1] – تاکنون
(۳۶ سال، ۳ ماه، ۳ هفته و ۲ روز)
مکانآسیای غربی
وضعیت

هم‌اکنون ادامه دارد:

طرفین درگیر

 ایران

جنگندگان نیابتی:

حمایت توسط::

 اسرائیل

جنگندگان نیابتی:

حمایت توسط:

فرماندهان و رهبران

سید علی خامنه‌ای
(رهبر جمهوری اسلامی ایران)
حسن روحانی
(رئیس‌جمهور ایران)
محمود احمدی‌نژاد
(۲۰۰۵–۲۰۱۳)
حسن نصرالله
(دبیرکل حزب‌الله)
اسماعیل هنیه
(حماس رهبر)[25]
خالد مشعل
(رهبر حماس از ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱)

بشار اسد
(رئیس‌جمهور سوریه)		 بنیامین نتانیاهو
(نخست‌وزیر اسرائیل)
ایهود اولمرت (از ۲۰۰۶–۲۰۰۹)
مریم رجوی
(رهبر سازمان مجاهدین)

این درگیری به تدریج از موضع خصمانه ایران در قبال اسرائیل پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به حمایت پنهانی ایران از حزب‌الله در جریان درگیری‌های لبنان جنوبی (۲۰۰۰–۱۹۸۵) و در سال ۲۰۰۵ به یک درگیری منطقه ای نیابتی تبدیل شد. در سال ۲۰۰۶، ایران به‌طور فعال در حمایت از حزب‌الله در طول جنگ اسرائیل و لبنان مشارکت داشت و به موازات آن حمایت از حماس و جهاد اسلامی فلسطین (PIJ) را آغاز کرد.

از طرف دیگر، اسرائیل با استفاده از چندین شبه نظامی در داخل ایران، یک کمپین برای آسیب رساندن به برنامه هسته‌ای ایران آغاز کرد. با شروع جنگ داخلی سوریه، درگیری‌ها بالا گرفت و تا سال ۲۰۱۸ به جنگ مستقیم ایران و اسرائیل تبدیل شد. هسته اصلی درگیری شامل حمایت ایران از گروه‌های مخالف اسرائیل، حمایت اسرائیل از گروه‌های ضد شورشی ضد ایرانی، برنامه هسته ای ایران و روابط اسرائیل با دیگر رقبای ایران مانند عربستان سعودی و ایالات متحده است. درگیری هر دو کشور در جنگ داخلی سوریه امکانات و موقعیت‌های دیگری جهت درگیری مستقیم بین دو کشور ایجاد کرد.[31]

ایران حمایت قابل توجهی از حزب‌الله،[32] حماس،[33] و جنبش جهاد اسلامی فلسطین می‌کند، در حالی که اسرائیل از سازمان مجاهدین خلق ایران حمایت می‌کند[34] و بطور مستقیم ترور و حمله علیه اهداف ایرانی را انجام داده‌است.[35][36] اسرائیل همچنین جنگ سایبری علیه ایران را انجام داده و علناً از اقدام نظامی بین‌المللی علیه ایران دفاع می‌کند.[37]

اسرائیل ایران را به تلاش برای ایجاد یک مسیر حمل و نقل زمینی مستقیم از عراق و سوریه به لبنان متهم کرده‌است،[38][39][40] که اسرائیل آن را یک تهدید مهم استراتژیک می‌داند.[41]

ایران اسرائیل را «رژیم صهیونیستی» غیرقانونی می‌داند و رهبران اسرائیل را به همکاری با آمریکا جهت نابودی مسلمانان متهم می‌کنند.[42]

برخی تحلیلگران جنگ اسرائیل و لبنان، جنگ اسرائیل و غزه، پروژه‌های جنگ سایبری مانند ساخت بدافزارهای استاکس‌نت و شامون، بمب‌گذاری‌های منسوب به ایران علیه دیپلمات‌های اسرائیلی در کشورهای ثالث و جنگ داخلی سوریه را در چارچوب این جنگ نیابتی تفسیر می‌کنند.[43] تحلیلگران معتقدند در این جنگ نیابتی اسرائیل از حمایت ایالات متحده آمریکا برخوردار است.[44]

برخی مقامات اسرائیل ادعا می‌کنند که ایران در نزدیکی در جنوب دمشق و در ۵۰ کیلومتری مرز اسرائیل پایگاه نظامی مجهزی دارد.[45] همچنین برخی مقامات آمریکایی نیز می‌گویند ایران ۱۰ پایگاه نظامی در سوریه دارد که شبه‌نظامیان وفادار به دولت بشار اسد را برای جنگ احتمالی با اسرائیل تعلیم می‌دهد که دو عدد از این تأسیسات کلیدی در نزدیکی مرز اسرائیل قرار دارد. بنا به گزارش نیویورک تایمز، نزدیک به ۲۰هزار رزمنده از گروه‌های مختلف شبه‌نظامی در سراسر سوریه از سوی کارکنان نظامی ایرانی آموزش دیده‌اند، که «بازوی واقعی» تهران در سوریه را تشکیل می‌دهند.[46]

اسرائیل در سال ۲۰۱۹ با ایران در عراق روبه رو شد. این درگیری از ابتدای سال ۲۰۱۹ و با حمله اسرائیل به پایگاه‌های حشد الشعبی در عراق آغاز شد. یوسی کوهن، رئیس موساد، اعلام‌کرد که رویارویی با ایران، در صدر برنامه‌های موساد است چون بنابر ادعای‌او، برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران؛ سیاست منطقه‌ای و پشتیبانی‌اش از گروه‌های مسلح، امنیت شهروندان اسراییلی را به‌خطر می‌اندازد.[47]

زمینه
نوشتار‌های اصلی: روابط اسرائیل و ایران، درگیری‌های جنوب لبنان (۲۰۰۰–۱۹۸۵) و یهودستیزی در ایران معاصر

روح‌الله خمینی قبل از رسیدن به مقام رهبری از اسرائیل انتقاد می‌کرد. وی با انتقاد از روابط خاندان پهلوی با اسرائیل، اسرائیل را به عنوان حامی دودمان پهلوی در نظر گرفت.[48] به دنبال انقلاب ۵۷ ایران، دولت جدید خمینی سیاست خصومت با اسرائیل را در پیش گرفت. ایران به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان یک کشور را پس گرفت و تمام روابط دیپلماتیک، تجاری و سایر روابط را قطع کرد،[49] رهبران ایران دولت اسرائیل را به اسم «رژیم صهیونیستی»[50] و اسرائیل به عنوان «فلسطین اشغالی» توصیف می‌کنند.

روز قدس، یک مراسم در ایران است که از یک‌سال پس از انقلاب ایران، در آخرین جمعه ماه رمضان و در حمایت از فلسطینی‌ها برگزار می‌شود.[51]

حمله ۱۹۸۲ اسرائیل به لبنان منجر به خروج سازمان آزادی‌بخش فلسطین (به اختصاد ساف یا PLO) از لبنان شد. در دهه ۱۹۷۰ سرزمین جلیل از سوی سازمان آزادی‌بخش فلسطین (صدها نفر از تلفات غیرنظامیان اسرائیلی) مورد حملات خشونت بار حزب‌الله قرار گرفت در نتیجه اسرائیل مجبور به ایجاد یک منطقه امنیتی در جنوب لبنان به نفع متحدان اسرائیلی در لبنان و جمعیت غیرنظامی اسرائیل شد.

علی‌رغم این موفقیت اسرائیل در ریشه کن کردن پایگاه‌های سازمان آزادی‌بخش فلسطین و عقب‌نشینی جزئی در سال ۱۹۸۵، در واقع حمله اسرائیل شدت درگیری با شبه نظامیان محلی لبنان را افزایش داد و منجر به تحکیم چندین جنبش محلی شیعه مسلمان در لبنان شد، از جمله حزب‌الله و جنبش امل (یک جنبش چریکی که قبلاً غیر سازمان یافته در جنوب لبنان بود). با گذشت سال‌ها، تلفات نظامی هر دو طرف بیشتر شد، زیرا هر دو طرف از سلاح‌های مدرن تری استفاده می‌کردند و حزب‌الله در تاکتیک‌های خود پیشرفت می‌کرد.

جمهوری اسلامی ایران در حالی که حزب‌الله را ترغیب به اقدامی علیه اسرائیل می‌کرد، مقدار قابل توجهی از کمک‌های مالی، آموزشی، تسلیحاتی، مواد منفجره، سیاسی، دیپلماتیک و سازمانی را برای سازمان حزب‌الله تأمین می‌کرد.[52][53][54] حزب‌الله در سال ۱۹۸۵ طی بیانیه ای چهار هدف اصلی خود را «خروج نهایی اسرائیل از لبنان به عنوان مقدمه ای برای نابودی نهایی آن» ذکر کرد.[55] براساس گزارش‌های منتشر شده در فوریه ۲۰۱۰، حزب‌الله ۴۰۰ میلیون دلار از ایران دریافت کرد.[53] در اوایل دهه ۱۹۹۰، حزب‌الله با حمایت سوریه و ایران به عنوان گروه پیشرو و با قدرت نظامی ظاهر شد و مدیریت فعالیت‌های چریکی در جنوب لبنان را در انحصار خود داشت.

در ژانویه ۲۰۱۴، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل هشدار داد که برنامه هسته ای ایران در نتیجه توافق موقت خود با جامعه بین‌المللی (برجام) فقط شش هفته عقب می‌افتد.[56] مدتی بعد، اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس به رهبری عربستان سعودی از احتمال توافق هسته ای در ژنو که می‌تواند برنامه اتمی تهران را مهار کند اما عناصر اصلی مانند غنی سازی اورانیوم را دست نخورده باقی بگذارد، ابزاز نگرانی کردند.[57] در ژوئن ۲۰۱۷، وزیر دفاع سابق اسرائیل، موشه یعلون اظهار که «ما و اعراب، همان اعرابی که در ائتلاف در جنگ شش روزه تلاش کردیم تا دولت یهود را نابود کنیم، امروز خود را در همان قایق می‌بینیم… کشورهای عرب سنی، به غیر از قطر، عمدتاً با ما در یک قایق هستند، زیرا همه ما ایران هسته ای را به عنوان تهدید شماره یک علیه خودمان می‌بینیم.».[58]

اتفاقات

دهه ۲۰۰۰
نوشتار(های) وابسته: ماجرای فرنکاپ

با انتخاب محمود احمدی‌نژاد در سال ۲۰۰۵، روابط ایران و اسرائیل به‌طور فزاینده ای متشنج شد در نتیجه این دو کشورها درگیر یک سری درگیری‌های نیابتی و عملیات پنهانی علیه یکدیگر شدند.

یک موشک RPG با لوگوی جمهوری اسلامی توسط اسرائیل انتشار یافت و گفت که این موشک در طول جنگ اسرائیل و لبنان (۲۰۰۶) پیدا شده‌است.

در طی جنگ ۲۰۰۶ اسرائیل و لبنان، اعتقاد بر این است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مستقیماً به مبارزان حزب‌الله در حملات به اسرائیل کمک کرده‌اند. چندین منبع اظهار داشتند که صدها نفر از نیروهای سپاه پاسداران در شلیک موشک به اسرائیل در طول جنگ شرکت کرد و موشکهای دوربرد حزب‌الله را تأمین کرد. گفته می‌شود که عوامل سپاه پاسداران در طول جنگ علناً در مواضع حزب‌الله فعالیت می‌کردند. بعلاوه، ادعا می‌شد که عوامل سپاه پاسداران با موشک ضد کشتی C-802 بر حمله حزب‌الله به کشتی آی‌ان‌اس هانیت نظارت داشته‌اند. در این حمله کشتی جنگی به شدت آسیب دید و چهار خدمه کشته شدند. گفته می‌شود که بین شش تا نه نفر از نیروهای سپاه پاسداران در طول جنگ توسط ارتش اسرائیل کشته شده‌اند. طبق گزارش رسانه‌های اسرائیلی، اجساد آنها به سوریه منتقل شده و از آنجا به تهران منتقل شده‌اند.[59] در ۶ سپتامبر ۲۰۰۷، نیروی هوایی اسرائیل طی عملیات باغ میوه، یک رآکتور هسته ای مشکوک در سوریه را منهدم کرد و ده نفر از کره شمالی کشته شدند.[60]

در طی جنگ غزه (۲۰۰۸–۲۰۰۹) و بلافاصله پس از آن، گفته شد که نیروی هوایی اسرائیل، با کمک کماندوهای اسرائیلی، سه حمله هوایی علیه سلاح‌های ایرانی را که از طریق سودان به حماس قاچاق می‌شده، انجام داده‌است، ایران تلاش گسترده‌ای جهت تأمین سلاح و مهمات برای حماس آغاز کرد. اسرائیل اشاره کرد که پشت این حملات است. دو کاروان کامیون منهدم شد و یک کشتی مملو از اسلحه در دریای سرخ غرق شد.[13][61]

در ۴ نوامبر ۲۰۰۹، اسرائیل یک کشتی در دریای مدیترانه شرقی و محموله صدها تن اسلحه را که ظاهراً از ایران به حزب‌الله در حال انتقال بود، توقیف کرد. این توقیف کشتی به ماجرای فرنکاپ معروف است.[62][63][64][65][66]

۲۰۱۰
نوشتار(های) وابسته: ترور شخصیت‌های هسته‌ای ایران

در سال ۲۰۱۰، موجی از ترورها با هدف قرار دادن دانشمندان هسته ای ایران آغاز شد. به اعتقاد گسترده رسانه‌ها، این ترورها توسط موساد سرویس اطلاعاتی خارجه اسرائیل انجام شد. به گفته ایران و منابع رسانه‌های جهانی، روش‌های استفاده شده برای کشتن دانشمندان یادآور روشی است که موساد قبلاً اهداف را ترور کرده بود. گفته می‌شود که این ترورها تلاشی برای متوقف کردن برنامه هسته ای ایران یا اطمینان از عدم بهبود آن پس از حمله به تأسیسات هسته ای ایران بوده‌است.[35] در اولین حمله، مسعود علی‌محمدی فیزیکدان ذرات در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۰ در اثر انفجار بمب یک موتورسیکلت که به فاصله یک متری از در ورودی منزل علی‌محمدی به یک درخت بسته شده بود، کشته شد. در ۱۲ اکتبر ۲۰۱۰، یک انفجار در یک پایگاه نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در نزدیکی شهر خرم‌آباد رخ داد و منجر به کشته شدن ۱۸ سرباز شد.[67]در تاریخ ۲۹ نوامبر ۲۰۱۰، دو دانشمند ارشد هسته ای ایران، مجید شهریاری و فریدون عباسی، توسط موتورسیکلت‌هایی مورد هدف حمله قرار گرفتند. عوامل بمب را به اتومبیل آنان متصل نمود و خودرو را از دور منفجر کرد. شهریاری کشته شد ولی که عباسی به شدت زخمی شد. در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۱، داریوش رضایی نژاد در شرق تهران به ضرب گلوله کشته شد. در ۱۱ ژانویه ۲۰۱۲، مصطفی احمدی روشن و راننده وی توسط بمبی که از موتور سیکلت به ماشین آنها متصل شده بود، کشته شدند.[68]

در ژوئن ۲۰۱۰ استاکس‌نت، یک کرم رایانه‌ای پیشرفته کشف شد. اعتقاد رسانه‌ها بر این است که این بدافزار توسط آمریکا و اسرائیل برای حمله به تأسیسات هسته ای ایران ساخته شده‌است.[69] در یک مطالعه انجام شده توسط مؤسسه علوم و امنیت بین‌المللی تخمین زده شد که استاکس نت ممکن است به ۱۰۰۰ سانتریفوژ (۱۰٪ از کل نصب شده) در کارخانه غنی سازی نطنز آسیب رسانده باشد.[70] گزارش شده‌است که سایر ویروسهای رایانه ای و بدافزارها از جمله Duqu و بدافزار شعله مربوط به استاکس‌نت بوده‌اند.[71][72] ایران ادعا می‌کند که دشمنانش مرتباً «فروش تجهیزات معیوب» و «حملات ویروس‌های رایانه ای» جهت خرابکاری در برنامه هسته ای ایران انجام می‌دهند.[73][74][75]

۲۰۱۱

در ۱۵ مارس ۲۰۱۱، اسرائیل یک کشتی از سوریه را توقیف کرد که سلاح‌های ایرانی را به غزه می‌آورد.[76] علاوه بر این، موساد همچنین مظنون بود که مسئول انفجار تأسیسات هسته ای در اصفهان است. ایران وقوع هرگونه انفجاری را انکار کرد، اما روزنامه تایمز گزارش خسارت به نیروگاه هسته ای را بر اساس تصاویر ماهواره ای منتشر کرد و به نقل از منابع اطلاعاتی اسرائیل گفت که این انفجار واقعاً یک سایت هسته ای را هدف قرار داده و «تصادفی نبود».[77] ساعاتی پس از وقوع انفجار، حزب‌الله دو موشک به سمت شمال اسرائیل شلیک کرد. ارتش اسرائیل با شلیک چهار گلوله توپ به منطقه ای که از آنجا پرتاب شد واکنش نشان داد. حدس زده می‌شود که این حمله به دستور ایران و سوریه به عنوان هشدار به اسرائیل صورت گرفته‌است.[78] گزارش شد که حمله اسرائیل منجر به کشته شدن ۷ نفر از جمله اتباع خارجی شده‌است.[79] ۱۲ نفر دیگر زخمی شدند که ۷ نفر آنان بعداً در بیمارستان درگذشت.[79][80]

موساد مظنون به این بود که پشت انفجار در پایگاه موشکی سپاه پاسداران در نوامبر ۲۰۱۱ باشد. در این انفجار ۱۷ نفر از نیروهای سپاه پاسداران کشته شدند، از جمله حسن تهرانی مقدم که به گفته رسانه‌های داخل ایران یکی از شخصیت‌های اصلی برنامه موشکی ایران است.[81] روزنامه‌نگار اسرائیلی به اسم «رون بن یشایی» نوشت که احتمالاً چندین کارشناس موشکی درجه یک ایران قبلاً در چندین انفجار در مکان‌های مختلف کشته شده‌اند.[82]

گفته می‌شود که در واکنش به این عملیات مخفی اسرائیل، مأموران ایرانی تلاش کردند تا چند اهداف اسرائیلی و یهودی را مورد هدف قرار دهند. این اهداف در حالت آماده باش بالایی قرار گرفتند. یورام کوهن، رئیس شاباک، ادعا کرد که سه حمله برنامه‌ریزی شده ایران در ترکیه، آذربایجان و تایلند در آخرین لحظه خنثی شد.[83]در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۱، ایالات متحده ادعا کرد که توطئه ایران شامل بمب‌گذاری در سفارت‌های اسرائیل و عربستان سعودی در واشینگتن، دی.سی. و بوئنوس آیرس را خنثی کرده‌است.[84]

۲۰۱۲
نوشتار(های) وابسته: بمب‌گذاری اتوبوس ۲۰۱۲ بورگاس، انفجار کارخانه مهمات‌سازی یرموک و بمب‌گذاری‌های بانکوک ۲۰۱۲

در ۱۳ فوریه ۲۰۱۲، کارکنان سفارت اسرائیل در گرجستان و هند مورد هدف قرار گرفتند. در گرجستان، یک خودرو انفجاری در نزدیکی سفارت منفجر نشد و توسط پلیس گرجستان ایمن منفجر شد. در هند، بمب خودرو منفجر شد و چهار نفر زخمی شدند. در میان زخمی‌ها همسر یکی از کارمندان وزارت دفاع اسرائیل بود.[85] اسرائیل ایران را به داشتن پشت حملات متهم کرد.[86][87] روز بعد، سه عامل ایرانی در بانکوک، تایلند دستگیر شدند، تصور می‌شود که آنان قصد داشتند مقامات دیپلماتیک اسرائیل، از جمله سفیر اسرائیل را با اتصال بمب به اتومبیل‌های سفارت، ترور کنند. با ترکیدن یکی از بمب‌ها محل اقامت آنان کشف شد. پلیس پاسخ داد و تروریست ایرانی حاضر در خانه یک نارنجک به سمت مأموران انداخت، ولی نارنجک برگشت و پاهای او را قطع کرد و بازداشت شد. مظنون دوم هنگام تلاش برای پرواز به خارج از کشور دستگیر شد و متهم سوم به مالزی فرار کرد و در آنجا توسط پلیس سلطنتی مالزی دستگیر شد.[88] پلیس تایلند دو نفر را به ظن مشارکت دستگیر کرد.[89][90] این سه تروریست ایرانی در جریان مبادله کایلی مور گیلبرت به ایران بازگردانده شدند. رسانه‌های ایران این سه نفر را تاجر معرفی کردند ولی از گفتن هویت آنان خودداری کردند. در تصاویر استقبال در فرودگاه تهران یکی از افراد بر روی ویلچر نشسته بود.[91][92][93]

پلیس هند یک روزنامه‌نگار مستقر در دهلی را در ارتباط با بمب‌گذاری خودرو در فوریه دستگیر کرد که منجر به زخمی شدن چهار اسرائیلی از جمله همسر یک دیپلمات اسرائیلی شد. سید محمد کاظمی روزنامه‌نگار در ۶ مارس ۲۰۱۲ دستگیر شد، گفته می‌شود که وی با یک پلیس در تماس بوده‌است که ممکن است بمب مغناطیسی را به ماشین دیپلمات چسبانده باشد. گفته می‌شود کاظمی یک شهروند هند بود که در یک نشریه ایرانی کار می‌کرد.[94]

در اواخر فوریه ۲۰۱۲، ویکی لیکس ایمیل‌های محرمانه ای را از استراتفور، یک شرکت اطلاعات خصوصی مستقر در ایالات متحده منتشر کرد که توسط گروه هکری انانیموس به سرقت رفته بود. از جمله اطلاعات منتشر شده این ادعا بود که کماندوهای اسرائیلی با همکاری جنگنده‌های کرد چندین تأسیسات زیرزمینی ایران را که برای پروژه‌های تحقیقاتی هسته ای و دفاعی مورد استفاده قرار می‌گرفت، نابود کردند.[95]

در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۲، یک اتوبوس حامل گردشگران اسرائیلی در بلغارستان در طی یک حمله بمب‌گذاری منجر به کشته شدن پنج گردشگر اسرائیلی و راننده و زخمی شدن ۳۲ نفر شد. نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو، ایران و حزب‌الله لبنان را مسئول این حمله دانست.[96] در ژوئیه ۲۰۱۲، یک مقام ارشد دفاعی اسرائیل اظهار کرد که از ماه مه ۲۰۱۱، بیش از ۲۰ حمله تروریستی که توسط ایرانیان یا همکاری حزب‌الله لبنان علیه اهداف اسرائیلی در سراسر جهان برنامه‌ریزی شده بود، از جمله در آفریقای جنوبی، جمهوری آذربایجان، کنیا، ترکیه، تایلند، قبرس، بلغارستان، نپال، نیجریه و پرو، خنثی شده و عوامل ایرانی و حزب‌الله در سراسر جهان زندانی شده‌اند.[97][98][99][100][101]

در ۶ اکتبر ۲۰۱۲، هواپیماهای اسرائیلی یک هواپیمای پهپاد کوچک را هنگام پرواز بر فراز شمال صحرای نگب سرنگون کردند.[102] حزب‌الله لبنان تأیید کرد که این هواپیمای بدون سرنشین را ارسال کرده و حسن نصرالله در یک سخنرانی تلویزیونی گفت که قطعات هواپیمای بدون سرنشین در ایران ساخته شده‌است.[103]

در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۲، سودان ادعا کرد که اسرائیل یک کارخانه مهمات سازی را بمب‌گذاری کرده‌است، گفته می‌شود این کارخانه متعلق به سپاه پاسداران در جنوب خارطوم است.[11][12][104]

در نوامبر ۲۰۱۲، اسرائیل گزارش داد که یک کشتی ایرانی در حال بارگیری موشک جهت صادرات به کشورهایی است که در محدوده اسرائیل قرار دارند و اسرائیل «حمل و نقل اسلحه را از بین خواهد برد».[105]

۲۰۱۳

در ژانویه ۲۰۱۳ شایعاتی مبنی بر انفجار تأسیسات هسته‌ای فردو، یک کارخانه غنی سازی سوخت هسته ای منتشر شد. آژانس بین‌المللی انرژی هسته ای به این نتیجه رسید که چنین حادثه ای رخ نداده‌است.[106]

در ۲۵ آوریل ۲۰۱۳، هواپیماهای اسرائیلی یک هواپیمای بدون سرنشین را در سواحل حیفا که ظاهراً متعلق به حزب‌الله لبنان بود، سرنگون کردند.[107]

در ۷ مه ۲۰۱۳، ساکنان تهران گزارش دادند که سه انفجار را در منطقه ای که ایران تحقیقات موشکی و انبارهای خود را در آن نگهداری می‌کند، شنیدند. بعداً، یک وب سایت ایرانی ادعا کرد که این انفجارها در یک کارخانه خصوصی تولید مواد شیمیایی رخ داده‌است.[108]

در ۱۰ دسامبر، حماس اعلام کرد که پس از قطع مختصر درگیری‌های سوریه، روابط خود را با ایران از سر گرفته‌اند.[109]

۲۰۱۴

دادگاهی در اورشلیم یک مرد اسرائیلی، ییتزاک برگل را به اتهام پیشنهاد جاسوسی برای ایران به چهار سال و نیم حبس محکوم کرد. او عضور یک فرقه یهودی ارتدکس و ضد صهیونیستی به اسم ناتوری کارتا بود که به شدت با دولت اسرائیل مخالف است.[110]

در ۵ مارس ۲۰۱۴، نیروی دریایی اسرائیل کشتی باری Klos-C را رهگیری کرد. اسرائیل اظهار داشت که ایران از این کشتی برای قاچاق ده‌ها موشک دوربرد به غزه از جمله موشک‌های ساخت M-302 ساخت سوریه استفاده می‌کند. این عملیات با نام «افشای کامل» توسط نیروهای ویژه شایتت ۱۳ در دریای سرخ، ۱۵۰۰ کیلومتری اسرائیل و ۱۶۰ کیلومتری بندر سودان انجام شد.[111]

رسانه‌های دولتی ایران گزارش دادند که در ۲۴ اوت ۲۰۱۴، سپاه پاسداران یک پهپاد اسرائیلی را در نزدیکی کارخانه غنی سازی سوخت نطنز سرنگون کرده‌است. ارتش اسرائیل در مورد این گزارش توضیحی نداد.[112]

در انفجاری که در یک کارخانه تولید مواد منفجره نظامی در جنوب شرقی تهران، نزدیک رآکتور هسته ای مشکوک در پارچین رخ داد، دو کارگر کشته شدند.[113] به نظر می‌رسید این انفجار پاسخی به ایران است،[114] حزب‌الله یک وسیله منفجره در مرز بین لبنان و مناطق تحت کنترل اسرائیل در کشتزارهای شبعا قرار داد و دو سرباز اسرائیلی را زخمی کرد. اسرائیل با شلیک توپخانه به سمت دو موضع حزب‌الله در جنوب لبنان پاسخ داد.[115]

۲۰۱۹

در ۲۲ اسفند ۱۳۹۹ (مارس ۲۰۲۱)، روزنامه وال استریت جورنال به نقل از مقام‌های آمریکایی گزارش داد که اسرائیل در اواخر سال ۲۰۱۹، دست‌کم به ۱۲ کشتی که بیشتر آننها حامل نفت ایران به سوریه بودند، حمله کرده‌است. این حملات در دریای سرخ و در نقاط دیگر روی داده‌اند و تعدادی از آنان که مورد حمله قرار گرفتند، حامل تسلیحات ایرانی بودند. بر اساس این گزارش هیچ کشتی غرق نشد و فقط ۲ کشتی مجبور به بازگشت به ایران شدند. اسرائیل تلاش کرده بود که تجارت نفت ایران را متوقف کند، چون از نظر آنان، جمهوری اسلامی با درآمد این نفت‌ها، برای گروه‌های افراطی در منطقه هزینه می‌کند.[116][117]

ایران برای بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، در کنار تحریم‌های بین‌المللی به سوریه سلاح، بنزین، نفت و… صادر می‌کند.[118][119]

جنگ سایبری و خرابکاری ۲۰۲۰
نوشتار(های) وابسته: آتش‌سوزی‌ها و انفجارهای ایران در ۲۰۲۰، حادثه نطنز و محسن فخری‌زاده § ترور

گفته می‌شود که در تاریخ ۹ مه سال ۲۰۲۰، اسرائیل پشت حمله سایبری بود که بندر شهید رجایی در تنگه هرمز را مختل کرد و باعث ایجاد ترافیک در کامیون‌های تحویل و تأخیر در حمل و نقل شد. گفته می‌شود این حمله پاسخی به حمله سایبری ناموفق ایران به تأسیسات آب اسرائیل در منطقه مرکزی شارون در ماه آوریل بود.[120]

در ماه ژوئن و ژوئیه، یک سری انفجارها برنامه‌های هسته ای و موشکی ایران و زیرساخت‌های مختلف دیگر را هدف قرار داد. در ۲۶ ژوئن در مجتمع نظامی پارچین نزدیک تهران، کلینیک سینا در شمال تهران در ۳۰ ژوئن منفجر شد و خساراتی نیز گزارش شد،[121]تأسیسات هسته ای نطنز در ۲ ژوئیه، نیروگاه شهید مدحاج (زرگان) در اهواز و مرکز پتروشیمی کارون در شهر ماهشهر در ۴ جولای. اعتقاد رسانه‌ها بر این است که اسرائیل در این ماجرا دست داشته‌است،[122] به گفته مقامات اطلاعاتی و خسارت فقط در کارخانه سانتریفیوژ در نطنز می‌تواند برنامه سلاح‌های هسته ای ایران را یکی دو سال به تأخیر بیندازد.[123] در تاریخ ۶ ژوئیه، انفجار دیگری در کارخانه سپاهان بورش در شهر باقرشهر رخ داد.[124] در تاریخ ۹ ژوئیه، انفجارهایی در انبار موشکی متعلق به سپاه پاسداران ایران در غرب تهران گزارش شد.[125] در تاریخ ۱۱ ژوئیه، انفجاری در زیرزمین یک خانه قدیمی دو طبقه حاوی سیلندرهای گاز در شمال تهران رخ داد.[126] در تاریخ ۱۲ ژوئیه، آتش‌سوزی در شرکت پتروشیمی شهید تندگویان در جنوب غربی ایران رخ داد.[127] در ۱۳ ژوئیه، یک انفجار در یک کارخانه میعانات گازی منطقه صنعتی کاویان فریمان در استان خراسان رضوی رخ داد.[128] در تاریخ ۱۵ ژوئیه، آتش‌سوزی بزرگی در یک کارخانه کشتی سازی در شهر بوشهر رخ داد و آتش به ۷ قایق چوبی گسترش یافت.[129] در تاریخ ۱۸ ژوئیه، یک خط لوله انتقال نفت در منطقه اهواز در جنوب ایران منفجر شد.[130] در تاریخ ۱۹ ژوئیه، یک انفجار دیگر در یک ایستگاه برق در اصفهان رخ داد.[131] در اواخر روز، یک آتش‌سوزی بزرگ در یک کارخانه تولید سلفون یا نخ در نزدیکی شهر تبریز در شمال غربی ایران ثبت شد.[132]

محسن فخری زاده، رئیس برنامه سلاح‌های هسته ای ایران و از دانشمندان رتبه بالا برنامه هسته ای، در ۲۷ نوامبر سال ۲۰۲۰ در منطقه آبسرد ترور شد.[133]

۲۰۲۱

در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۱، یک انفجار کوچک در نزدیکی سفارت اسرائیل در دهلی‌نو روی داد ولی در این حادثه کسی آسیب ندید. رسانه‌های هند گزارش دادند که یک گروه به نام «جیش الهند» مسئولیت انفجار در نزدیکی سفارت اسرائیل در دهلی نو به عهده گرفته‌است. این بمب دست‌ساز بوده و پلیس هند در مکان حادثه نامه ای پیدا کرد که در آن تهدید می‌کند انتقام قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و محسن فخری‌زاده گرفته خواهد شد. در ادامه نامه آمده: «این فقط یک نمایش کوچک بود. ما می‌توانیم شما را در هنگام غذا خوردن تا کارهای دیگر رصد کنیم. توجه داشته باشید، بازی برای اسرائیل» به پایان رسیده و تهدید کرده که اسرائیل آماده انتقام «قهرمانان ما» باشد.[134][135][136]

بعد از این حادثه، رسانه‌های اسرائیل گزارش دادندند که «توطئه جدید» ایران برای حمله به اماکن دیپلماتیک در شرق آفریقا، در ژانویه ۲۰۲۱ کشف و خنثی شده‌است. رسانه‌های اسرائیل گفتند که جمهوری اسلامی در حال شناسایی اهداف اسرائیلی، آمریکایی و اماراتی در این کشور و حمله به آنها بوده‌است. شبکه کان ۱۱ اسرائیل در گزارشی پیرامون این ماجرا از دستگیری عوامل وابسته به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی در چند کشور در ارتباط با این «توطئه» خبر داد و گف این افراد در کشورهای اروپای شرقی ساکن بوده و ایرانی بوده‌اند. این شبکه گفت که این حملات قرار بوده که در واکنش به ترور محسن فخری‌زاده و انفجار نطنز صورت گیرد.[137][138]

در اسفند ۱۳۹۹، روزنامه هندوستان تایمز، گزارش داد که این حمله کار یک گروه تروریستی تحت حمایت نیروی قدس سپاه پاسداران بوده و عوامل این حمله، شواهد را طوری طراحی کرده بودند که این حمله از طرف گروه داعش به نظر برسد ولی مقام‌های هندی اطمینان یافته‌اند که یک گروه شیعه تحت حمایت سپاه که «جیش‌الهند» نام گرفته، عامل اجرای این حمله بوده‌است. به نوشته این روزنامه، این یک بمب ساده نبود و آن بمب مجهز به یک دستگاه کنترل از راه دور بوده و احتمالاً از مواد انفجاری کشنده پینتریت یا آنفو در آن بمب موجود بوده‌است. مقامات هندی یک فهرست از مظنونان تهیه کردند ولی در این مقاله به آن اشاره نشد.[139][140]

برنامه‌ریزی برای حمله به سفارت امارات

در ۱۵ بهمن ۱۳۹۹، رسانه‌های دولتی اتیوپی خبر دادند که مقامات این کشور ۱۵ نفر را به اتهام طرح‌ریزی برای حمله به سفارت امارات متحده عربی در آدیس آبابا دستگیر کرده‌اند و یک انبار اسلحه و مواد منفجره نیز از آنها کشف شده‌است. روز ۱۴ بهمنُ رسانه‌های اسرائیل بدون اشاره به کشور اتیوپی، خبر دادند که «توطئه جدید» ایران برای حمله به اماکن دیپلماتیک اسرائیلی، آمریکایی و اماراتی در شرق آفریقا، ماه گذشته کشف و خنثی شده‌است.[141][142][143][144][145][146]

روزنامه نیویورک‌تایمز در ۲۷ بهمن به نقل از مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی گزارش داد که وزارت اطلاعات ایران برای انجام این عملیات، «سلول خفته‌ای» را در آدیس آبابا را فعال کرده‌است. وزارت اطلاعات ایران به این سلول، دستور جمع‌آوری اطلاعات در مورد سفارتخانه‌های ایالات متحده و اسرائیل را داده بود و «عملیات اتیوپی» بخشی از تلاش گسترده‌تر جمهوری اسلامی، برای یافتن «اهداف نرم در کشورهای آفریقایی» است. به گفته این مقامات، هدف ایران از این «عملیات» به احتمال زیاد انتقام‌گیری از کشته شدن محسن فخری‌زاده و قاسم سلیمانی است. دریادار هیدی کی. برگ، مدیر اطلاعات فرماندهی پنتاگون در آفریقا، با انتشار بیانیه‌ای خبر داد که ایران «پشت اقدامات ۱۵ نفر دستگیرشده در اتیوپی است» و نفر شانزدهمی هم که در سوئد دستگیر شده و «احمد اسماعیل» نام دارد «طراح این توطئه» بوده‌است. احمد اسماعیل، سرکرده این تیم دستگیرشده، «با همکاری دوستانه سرویس‌های اطلاعاتی آفریقایی، آسیایی و اروپایی» در سوئد بازداشت شد.[141][142][143][144][145][146]

حمله به کشتی اسرائیلی

در ۸ اسفند ۱۳۹۹، یک کشتی حامل خودرود متعلق به شرکت «هلیوس رِی» اسرائیل که با پرچم باهاما حرکت می‌کرد، در دریای عمان دچار انفجار شد.[147][148] روز بعد روزنامه کیهان، این انفجار را مربوط به نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه‌ دانست و حمله به این کشتی را «حرفه‌ای» توصیف کرد.[149] «مقامات رسمی اسرائیل» معتقدند که عامل بروز سانحه جمهوری اسلامی ایران بوده و کشتی متعلق به رامی اونگار، یک دوست نزدیک رئیس موساد است.[150] در ۱۰ اسفند ۱۳۹۹، بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل گفت که براساس برآوردهای اولیه، ایران مظنون اصلی حمله به یک کشتی باربری اسرائیلی در نزدیکی دریای عمان است و افزود: «باید به تحقیقات خود ادامه دهیم، اما به‌طور قطع می‌توان گفت که ایران در تلاش است تا به زیرساخت‌های اسرائیل صدمه بزند و به شهروندان اسرائیلی آسیب برساند.»[151][152] در نهایت پس از ۳ روز، کشتی جهت تعمیرات در بندر «راشد» دوبی پهلو گرفت.[153]

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در این باره گفت: «این، کار ایران بود و این امر، واضح است» اما پاسخ نداد که اسرائیل تلافی می‌کند یا خیر.[154] جمهوری اسلامی ایران قویا دخالت در این حادثه را رد کرد.[155]

آلودگی عمدی محیط زیست

روز ۱۳ اسفند ۱۳۹۹، گیلا گاملی‌اِل، وزیر محیط زیست اسرائیل، گفت که ایران عامل «ترور زیست‌محیطی» از طریق ایجاد آلودگی نفتی در سواحل اسرائیل بوده و اسرائیل «پی برده» نفتکشی که باعث نشت عظیم نفت در آب‌های دریای مدیترانه در نزدیکی سواحل اسرائیل شد، از ایران حرکت کرده بود.[156][157]

او گفت که این نفتکش نفت خود را از ایران بار کرد، از خلیج فارس به حرکت درآمد و در شب ۱۳ بهمن ۱۳۹۹، پس از عبور از کانال سوئز با نزدیک شدن به سواحل اسرائیل رادار خود را «خاموش» کرد و در پی ریختن نفت، با رسیدن به نزدیکی سواحل سوریه رادار خود را دوباره روشن کرد. وی گفت که اتفاق صورت گرفته یک بزهکاری دریایی نیست بلکه «یک ترور زیست‌محیطی است» که اسرائیل «شواهد قوی» در مورد ارتباط ایران با آن دارد. ولی شواهدی ارائه نکرد.[156]

او اظهار داشت که نفتکش «اِمِرالد» در مالکیت خصوصی طرف لیبیایی است و با پرچم پاناما حرکت می‌کند.[156]

حمله به کشتی سپاه

در ۱۷ فروردین ۱۴۰۰، رسانه‌های اسرائیل گزارش کردند که به یک «کشتی سپاه پاسداران» در دریای سرخ حمله شده و خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه، این موضوع را تأیید کرد و نوشت «کشتی ساویز به دلیل انفجار مین‌های چسبان در بدنه کشتی دچار آسیب شده‌است».[158][159] ساعتی بعد نیویورک تایمز به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت که در ساعت ۷:۳۰ دقیقه بامداد به وقت محلی، اسرائیل به آمریکا اطلاع می‌دهد که به یک کشتی حمله کرده و اسرائیل «این حمله را اقدامی تلافی جویانه در واکنش به حمله ایران به کشتی‌های اسرائیلی» می‌داند.[160][161][162] سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت که «آسیب جزئی» بود.[163]

تسنیم نوشت که کشتی ساوین «در دریای سرخ به‌منظور پشتیبانی از تکاورهای ایرانی که به مأموریت اسکورت شناورهای تجاری اعزام می‌شوند مستقر بوده‌است.»[164] اما به گفته مؤسسه نیروی دریایی ایالات متحده «ساویز یک کشتی تجسسی نظامی مخفی تحت خدمت سپاه پاسداران است.»[160] روزنامه اسرائیلی هاآرتس گزارش داد که کشتی ساوین «از نوع تجسسی و در خدمت سپاه پاسداران بوده‌است.».[159]

جنگ داخلی سوریه (۲۰۱۳–۲۰۲۱)
اطلاعات بیشتر: مداخله حزب‌الله در جنگ داخلی سوریه و مداخله ایران در جنگ داخلی سوریه

اسرائیل و سوریه از زمان تأیید اسرائیل جهت کنترل بیشتر مناطق بلندی‌های جولان در جنگ یوم کیپور ۱۹۷۳، در آتش‌بس بودند، اما جنگ داخلی سوریه که از سال ۲۰۱۱ آغاز شد، منجر به چندین مورد مبادله آتش در مرزهای مسالمت آمیز شد. گفته می‌شود در صورت ایجاد خلأ قدرت در سوریه، ارتش اسرائیل خود را برای تهدیدهای احتمالی آماده می‌کند. یک مقام اسرائیلی در ژانویه ۲۰۱۴ به آسوشیتدپرس گفت: «پس از اسد و پس از ایجاد یا تقویت جای پای خود در سوریه، آنها قصد حرکت و تغییر مسیر خود جهت حمله به اسرائیل را دارند.» برخی از کارشناسان می‌گویند اگرچه تجاوز به نیروهای شبه نظامی در مرز اسرائیل اقدامات امنیتی را افزایش می‌دهد، اما این پیشرفت‌ها به احتمال زیادی تغییرات مهمی را در سیاست از بین بردن سیاست اسرائیل در بحران سوریه ایجاد نمی‌کند.[165]

در جنگ داخلی سوریه، به امید تقویت توانایی‌های لجستیکی و پیش‌بینی نیرو در منطقه، تهران قصد دارد مسیری را از پایتخت ایران به دمشق و سواحل مدیترانه پاک کند.[166][167] دولت اسرائیل متقاعد شده که ایران علاقه‌مند به ایجاد همسایگی سرزمینی از ایران به دریای مدیترانه و انتقال نیروهای نظامی - از جمله شناورهای دریایی، هواپیماهای جنگنده و هزاران نیرو - به پایگاه‌های دائمی در سوریه است و در تلاش است تا «لبنان» سوریه را بدست آورد و بر آن مسلط شود. ایران با استفاده از شبه نظامیان شیعه (همان‌طور که با حزب‌الله در لبنان انجام داد) قصد انجام این کار را دارد.[168] همان‌طور که آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل هشدار داد که «همه کارها برای جلوگیری از وجود یک راهرو شیعه از تهران به دمشق انجام خواهد شد».[169] در سال ۲۰۱۷، اطلاعات اسرائیل یک پایگاه ایرانی در حال احداث را در سوریه را کشف کرد که فقط ۵۰ کیلومتر از مرز اسرائیل فاصله داشت.[170]

عملیات پنهانی (۲۰۱۳–۲۰۱۷)

گزارش شده که اسرائیل در چندین موارد بین سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ حملاتی را به اهداف حزب‌الله و ایران در داخل خاک سوریه یا لبنان انجام داده یا از آنها پشتیبانی کرده‌است. یکی از اولین حوادث گزارش شده به‌طور موثق در ۳۰ ژانویه ۲۰۱۳ رخ داد، زمانی که هواپیماهای اسرائیلی به کاروان سوریه حمله کردند که گفته می‌شود در حال انتقال سلاح‌های ایرانی به حزب‌الله بود.[171] اسرائیل از اظهارنظر در مورد حادثه خودداری کرد، موضعی که اعتقاد بر این است که دولت سوریه خود را ملزم به تلافی نمی‌کند.[171]

حوادث بیشتری در ماه مه ۲۰۱۳، دسامبر ۲۰۱۴ و آوریل ۲۰۱۵ گزارش شد. برخی از این گزارشات توسط جمهوری عربی سوریه تأیید شد، در حالی که برخی دیگر رد شدند. اسرائیل به‌طور سیستماتیک از اظهار نظر در مورد هدف قرار دادن اهداف حزب‌الله و حزب بعث سوریه در خاک سوریه خودداری کرد. در سال ۲۰۱۵، شبه نظامیان مظنون حزب‌الله در پاسخ به حمله هوایی اسرائیل به جولان سوریه که منجر به کشته شدن عوامل ارشد حزب‌الله و سپاه شد، حمله تلافی جویانه ای به نیروهای اسرائیلی در مزارع شبا آغاز کردند. در مارس ۲۰۱۷، سوریه موشک‌های ضدهوایی را به سمت قسمت تحت کنترل اسرائیل از بلندی‌های جولان پرتاب کرد، که ادعا می‌شود هواپیماهای اسرائیلی را هدف قرار می‌دهد، سوریه ادعا می‌کند که در حال حمله به اهداف در پالمیرا در سوریه هستند. پس از این حادثه، دولت اسرائیل اظهار داشت هدف حملات سمت نیروهای ضد اسرائیلی، به ویژه حزب‌الله واقع در لبنان است. اسرائیل ادعای سوریه مبنی بر سرنگونی یک جنگنده جت و آسیب دیدن جنگنده دیگر را انکار کرد. اسرائیل گزارش نکرد که خلبانان یا هواپیماها در سوریه یا دیگر مناطق در پی این حادثه مفقود شده‌اند. به گفته برخی منابع، این حادثه اولین باری بود که مقامات اسرائیلی حمله به کاروان حزب‌الله در طول جنگ داخلی سوریه را به روشنی تأیید کردند.[172] از سپتامبر ۲۰۱۷، این تنها زمان صدور چنین تأییدی بود.

اعلام مستقیم (۲۰۱۷–۲۰۱۸)

از ژانویه ۲۰۱۷، نیروی هوایی اسرائیل حملات هوایی تقریباً روزانه را علیه اهداف ایرانی در سوریه آغاز کرد و فقط در سال ۲۰۱۸ حدود ۲۰۰۰ بمب را پرتاب کرد. برخی از اهداف ایرانی نیز توسط موشک سطح‌به‌سطح اسرائیلی یا در حملات نیروهای ویژه اسرائیلی مورد حمله قرار گرفتند. به گفته رئیس سابق ستاد ارتش اسرائیل گادی ایزنکوت، تصمیم برای حمله به پایگاه‌های ایران در سوریه پس از تغییر استراتژی ایران در سال ۲۰۱۶ صورت گرفت. در ۲۰۱۶ مداخله نظامی تحت رهبری آمریکا علیه داعش به پایان رسید و ایران برای بهره‌برداری از خلأ قدرت برای ایجاد سلطه در سوریه، ایجاد پایگاه‌ها و آوردن جنگجویان شیعه خارجی برنامه‌ریزی کرده بود. اگرچه دامنه کامل این کارزار تا سال ۲۰۱۹ فاش نشده بود، اما در اوایل دسامبر ۲۰۱۷ نیروی هوایی اسرائیل تأیید کرد که در طول بیش از شش سال درگیری در سوریه، تقریباً ۱۰۰ بار به کاروان‌های تسلیحاتی در سوریه و حزب‌الله لبنان حمله کرده‌است. در ژانویه ۲۰۱۹، رئیس ستاد مستعفی اسرائیلی گادی ایزنکوت ادعا کرد که تا آن زمان، فقط چند ده نفر از پرسنل نظامی ایران در این حملات کشته شده‌اند، زیرا اسرائیل مراقبت کرده بود که فقط زیرساخت‌های ایران را هدف قرار دهد ولی پرسنل را نزند یا از کشتن آنان دوری کند، چون ایران هر بهانه ای جهت حمله دوباره به دست می‌آورد.[173][36]

سوریه، عراق و لبنان (۲۰۱۹–۲۰۲۱)

در ژوئیه سال ۲۰۱۹، گزارش شد که اسرائیل حملات خود را علیه حملات موشکی ایران به عراق گسترش داده‌است، گفته می‌شود هواپیماهای جنگنده F-35 اسرائیلی دو بار به اهداف ایران در عراق حمله کرده‌است.[174] گفته می‌شود حملات هوایی اسرائیل شبه نظامیان مورد حمایت ایران در عراق را طی سال ۲۰۱۹ هدف قرار داده‌است.[175]

در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹، با حملات هوایی، سه موقعیت سپاه پاسداران ایران و شبه نظامیان متحد عراقی را هدف قرار داد، حداقل ۱۰ شبه نظامی طرفدار ایران در آلبو کمال سوریه کشته شدند. گفته می‌شود این حملات به عهده اسرائیل بوده‌است.[176]مطابق با زمان، افزایش تنش ایران و اسرائیل با بحث در مورد ایجاد روابط احتمالی میان ایران و آمریکا همزمان می‌شود.[177]

بر اساس گزارش رسانه‌های لبنانی، هواپیماها یا هواپیماهای بدون سرنشین اسرائیلی یکشنبه شب، ۲۶ اوت ۲۰۱۹ به موقعیت جبهه مردمی آزادی فلسطین (PFLP) در قوسایا واقع در دره بقاع لبنان، نزدیک به مرز با سوریه حمله کردند. این حمله یک روز پس از انفجار دو هواپیمای بدون سرنشین در بیروت، پایتخت لبنان صورت گرفت.[178][179]

به گفته یک مقام از موضع فلسطین در این شهر، سه حمله هوایی به موقعیت نظامی PFLP-GC در کوازایا در اوایل صبح ۲۶ اوت ۲۰۱۹ رسید که فقط خسارت مادی به بار آورد.[180]

در نیمه اول سال ۲۰۲۰، اسرائیل به هدف قرار دادن انبارهای سلاح‌های ایرانی در سوریه ادامه داد.[181]

در ۲۷ ژوئیه سال ۲۰۲۰، در جریان «حادثه امنیتی» در مرز بلندی‌های جولان تحت اشغال اسرائیل و لبنان، انفجارها و تبادل آتش شنیده شد.[182] این حادثه شامل سربازان اسرائیلی و چهار مبارز حزب‌الله بود که گفته می‌شد از مرز عبور کرده‌اند و چند روز پس از کشته شدن یکی از اعضای حزب‌الله توسط حملات هوایی اسرائیل در سوریه و سقوط یک هواپیمای بدون سرنشین اسرائیلی در لبنان رخ داد.[183] نیروهای دفاعی اسرائیل گفتند که هیچ نیروی اسرائیلی کشته نشده و چهار مبارز حزب‌الله پس از شلیک به لبنان فرار کرده‌اند. با این حال، حزب‌الله طی بیانیه ای حمله نیروهایشان به ارتش اسرائیل را انکار کرد و گفت که جنگجویان آنها از مرز عبور نکرده‌اند. حزب‌الله گفت که ابتدا اسرائیل آتش گشود. دو انفجار در لبنان شنیده شد. یک گلوله اسرائیلی در یک خانه غیرنظامیان عبور کرد اما هیچ‌کس آسیب ندید.[184][182][185][186]

در ژانویه ۲۰۲۱، دیده‌بان حقوق بشر سوریه، خبر داد که در حمله هوایی اسرائیل به یک انبار مهمات، ۹ سرباز سوری و ۳۱ تن از نیروهای خارجی متحد حکومت بشار اسد (نیروهای سپاه پاسداران، لشکر فاطمیون و حزب‌الله لبنان) کشته شده‌اند. در این حمله اسرائیل ۱۸ بار اهداف را بمباران کرد و این یکی از مرگ بارترین حملات از ژوئن ۲۰۱۸ بوده‌است.[187]

در ۴ فوریه ۲۰۲۱، جنگنده‌های اسرائیلی در آخرین ساعات ۱۵ بهمن ۱۳۹۹، به اهدافی در جنوب سوریه حمله کردند. سایت خبری اسرائیلی وای.نت نوشت که حملات اسرائیلی پس از آن بوده که دو فروند هواپیمای باربری ایرانی روز چهارشنبه محموله‌هایی را در دمشق فرود آورد و سپس به سوی تهران بازگشتند. گزارشی از کشته شدن افراد منتشر نشد و رسانه‌های دولتی سوریه گفتند که حملات اسرائیل صرفاً آسیب مالی وارد کرده‌است.[188][189]

در ۱۴ فوریه ۲۰۲۱، خبرگزاری رویترز، گزارش داد که اسرائیل به اهدافی در حومه دمشق، پایتخت سوریه، حمله هوایی کرده ولی پدافند هوایی ارتش سوریه بیشتر موشک‌ها را نابود کرد. به گفته ارتش سوریه، موشک‌ها از بلندی‌های جولان شلیک شده‌است. رویترز گزارش داد که موشک‌ها قصد برخورد به مقر یک لشکر ارتش سوریه واقع در ۱۴ کیلومتری دمشق را داشتند. در این موقیعت، شبه نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران به شدت حضور دارند.[190]

در ۱ مارچ ۲۰۲۱، ارتش سوریه اعلام کرد که اسرائیل نقاطی را در حومه جنوبی دمشق هدف حملات راکتی خود قرار داده‌است. این حمله از بلندی‌های جولان انجام شده و پدافند هوایی سوریه توانست اغلب موشک‌های شلیک شده را رهگیری کند و مورد هدف قرار دهد. جروزالم پست گمانه‌زنی کرد که این حمله واکنشی به سانحه انفجار کشتی اسرائیلی در دریای عمان باشد.[191][192]

حامیان ایران و جنگندگان نیابتی
اطلاعات بیشتر: محور مقاومت

سوریه
نوشتار‌های اصلی: روابط ایران و سوریه و مداخله ایران در جنگ داخلی سوریه
دیدار علی خامنه‌ای و بشار اسد

ایران و سوریه متحدان استراتژیک نزدیکی هستند و ایران پشتیبانی قابل توجهی از دولت سوریه در جنگ داخلی سوریه می‌کند از جمله پشتیبانی لجستیکی، فنی و مالی و همچنین آموزش و برخی از ارسال نیروهای رزمی. ایران بقای دولت سوریه را برای منافع منطقه ای خود بسیار مهم می‌داند.[193][194] علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، در سپتامبر ۲۰۱۱ به صراحت اعلام کرد که طرفدار دولت سوریه است. هنگامی که جنگ داخلی سوریه آغاز شد، گزارشات فزاینده ای در مورد حمایت نظامی ایران و آموزش نیروری نظامی ایرانی در سوریه وجود داشت.[195]

سرویس‌های امنیتی و اطلاعاتی ایران برای حفظ قدرت بشار اسد به ارتش سوریه مشاوره و کمک کردند.[193] این کمک‌ها شامل آموزش، پشتیبانی فنی و نیروهای رزمی است.[193][196] هزاران عامل ایرانی - تا پایان سال ۲۰۱۳ حدود ۱۰ هزار نفر[194] از طرف دولت در جنگ داخلی سوریه شرکت کرده‌اند. این افراد شامل نیروهای منظم و اعضای شبه نظامیان است. در سال ۲۰۱۸، تهران گفت که طی هفت سال گذشته ۲۱۰۰ سرباز ایرانی در سوریه و عراق کشته شده‌اند.[197] ایران همچنین مشارکت شبه نظامیان شیعه را از سراسر منطقه برای جنگ در سوریه، از جمله حزب‌الله لبنان ،لشکر فاطمیون، لشکر زینبیون، جنبش مقاومت اسلامی نجباء، کتائب سید الشهداء، حشد شعبی و کتائب حزب‌الله و سرایا المختار بحرین حمایت و تسهیل کرده‌است.[198][199][200][201][202][203][204][205][206]

حزب‌الله لبنان
نوشتار(های) وابسته: منابع مالی حزب‌الله

حزب‌الله لبنان با حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران به سازمانی دارای کرسی‌هایی در دولت لبنان، رادیو و تلویزیون ماهواره ای (شبکه المنار)، برنامه‌هایی برای تبلیغ جایگاه اجتماعی و استقرار گسترده نظامیان در خارج از مرزهای لبنان تبدیل شد.[207][208][209]این سازمان را «دولت پنهان» نامیده‌اند.[210] ائتلاف ۱۴ مارس و ائتلاف ۸ مارس در مقابل حزب‌الله ایستادند. حزب‌الله پشتیبانی قاطعی را در بین جمعیت شیعیان لبنان حفظ کرده‌است،[211] در حالی که اهل سنت با دستور کار این گروه اختلاف نظر داشته‌اند.[212][32] پس از پایان اشغال اسرائیل در جنوب لبنان در سال ۲۰۰۰، قدرت نظامی آن رشد چشمگیری یافت،[213][214] به گونه ای که شاخه شبه نظامی آن قدرتمندتر از ارتش لبنان تلقی می‌شود.[215][216] حزب‌الله از ایران آموزش نظامی، اسلحه و حمایت مالی دریافت می‌کند و در سوریه از حمایت سیاسی برخوردار است.[217] حزب‌الله همچنین در جنگ ۲۰۰۶ لبنان علیه اسرائیل جنگید.

حزب‌الله یکی از مبارزان اصلی در جنگ داخلی سوریه بوده و به تضمین بقای دولت اسد مورد حمایت ایران کمک کرده‌است. پشتیبانی فعال و استقرار نیروها از سال ۲۰۱۲ آغاز شد و پس از آن به‌طور مداوم افزایش یافت.[218] حزب‌الله چندین هزار جنگجو در سوریه مستقر کرد و تا سال ۲۰۱۵ تاکنون ۱۵۰۰ جنگنده را در جنگ از دست داد.[219] حزب‌الله همچنین برای جلوگیری از نفوذ شورشیان از سوریه به لبنان بسیار فعال بوده‌است، زیرا یکی از فعال‌ترین نیروهای درگیر جنگ داخلی سوریه در لبنان است. گفته می‌شود تا مارس ۲۰۱۹، ۶۷۷ مبارز حزب‌الله لبنان در سوریه کشته شده‌اند.[220]

جبهه مردمی آزادی فلسطین
اطلاعات بیشتر: جبهه مردمی آزادی فلسطین

حماس (۲۰۰۵–۲۰۱۱)
اطلاعات بیشتر: حکومت حماس در نوار غزه

بین سالهای ۲۰۰۵ و ۲۰۱۱، ایران یکی از تأمین کنندگان و تأمین کنندگان اصلی حماس بود. اسرائیل تخمین می‌زند که تیپ‌های حماس دارای چند صد عضو هستند که آموزش نظامی دیده‌اند، از جمله آموزش در ایران و سوریه (قبل از جنگ داخلی سوریه).[221] در سال ۲۰۱۱، پس از آغاز جنگ داخلی سوریه، حماس از دولت سوریه فاصله گرفت و اعضای آن شروع به ترک سوریه کردند. از سال ۲۰۱۲، حماس به دلیل حمایت حماس از اخوان‌المسلمین در سوریه، دیگر از ایران پشتیبانی نمی‌کند. سخنران حماس طی یک سخرانی در سال ۲۰۱۴ در ۲۷ مین سالگرد تأسیس حماس، از ایران برای کمک در امور مالی و تسلیحاتی تشکر کرد.[5]

سودان (۲۰۰۵–۲۰۱۵)
نوشتار اصلی: روابط ایران و سودان

در سال ۲۰۰۸، سودان و ایران توافق‌نامه همکاری نظامی امضا کردند. این توافق‌نامه توسط مصطفی محمد نجار وزیر وقت دفاع ایران و عبدالرحیم محمدحسین، همتای سودانی وی امضا شد.[222]

در سال ۲۰۱۱، سودان پس از آغاز جنگ داخلی سوریه همکاری خود را با ایران کاهش داد.

در سال ۲۰۱۵، سودان با شرکت در مداخله نظامی در یمن به رهبری عربستان سعودی به نمایندگی از اتحاد عرب سنی، روابط خود را با ایران به‌طور کامل قطع کرد.[223]

جهاد اسلامی فلسطین

ایران یکی از حامیان اصلی مالی جهاد اسلامی فلسطین (PIJ) است.[224][225][226][227] در پی فشار اسرائیل و مصر به حماس در اوایل سال ۲۰۱۴، جهاد اسلامی فلسطین شاهد افزایش قدرت خود با حمایت مالی ایران بوده‌است.[228] اعتقاد بر این است که از سوریه هم حمایت مالی می‌شود.

حشد شعبی
نوشتار اصلی: حشد شعبی

حامیان اسرائیل و جنگندگان نیابتی

ایالات متحده آمریکا
نوشتار اصلی: روابط اسرائیل-آمریکا

نزدیکترین متحد نظامی اسرائیل، ایالات متحده آمریکا که دارای سابقه طولانی خشونت علیه ایران است، از جمله سرنگونی دولت دموکراتیک ایران توسط مأموران مخفی ایالات متحده و انگلیس در اوت ۱۹۵۳ (کودتای ۲۸ مرداد) و دهه‌ها حمایت آمریکا از حکومت محمدرضا پهلوی.[229][230][231][232] در جنگ عراق به ایران، ایالات متحده پشتیبانی عمده نظامی و دیگر پشتیبانی‌ها را از حکومت صدام حسین انجام داد و در سال ۱۹۸۸، ایالات متحده عملیات آخوندک علیه ایران، بزرگترین عملیات جنگی دریایی آمریکا از جنگ جهانی دوم، آغاز کرد. .[233] ایالات متحده پایگاه‌های نظامی دارد که عملاً ایران را محاصره می‌کنند.[234]

عربستان سعودی
نوشتار‌های اصلی: روابط ایران و عربستان سعودی، روابط عربستان سعودی و اسرائیل و جنگ نیابتی ایران و عربستان

در حالی که ایران اصلی‌ترین قدرت تحت رهبری مسلمانان شیعه در جهان است، عربستان سعودی خود را به عنوان قدرت اصلی مسلمان سنی می‌داند.[235] این درگیری‌ها که جنگ سرد هم نامیده می‌شود، جنگ نیابتی ایران و عربستان در چندین سطح بر سر نفوذ ژئوپلیتیک، اقتصادی و فرقه ای جهت دستیابی به سلطه منطقه ای است، این درگیری از سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۷) تاکنون یکی از ویژگی‌های اصلی غرب آسیا است.[236][237] حمایت آمریکا از عربستان سعودی و متحدانش و همچنین حمایت روسیه و چین از ایران و متحدانش، با دوران جنگ سرد مقایسه می‌شود و برخی به آن «جنگ سرد جدید» لقب داده‌اند.[238][239][240][241] این رقابت امروز در درجه اول یک مبارزه سیاسی و اقتصادی است که با اختلافات مذهبی تشدید می‌شود و فرقه گرایی به عنوان بخشی از درگیری، توسط هر دو کشور برای اهداف ژئوپلیتیک مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد.[237][242][243]

اسرائیل و عربستان سعودی هیچگونه روابط رسمی دیپلماتیک ندارند. با این حال، گزارش‌های خبری حاکی از همکاری گسترده دیپلماتیک و اطلاعاتی بین کشورها در پشت صحنه جهت دستیابی به اهدافی علیه ایران در منطقه است.[244][245]

جمهوری آذربایجان
نوشتار‌های اصلی: روابط جمهوری آذربایجان و اسرائیل و روابط جمهوری آذربایجان و ایران

سازمان مجاهدین خلق ایران
  • مقامات آمریکایی تأیید می‌کنند که سازمان مجاهدین خلق ایران توسط اسرائیل جهت کشتن دانشمندان هسته ای ایران تأمین مالی، آموزش و مسلح شده‌است.[34]
  • براساس گزارش مجله نیویورکر، اعضای مجاهدین خلق برای عملیات خود علیه دولت ایران از ایالات متحده و اسرائیل بودجه مالی و آموزش دریافت می‌کنند.[246]
  • برخی معتقدند به‌طور کلی همسو شدن مجاهدین خلق با اسرائیل به عنوان یک فرصت طلبی تلقی می‌شود، نه به عنوان مشارکت واقعی.[247][248]

جندالله

علی خامنه ای اسرائیل را به کمک به جندالله در انجام حملات به ایران متهم کرده‌است.[249]

پاسخ‌های بین‌المللی

روسیه
اطلاعات بیشتر: روابط خارجی روسیه
بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در سال ۲۰۱۸

سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه در اوایل دهه ۲۰۰۰، با توجه به درگیری‌های نیابتی ایران و اسرائیل تغییر کرد و پس از سال ۲۰۰۱ دولت ولادیمیر پوتین با حمایت از برنامه‌های هسته ای ایران و بخشش ۷۳ درصد از بدهی ۱۳ میلیارد دلاری سوریه، درگیری روسیه در منطقه را تشدید کرد.[250]

میخائیل مارگلوف، رئیس شورای روابط خارجی فدراسیون روسیه، در مقاله خود در ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۴ به اسم «افق‌های خاورمیانه در سیاست خارجی روسیه: روسیه به یکی از مناطق کلیدی جهان بازمی‌گردد»، نوشت:

رئیس‌جمهور پوتین خواستار تجدید تماس با کشورهایی شد که روسیه با آنها روابط دوستانه طولانی مدت داشت و بسیاری از منابع مادی و معنوی را سرمایه‌گذاری کرده‌است. کشورهای عربی قسمت عمده ای از این کشورها را تشکیل می‌دهند. … به‌طور کلی، مواضع روسیه و اکثر کشورهای عربی در مورد موضوعات کلیدی، توسعه اوضاع سیاسی منطقه است.[251]

بر اساس مقاله آریل کوهن (مؤسسه امور معاصر) در مارس ۲۰۰۷ به اسم «سیاست جدید خاورمیانه روسیه: بازگشت به بیسمارک؟»:

سوریه … حزب‌الله را با سلاح روسی تأمین می‌کرد. در سال ۲۰۰۶، نیروهای اسرائیلی شواهدی از سیستم‌های ضد تانک Kornet-E و Metis-M ساخت روسیه را در اختیار حزب‌الله در جنوب لبنان یافتند. روسیه در پاسخ به اتهام «تأمین سلاح برای گروه‌های تروریستی» در فوریه ۲۰۰۷ اعلام کرد که ارتش روسیه با هدف جلوگیری از رسیدن سلاح اتمی به مشتریان ناخواسته، بازرسی از مراکز ذخیره‌سازی سلاح سوریه را انجام خواهد داد. به‌طور قابل پیش‌بینی، چنین تحولاتی فشار قابل توجهی را بر روابط رو به وخیم روسیه و اسرائیل که قبل تر هم به زوال بود، تحمیل کرد. روسیه برای چندین سال تلاش کرد تا با اسرائیل و سوریه همکاری نظامی داشته باشد. با این حال، سطح همکاری با دو کشور رابطه عکس دارد و افزایش فروش سلاح به سوریه فقط می‌تواند به روابط با اسرائیل آسیب برساند. همکاری‌های نظامی روسیه و سوریه مراحل متعددی را پشت سر گذاشته‌است: سطح بالایی از همکاری‌ها در دوران اتحاد جماهیر شوروی، که تقریباً تا سال ۲۰۰۵ متوقف شده بود، و اکنون روسیه در تلاش برای ایجاد تعادل در روابط خود با اسرائیل و سوریه است. با این حال، گرایش‌های اخیر روسیه به سمت شرق ممکن است نشان دهد که مسکو آماده ورود به مرحله جدیدی جهت همکاری نظامی با سوریه است، حتی اگر این به ضرر روابط آن با اسرائیل باشد.[252]

روابط اسرائیل-روسیه پس از مداخله نظامی روسیه در سوریه در سپتامبر ۲۰۱۵ بهبود یافت. از آن زمان تا ژوئیه ۲۰۱۸، نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو و ولادیمر پوتین در مجموع ۹ بار دیدار کردند.[253] قبل و بلافاصله پس از انتخابات ۲۰۱۶ ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا، اسرائیل شروع به لابی کردن ایالات متحده برای منع توافق با روسیه جهت محدود کردن «حضور نظامی ایران در سوریه» در ازای حذف تحریم‌های ایالات متحده علیه روسیه کرد.[254]

در سال ۲۰۱۹، روسیه درخواست ایران برای خرید سیستم دفاع موشکی S-400 را رد کرد. روسلان پوخوف، رئیس مرکز تجزیه و تحلیل استراتژی‌ها و فناوری‌ها در مسکو گفت: «اگر روسیه تصمیم بگیرد S-400 را در اختیار ایران قرار دهد، این یک چالش مستقیم برای عربستان و اسرائیل خواهد بود، بنابراین این اقدام علیه منافع ملی روسیه بدل خواهد گشت».[255]

جستارهای وابسته

منابع
  1. https://www.upi.com/Archives/1985/02/16/Israel-leaves-front-lines-in-south-Lebanon/4591477378000/
  2. Jordan, Will; Radhakrishnan, Rahul (23 February 2015). "Mossad contradicted Netanyahu on Iran nuclear programme". Al Jazeera. Archived from the original on 30 January 2018. Retrieved 22 May 2019.
  3. Mudallali, Amal (8 October 2014). "The Iranian Sphere of Influence Expands Into Yemen". Foreign Policy. Archived from the original on 24 July 2019. Retrieved 22 May 2019.
  4. Shatz, Adam (29 April 2004). "In Search of Hezbollah". The New York Review of Books. Archived from the original on 22 August 2006. Retrieved 14 August 2006.
  5. "Iran punishes Hamas for stance on Syria". Al Arabiya English. 1 June 2013. Archived from the original on 20 October 2017. Retrieved 22 May 2019. Iran's annual financial aid to Hamas is believed to be around $20 million, which helps the group run its government in the Gaza Strip. Both parties enjoyed warm ties since 2006 when Hamas won an election against the Western-backed Fatah movement. But the crisis in Syria has led to problems between them.
  6. Rasgon, Adam (12 February 2018). "Renewed Hamas-Iran ties make risk of two-front war more realistic". The Jerusalem Post. Archived from the original on 12 May 2019. Retrieved 22 May 2019.
  7. Ayyoub, Abeer (21 January 2013). "Iran Strengthens Ties To Palestinian Islamic Jihad". Al-Monitor. Archived from the original on 6 December 2017. Retrieved 18 May 2016.
  8. "Palestinian Islamic Jihad". Council on Foreign Relations. Archived from the original on 11 May 2017. Retrieved 6 December 2014.
  9. Balousha, Hazem (17 September 2013). "Iran Increases Aid to PFLP Thanks to Syria Stance". Al-Monitor. Archived from the original on 18 April 2015. Retrieved 18 May 2016.
  10. "US move turns spotlight on Al Sabreen movement, the arms of Iran in Palestine". Al Arabiya English. 2 February 2018. Archived from the original on 17 August 2019. Retrieved 22 May 2019.
  11. Black, Ian (25 October 2012). "'Israeli attack' on Sudanese arms factory offers glimpse of secret war". The Guardian. Archived from the original on 10 June 2019. Retrieved 6 December 2014.
  12. Blair, David (24 October 2012). "Israeli jets 'bombed weapons factory in Khartoum', Sudan claims". The Daily Telegraph. Archived from the original on 11 July 2018. Retrieved 20 November 2012.
  13. James, Michael (27 March 2009). "Three Israeli Airstrikes Against Sudan". ABC News. Archived from the original on 18 February 2015.
  14. Kais, Roi (13 October 2014). "Iran and Sudan rift could pose a problem for Hamas". Ynet. Archived from the original on 3 April 2016. Retrieved 18 May 2016.
  15. Youssef, Fatah Al-Rahman (12 October 2014). "Omar Al-Bashir: We cannot allow Shi'ite presence in Sudan". Asharq al-Awsat. Archived from the original on 1 April 2016. Retrieved 18 May 2016.
  16. "North Korea may have aided Hezbollah: U.S. Report". Reuters. 13 December 2007.
  17. "North Korea, Hamas, and Hezbollah: Arm in Arm?". 5 August 2014.
  18. "Yemen's Houthi rebels threaten to attack Israel". www.timesofisrael.com.
  19. "Israel strikes Popular Mobilisation Forces' sites in Iraq". Middle East Monitor. 10 September 2019.
  20. "US Officials: Mossad Backing Iranian 'Terrorists'". Haaretz. 2 September 2012. Archived from the original on 6 October 2014. Retrieved 18 October 2014.
  21. "Iraqis, bristling over Israeli airstrike, renew call for U.S. troops to get out". Los Angeles Times. 23 August 2019. Archived from the original on 16 September 2019. Retrieved 16 September 2019.
  22. "UK and Israel agree to confront 'destabilising' Iran behaviour". Belfast Telegraph. 5 September 2019.
  23. "The enemy of my enemy is my friend — an alliance that may save the Middle East". The Hill. 23 August 2019. Archived from the original on 3 September 2019. Retrieved 16 September 2019.
  24. "Israel, UAE and US working together to tackle Iran's 'escalating aggression': Report".
  25. "هنیة لخامنئی: سنجهض مؤامرة طاغوت العصر ترامب وحکّام‌النفاق للقضاء علی القضیة الفلسطینة" [Haniyeh: We will thwart the conspiracy of the Trump era and the rulers of hypocrisy to eliminate the Palestinian cause]. Al Mayadeen (به عربی). 18 January 2018. Archived from the original on 20 January 2018. Retrieved 22 May 2019.
  26. Bell, John; Zada, John (10 November 2011). "Israel's self-fulfilling prophecy on Iran". Al Jazeera. Archived from the original on 20 January 2014. Retrieved 29 August 2014. ...proxy conflict between Israel and Iran...
  27. Gerges, Fawas (5 May 2013). "Israel attacks show Syria's conflict becoming a regional proxy war". The Daily Telegraph. Archived from the original on 29 August 2014. Retrieved 29 August 2014.
  28. Ahmari, Sohrab (9 March 2012). "Iran Around Tel Aviv: An Iranian Writer Travels the Jewish State as the Cold War Between Israel and Iran Gets Hot". Tablet. Archived from the original on 2 July 2019. Retrieved 22 May 2019.
  29. John Hudson (فوریه ۱۴, ۲۰۱۲). «Scenes from the Proxy War Between Iran and Israel». The Wire. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ژوئیه ۱, ۲۰۱۴.
  30. Tarzi, Amin, ed. (2009). Iranian Puzzle Piece: Understanding Iran in the Global Context (Report). Marine Corps University. p. 30. https://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a534959.pdf. Retrieved 22 May 2019. "...Iran believes that a popular referendum would lead to the Jewish state's political dissolution."
  31. Holmes, Oliver; Dehghan, Saeed Kamali (10 May 2018). "Fears grow as Israel and Iran edge closer to conflict". The Guardian. Archived from the original on 27 March 2019. Retrieved 22 May 2019. Israel and Iran have been urged to step back from the brink after their most serious direct confrontation, with Israeli missiles being fired over war-torn Syria in a "wide-scale" retaliatory attack many fear could drag the foes into a spiralling war.
  32. Blanford, Nicholas (23 June 2013). "Why Hezbollah has openly joined the Syrian fight". The Christian Science Monitor. Archived from the original on 15 December 2018. Retrieved 22 May 2019.
  33. Horowitz, Richard (9 April 2014). "Why Is Iran Shipping Arm to Hamas and Hezbollah?". The Blaze. Archived from the original on 25 December 2017. Retrieved 6 December 2014.
  34. Williams, Brian (6 December 2014). "Israel teams with terror group to kill Iran's nuclear scientists, U.S. officials tell NBC News". NBC News. Archived from the original on 29 November 2014. Retrieved 6 December 2014.
  35. Ben-Yishai, Ron (12 January 2012). "Killing the brains". Ynet. Archived from the original on 10 June 2012. Retrieved 27 July 2012.
  36. Bettini, Daniel (13 January 2019). "IDF chief reveals Israel's 'silent' war on Iran". Ynetnews. Archived from the original on 30 July 2019. Retrieved 24 August 2019.
  37. New York Times, 4 Sept. 2019, "The Secret History of the Push to Strike Iran: Hawks in Israel and America Have Spent More than a Decade Agitating for War Against the Islamic Republic’s Nuclear Program. Will Trump Finally Deliver?"
  38. Ahronheim, Anna (7 June 2017). "Top Israeli intel official: Threat of Iran's Mideast dominance 'immediate'". The Jerusalem Post. Archived from the original on 15 July 2019. Retrieved 11 June 2017.
  39. "Tehran's land corridor through Syria, a reality". The Jordan Times. 13 June 2017. Archived from the original on 6 November 2018. Retrieved 22 May 2019.
  40. Perry, Smadar (14 June 2017). "Iran gaining foothold in the region and nearing Israeli border". Ynet. Archived from the original on 2 May 2019. Retrieved 22 May 2019.
  41. "Mossad chief: Iran will pose threat to Israel with or without nuclear deal". The Jerusalem Post. 21 March 2017. Archived from the original on 25 February 2018. Retrieved 22 May 2019.
  42. "Palestine from the viewpoint of Imam Khomeini". Tibayan Cultural and Informational Institute. Archived from the original on 14 September 2016. Retrieved 17 July 2016.
  44. Entessar, Nader (2010). "Kurdish Politics in Regional Context". Kurdish Politics in the Middle East. Rowman & Littlefield. p. 205. ISBN 0739140396.
  45. «ایران پایگاه نظامی دائمی در سوریه می‌سازد». تایمز اسرائیل فارسی. ۱۲ نوامبر ۲۰۱۷.
  46. «ایران ۱۰ پایگاه نظامی در سوریه دارد که دو قرارگاه در نزدیکی مرز اسرائیل است». تایمز اسرائیل فارسی. ۲۱ فوریه ۲۰۱۸.
  47. «جنگ با ایران». دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۹.
  48. "Iran to examine Holocaust evidence". Al Jazeera. 3 September 2006. Archived from the original on 8 June 2013. Retrieved 27 July 2012.
  49. Nikou, Semira N. "Timeline of Iran's Foreign Relations". United States Institute of Peace. Archived from the original on 29 July 2013. Retrieved 6 August 2013.
  50. Selbourne, David (2005). The Losing Battle with Islam. Prometheus Books. p. 202. ISBN 978-1-59102-362-3.
  51. رفسنجانی خواستار حضور مردم در راهپیمایی روز قدس, بی‌بی‌سی فارسی
  52. Goldberg, Jeffrey (14 October 2002). "In the Party of God: Are terrorists in Lebanon preparing for a larger war?". The New Yorker. Archived from the original on 4 January 2015. Retrieved 3 March 2007.
  53. "Iran Massively Rearming Hezbollah in Violation of UN Security Council Resolution". American Chronicle. 28 March 2010. Archived from the original on 19 September 2011.
  54. Background Information on Designated Foreign Terrorist Organizations (Report). United States Department of State. https://2009-2017.state.gov/documents/organization/10300.pdf. Retrieved 23 May 2019.
  55. Norton, Augustus (1987). Amal and the Shi'a: the struggle for the Soul of Lebanon. Austin: University of Texas Press. pp. 167–187. ISBN 0-292-73040-3.
  56. "Israel's Netanyahu says Iran nuclear program delayed six weeks by deal". Fox News. 29 January 2014. Archived from the original on 10 October 2015. Retrieved 22 May 2019.
  57. Murphy, Brian (20 November 2013). "Israel, Gulf in 'Strange Alliance' Against Iran". Yahoo! News. Associated Press. Archived from the original on 26 November 2018. Retrieved 22 May 2019.
  58. "Ya'alon: No More Arab Coalition Against Us, Also Containment Is Victory". The Jewish Press. 5 June 2017. Archived from the original on 1 August 2019. Retrieved 9 June 2017.
  59. Klein, Aaron (27 July 2006). "Iranian soldiers join Hizbullah in fighting". Ynet. Archived from the original on 20 September 2019. Retrieved 22 May 2019.
  60. Tak Kumakura (28 April 2008). "North Koreans May Have Died in Israel Attack on Syria, NHK Says". Bloomberg. Archived from the original on 3 November 2012. Retrieved 28 April 2008.
  61. "Israel carried out 3 attacks on Sudan arms smugglers". Haaretz. 28 March 2009. Archived from the original on 23 October 2017. Retrieved 22 May 2019.
  62. دویچه وله (۴ نوامبر ۲۰۰۹). «توقیف کشتی حامل جنگ‌افزارهای ایرانی توسط اسرائیل».
  63. اسرائیل ده روز در تعقیب کشتی حامل سلاح ایرانی بود، دویچه وله فارسی
  64. "Report: U.S. stopped Israel from attacking 'Hezbollah arms ship'". Haaretz.com. 6 November 2009. Retrieved 19 December 2014.
  65. Pfeffer, Anshel (2009-11-04). "Israel seizes ship in Mediterranean carrying more than 3,000 rockets". Haaretz. Retrieved 2009-11-04.
  66. Boudreaux, Richard (2009-11-04). "Israel seizes ship with alleged Hezbollah-bound arms". Los Angeles Times. Retrieved 2009-11-04.
  67. Yong, William (13 October 2010). "18 Iran Guards Killed by Blast at Their Base". The New York Times. Archived from the original on 15 February 2019. Retrieved 22 May 2019.
  68. Meikle, James (11 January 2012). "Iran: timeline of attacks". The Guardian. Archived from the original on 12 March 2016. Retrieved 23 September 2012.
  69. Zetter, Kim (25 March 2013). "Legal Experts: Stuxnet Attack on Iran Was Illegal 'Act of Force'". Wired. Archived from the original on 7 May 2013. Retrieved 7 May 2013.
  70. "Did Stuxnet Take Out 1,000 Centrifuges at the Natanz Enrichment Plant?" (PDF). Institute for Science and International Security. 22 December 2010. Archived from the original (PDF) on 10 September 2012. Retrieved 7 May 2013.
  71. Brodkin, Jon (27 October 2011). "Spotted in Iran, trojan Duqu may not be "son of Stuxnet" after all". Ars Technica. Archived from the original on 28 October 2011. Retrieved 27 October 2011.
  72. Lee, Dave (4 June 2012). "Flame: Attackers 'sought confidential Iran data'". BBC News. Archived from the original on 4 June 2012. Retrieved 4 June 2012.
  73. "Iran: Israel, US are behind attempt to sabotage Arak reactor". Ynet. 17 March 2014. Archived from the original on 16 July 2018. Retrieved 22 May 2019.
  74. "Iran Says Nuclear Equipment Was Sabotaged". The New York Times. 22 September 2012. Archived from the original on 17 November 2018. Retrieved 22 May 2019.
  75. "Iran official: German firm planted bombs in parts meant for nuclear program". Haaretz. 22 September 2012. Archived from the original on 16 March 2015. Retrieved 22 May 2019.
  76. "Navy intercepts ship with Iranian arms bound for Hamas". The Jerusalem Post. 15 March 2011. Archived from the original on 24 March 2011. Retrieved 22 May 2019.
  77. "Blast at Isfahan damaged nuclear facility". Ynet. 30 November 2011. Archived from the original on 11 July 2019. Retrieved 22 May 2019.
  78. Nisman, Daniel (29 November 2011). "A message from Iran". Ynet. Archived from the original on 23 April 2012. Retrieved 23 September 2012.
  79. "Iran: 7 killed in steel factory blast". Ynet. 12 December 2011. Archived from the original on 23 June 2016. Retrieved 18 May 2016.
  80. Cohen, Dudi (16 December 2011). "Iran: Factory blast death toll reaches 16". Ynet. Archived from the original on 9 July 2019. Retrieved 22 May 2019.
  81. "Iranian missile expert killed in explosion". The Guardian. 14 November 2011. Archived from the original on 10 December 2014. Retrieved 6 December 2014.
  82. Ben-Yishai, Ron (12 January 2012). "Killing the brains". Ynet. Archived from the original on 10 June 2012. Retrieved 27 July 2012.
  83. Sherwood, Harriet (3 February 2012). "Iran 'trying to attack Israeli targets in retaliation for scientists' deaths'". The Guardian. Archived from the original on 10 December 2014. Retrieved 6 December 2014.
  84. Stevens, John; Tree, Oliver (11 October 2011). "'Factions' Of Iran's Government Behind Terrorist Plot, Holder Says". NPR. Retrieved 21 October 2011.
  85. Magnezi, Aviel (13 February 2012). "Israeli missions in India, Georgia targeted". Ynet. Archived from the original on 11 December 2014. Retrieved 6 December 2014.
  86. Azulay, Moran (13 February 2012). "Netanyahu: Iran responsible for attacks on Israeli embassies". Ynet. Archived from the original on 18 November 2018. Retrieved 6 December 2014.
  87. "Israel embassy car blast: Indian intelligence hints at Iran's hand". The Times of India. 14 February 2012. Archived from the original on 8 July 2012. Retrieved 18 May 2016.
  88. "Malaysia police arrest suspect in Bangkok blasts". Ynet. 15 February 2012. Archived from the original on 11 December 2014. Retrieved 6 December 2014.
  89. "Thai police: 2 more suspects in terror case". Ynet. 17 February 2012. Archived from the original on 11 December 2014. Retrieved 6 December 2014.
  90. "Thai official: Iran terrorists targeted Israeli diplomats". Ynet. 15 February 2012. Archived from the original on 11 December 2014. Retrieved 6 December 2014.
  91. رادیو فردا (۶ آذر ۱۳۹۹). «تایلند هویت سه زندانی مبادله‌شده با کایلی مور گیلبرت را تأیید کرد».
  92. بی‌بی‌سی فارسی (۶ آذر ۱۳۹۹). «مبادله کایلی مور-گیلبرت؛ تایلند آزادی سه بمبگذار ایرانی را تأیید کرد».
  93. دویچه وله فارسی (۶ آذر ۱۳۹۹). «تایلند هویت و تحویل سه زندانی ایرانی را تأیید کرد».
  94. "Indian journalist held for attack on Israeli envoy". BBC News India. 7 March 2012. Archived from the original on 8 September 2019. Retrieved 22 May 2019.
  95. "Israel/Iran – Barak hails munitions blast in Iran". Global Intelligence Files. WikiLeaks. 27 February 2012. Archived from the original on 27 July 2012. Retrieved 27 July 2012.
  96. "PM Netanyahu's Remarks Following Terror Attack in Bulgaria". Yeshiva World News. 18 July 2012. Retrieved 27 July 2012.
  97. Eichner, Itamar (20 July 2012). "PM reveals: South Africa attack against Israelis thwarted". Ynet. Archived from the original on 23 July 2012. Retrieved 27 July 2012.
  98. Tait, Robert (23 April 2013). "Iranian travelling on fake Israeli passport 'arrested in Nepal'". The Daily Telegraph. Archived from the original on 29 June 2019. Retrieved 22 May 2019.
  99. "Nigeria nabs terrorists planning attacks on Israelis". The Jerusalem Post. 21 February 2013. Archived from the original on 26 September 2018. Retrieved 22 May 2019.
  100. "Nigeria foils latest Hezbollah plot to attack Israelis". The Jerusalem Post. 30 May 2013. Archived from the original on 26 September 2018. Retrieved 22 May 2019.
  101. "Hezbollah member held in Peru for planning terror attack". Haaretz. 30 October 2014. Archived from the original on 24 September 2015. Retrieved 22 May 2019.
  102. "IAF shoots down UAV in northern Negev". The Jerusalem Post. Archived from the original on 8 May 2013. Retrieved 6 December 2014.
  103. "Hezbollah confirms it sent drone downed over Israel". Reuters. Archived from the original on 26 November 2014. Retrieved 6 December 2014.
  104. "Khartoum fire blamed on Israeli bombing". Al Jazeera. 25 October 2012. Archived from the original on 14 April 2019. Retrieved 25 October 2012.
  105. "Report: Israeli spy satellites spot Iranian ship being loaded with rockets for Gaza". Haaretz. 25 November 2012. Archived from the original on 10 December 2014. Retrieved 6 December 2014.
  106. "The IAEA Says It Has Inspectors At Iran's Fordo Nuclear Site And There Has Been No Explosion". Business Insider. 30 January 2013. Archived from the original on 10 May 2013. Retrieved 26 May 2013.
  107. "IAF shoots down drone from Lebanon off Haifa". The Jerusalem Post. 25 April 2013. Archived from the original on 28 September 2013. Retrieved 22 May 2019.
  108. Lappin, Yakkov (8 May 2013). "Triple explosion reportedly shakes western Tehran". The Jerusalem Post. Archived from the original on 7 November 2018. Retrieved 22 May 2019.
  109. "Hamas says it has resumed ties with Iran". The Tower. 11 December 2013. Archived from the original on 29 August 2018. Retrieved 22 May 2019.
  110. "Israel jails anti-Zionist for offering to spy for Iran". BBC News. 28 January 2014. Archived from the original on 20 June 2019. Retrieved 22 May 2019.
  111. Lappin, Yaakov (5 March 2014). "Israel Navy intercepts Gaza-bound Iranian rocket ship near Port Sudan". The Jerusalem Post. Archived from the original on 11 July 2014. Retrieved 22 May 2019.
  112. Medina, Daniel A. (26 August 2014). "A downed Israeli drone could advance Iran's own drone program". Quartz. Archived from the original on 15 July 2019. Retrieved 22 May 2019.
  113. Okbi, Yasser; Hashavua, Maariv (6 October 2014). "Report: Two dead after explosion in Iranian nuclear facility". The Jerusalem Post. Archived from the original on 5 July 2019. Retrieved 22 May 2019.
  114. Okbi, Yasser; Hashavua, Maariv (10 October 2014). "Report: Hezbollah attack on Har Dov ordered by Iran following explosion at nuclear facility". The Jerusalem Post. Archived from the original on 11 August 2018. Retrieved 22 May 2019.
  115. Kershner, Isabel; Barnard, Anne (7 October 2014). "Hezbollah Attack Along Border With Lebanon Wounds Two Israeli Soldiers". The New York Times. Archived from the original on 6 October 2016. Retrieved 24 February 2017.
  116. «وال استریت جورنال: حمله اسرائیل به ۱۲ کشتی حامل نفت ایران برای سوریه». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۲.
  117. Schwartz، Gordon Lubold, Benoit Faucon and Felicia (۲۰۲۱-۰۳-۱۱). «WSJ News Exclusive | Israeli Strikes Target Iranian Oil Bound for Syria» (به انگلیسی). Wall Street Journal. شاپا 0099-9660. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۲.
  118. «اوج‌گیری حمل محموله‌های نفتی ایران به سوریه». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۲.
  119. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «افزایش صادرات نفت ایران به سوریه در میانه بحران اقتصادی | DW | 16.04.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۲.
  120. "Israel Hack of Iran Port Is Latest Salvo in Exchange of Cyberattacks". New York Times. 19 May 2020.
  121. "Gas explosion at Iran medical clinic kills 19". The Guardian. 1 July 2020.
  122. "Explosion reportedly damages power plant in Iran, the latest in series of blasts". Times of Israel. 4 July 2020.
  123. "Experts: Natanz Explosion Set Back Iran's Nuclear Program by More Than a Year". Haaretz. 8 July 2020.
  124. "Explosion reported at factory near Iran nuclear archive site". Jerusalem Post. 7 July 2020.
  125. "Explosions, power outages reported near Tehran". Jerusalem Post. 10 July 2020.
  126. "Explosion shakes buildings in Tehran - report". Jerusalem Post. 12 July 2020.
  127. "Fire breaks out at petrochemical facility in southwest Iran". Jerusalem Post. 12 July 2020.
  128. "Explosion, fire at gas plant in east Iran". Jerusalem Post. 13 July 2020.
  129. "7 wooden boats catch fire in shipyard at Iran port". Times of Israel. 15 July 2020.
  130. "In latest in series of blasts, explosion reported at Iranian oil pipeline". Times of Israel. 18 July 2020.
  131. "In yet another blast in Iran, explosion hits power plant in Isfahan". Times of Israel. 19 July 2020.
  132. "New 'mysterious' fire reported at Iran factory". Times of Israel. 19 July 2020.
  133. "Iran's nuclear program chief Mohsen Fakhrizadeh assassinated near Tehran". The Jerusalem Post. 27 November 2020. Retrieved 28 November 2020.
  134. بی‌بی‌سی فارسی (۳۱ ژانویه ۲۰۲۱). «جزئیات تازه از بمبگذاری نزدیک سفارت اسرائیل در دهلی؛ 'پیام تهدیدآمیز دربارهٔ سلیمانی و فخری‌زاده'».
  135. رادیو فردا (۱۲ بهمن ۱۳۹۹). ««جیش الهند» مسئولیت انفجار در نزدیکی سفارت اسرائیل را پذیرفت؛ «بازجویی از چند ایرانی»».
  136. ایندیپندنت فارسی (۳۱ ژانویه ۲۰۲۱). «ایران، متهم اصلی انفجار مقابل سفارت اسرائیل در دهلی».
  137. رادیو فردا (۱۴ بهمن ۱۳۹۹). «رسانه‌های اسرائیل: توطئه ایران برای حمله به اماکن دیپلماتیک در شرق آفریقا خنثی شد».
  138. بی‌بی‌سی فارسی (۲ فوریه ۲۰۲۱). «تلویزیون اسرائیل: ایران مأموران خود را برای ارزیابی حمله به سفارت‌های خارجی به آفریقا فرستاده».
  139. «هندوستان تایمز: ایران در بمبگذاری نزدیک سفارت اسرائیل در دهلی نقش داشت». BBC News فارسی. ۲۰۲۱-۰۳-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۸.
  140. «نهادهای ضد تروریسم هند: گروه شیعه تحت حمایت سپاه عامل انفجار دهلی‌نو بود». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۸.
  141. «نیویورک‌تایمز: ایران متهم به دست داشتن در نقشه حمله به سفارت امارات در اتیوپی است». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۶.
  142. ««بازداشت سه عامل حکومت ایران» در ارتباط با طرح حمله به سفارت امارات در اتیوپی». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۶.
  143. «گزارش نیویورک‌تایمز از هسته‌های تروریستی جمهوری اسلامی در آفریقا». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۲-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۶.
  144. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «"حمله به سفارت امارات در اتیوپی، بخشی از توطئه بزرگ ایران" | DW | 15.02.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۶.
  145. «نیویورک تایمز: رژیم ایران با نقشه حمله به سفارت امارات در اتیوپی مرتبط بوده‌است | صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۶.
  146. «نیویورک تایمز: اسرائیل و آمریکا توطئه علیه دیپلمات‌های امارات در اتیوپی را به ایران نسبت دادند». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۱-۰۲-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۶.
  147. «انفجار در کشتی اسرائیلی حامل خودرو در دریای عمان». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۱.
  148. «'انفجار در یک کشتی تحت مالکیت اسرائیل در دریای عمان'». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۱.
  149. «روزنامه کیهان حمله به کشتی باری اسرائیل را با اقدامات نیروهای نیابتی ایران مربوط دانست». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۱.
  150. «گمانه‌زنی مقامات اسرائیلی دربارهٔ نقش ایران در بروز سانحه برای کشتی باربری». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۱.
  151. «گانتز: ایران مظنون اصلی حمله به کشتی باربری اسرائیلی است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۱.
  152. «اسرائیل ایران را در انفجار کشتی هیلوس ری 'مظنون می‌داند'». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۱.
  153. «کشتی باربری اسرائیل سه روز پس از انفجار مرموز به دوبی رسید». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۱.
  154. «نتانیاهو: حمله به کشتی اسرائیلی کار ایران بود». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۱.
  155. «انفجار کشتی تحت مالکیت اسرائیل؛ نتانیاهو ایران را مسئول دانست، تهران 'قویا' تکذیب کرد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۱.
  156. «یک مقام اسرائیلی ایران را به «ترور زیست‌محیطی» و آلوده کردن سواحل اسرائیل متهم کرد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۴.
  157. «اسرائیل ایران را به خاطر نشت شدید نفت در مدیترانه مقصر دانست». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۴.
  158. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «یک "کشتی متعلق به سپاه پاسداران" در دریای سرخ مورد حمله قرار گرفت | DW | 07.04.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۷.
  159. «یک کشتی سپاه پاسداران در دریای سرخ «هدف حمله قرار گرفت»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۷.
  160. «نیویورک تایمز: اسرائیل به آمریکا دربارهٔ حمله به کشتی ایرانی ساویز خبر داده بود». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۷.
  161. «نیویورک تایمز: اسرائیل، آمریکا را از حمله به «ساویز» مطلع کرده بود». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۴-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۷.
  162. «گزارش‌ها از حمله به یک کشتی ایرانی در دریای سرخ؛ نیویورک تایمز: اسرائیل، آمریکا را دربارهٔ حمله مطلع کرد | صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۷.
  163. «حمله به کشتی ایرانی 'ساویز' در دریای سرخ؛ ایران: آسیب جزئی بوده». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۷.
  164. «حادثه برای شناور ایرانی در دریای سرخ- اخبار نظامی | دفاعی | امنیتی - اخبار سیاسی تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۷.
  165. Ibrahim, Arwa (12 September 2014). "Golan unrest spells militant threat for Israel's Syria borders". Middle East Eye. Archived from the original on 25 March 2016. Retrieved 18 May 2016.
  166. Lamrani, Omar (20 June 2017). "The Race to the Iraqi Border Begins". Stratfor. Archived from the original on 19 October 2017. Retrieved 22 May 2019.
  167. Chulov, Martin (16 May 2017). "Iran changes course of road to Mediterranean coast to avoid US forces". The Guardian. Archived from the original on 15 April 2019. Retrieved 22 May 2019.
  168. Ravid, Barak (23 August 2017). "Netanyahu: I told Putin Iranian forces must be removed from Syria". Haaretz. Archived from the original on 12 November 2017. Retrieved 30 April 2018.
  169. "Israel acts decisively in Syria". The Australian. 12 September 2017. Retrieved 22 May 2019.
  170. "Iran building a permanent military base in Syria — report". The Times of Israel. 10 November 2017. Archived from the original on 3 June 2019. Retrieved 22 May 2019.
  171. "Israel strikes Syrian weapons en route to Hezbollah". The Jerusalem Post. 30 January 2013. Archived from the original on 24 May 2013. Retrieved 22 May 2019.
  172. Ahronheim, Anna (17 March 2017). "Netanyahu: Syria strikes were to block transfer of weapons to Hezbollah". The Jerusalem Post. Archived from the original on 17 March 2017. Retrieved 27 October 2017.
  173. "Israeli missiles hit military post near Damascus: Syrian state TV". Reuters. 2 December 2017. Archived from the original on 15 February 2019. Retrieved 22 May 2019.
  174. Bachner, Michael (30 July 2019). "Israel said to hit Iranian sites in Iraq, expanding strikes on missile shipments". The Times of Israel. Archived from the original on 31 July 2019. Retrieved 24 August 2019.
  175. Tercatin, Rosella (23 August 2019). "American officials confirm Israel behind strikes in Iraq – report". Jerusalem Post. Archived from the original on 13 September 2019. Retrieved 13 November 2019.
  176. "i24NEWS". www.i24news.tv. Archived from the original on 5 November 2019. Retrieved 2019-09-17.
  177. "Israel Is Escalating Its Shadow War With Iran. Here's What to Know". Archived from the original on 22 November 2019. Retrieved 5 December 2019.
  178. "Lebanese President: Israeli attacks are a declaration of war - Arab-Israeli Conflict - Jerusalem Post". www.jpost.com. Archived from the original on 27 November 2019. Retrieved 9 January 2020.
  179. "Lebanon president: Israel drone attack a declaration of war". www.aljazeera.com. Archived from the original on 26 August 2019. Retrieved 9 January 2020.
  180. "Lebanese defiant after drone strikes, Israelis near border unfazed". August 26, 2019. Archived from the original on 18 December 2019. Retrieved 9 January 2020 – via www.reuters.com.
  181. "How the US can learn from Israel to counter Iran". Defense News. 23 April 2020.
  182. "Netanyahu warns Hezbollah against playing with fire after frontier incident". 27 July 2020 – via Reuters.
  183. "Israeli army says one of its drones crashed inside Lebanon". 26 July 2020.
  184. "Lebanon's Hezbollah denies infiltration attempt or clashes near Lebanese frontier". 27 July 2020 – via Reuters.
  185. "i24NEWS". i24 News.
  186. Azhari, Timour. "Lebanon's Hezbollah accuses Israel of fabricating border clash". Al Jazeera English.
  187. بی‌بی‌سی فارسی (۲۴ دی ۱۳۹۹). «۴۰ کشته در یکی از مرگبارترین حملات هوایی اسرائیل به سوریه».
  188. رادیو فردا (۱۶ بهمن ۱۳۹۹). «حمله جنگنده‌های اسرائیلی به «جنوب سوریه و مواضع حزب‌الله» در قنیطره».
  189. بی‌بی‌سی فارسی (۱۶ بهمن ۱۳۹۹). «سوریه از حمله هوایی تازه 'اسرائیل' خبر داد».
  190. «حمله هوایی تازه اسرائیل به اهدافی در نزدیکی پایتخت سوریه». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۵.
  191. «حمله موشکی منتسب به اسرائیل به «مواضع مرتبط با ایران» در جنوب دمشق‎». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۱.
  192. «سوریه از حمله هوایی اسرائیل به حومه دمشق خبر داد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۱.
  193. Iranian Strategy in Syria بایگانی‌شده در ۱ فوریه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine, Institute for the Study of War, Executive Summary + Full report, May 2013
  194. Iran boosts support to Syria, telegraph, 21 February 2014
  195. BBC Newsnight, report on Iranian military advisor Hadari, 28 October 2013 'Iran's Secret Army' بایگانی‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine, بایگانی‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
  196. "Syria's crisis: The long road to Damascus: There are signs that the Syrian regime may become still more violent", The Economist, 11 February 2012.
  197. "Tehran: 2,100 Iranian soldiers killed in Syria and Iraq". Middle East Monitor. 7 March 2018. Retrieved 11 November 2018.
  198. "What Does Syria Mean for the Region's Shia". Carnegie Endowment for International Peace. Retrieved 11 November 2018.
  199. Phillip Smyth (8 March 2016). "How Iran Is Building Its Syrian Hezbollah". The Washington Institute. Retrieved 17 September 2016.
  200. "Iran mourns 7 Afghans killed fighting for Damascus ally". Daily Star Lebanon. Retrieved 7 May 2015.
  201. "The Zainabiyoun Brigade: A Pakistani Shiite Militia Amid the Syrian Conflict". Jamestown Foundation. Retrieved 28 July 2016.
  202. "Hezbollah deploying elite force to Aleppo: Iran media". NOW. 8 August 2016. Retrieved 8 August 2016.
  203. Omar al-Jaffal Contributor; Iraq Pulse (29 October 2013). "Iraqi Shiites Join Syria War". Al-Monitor. Retrieved 4 November 2013.
  204. Michael Knights and Matthew Levitt (January 2018). "The Evolution of Shia Insurgency in Bahrain". The Washington Institute for Near East Policy. Retrieved 11 November 2018.
  205. "Bahraini group 'among militias backing Assad'". Trade Arabia. 20 November 2015. Retrieved 11 November 2018.
  206. نسیم آنلاین (۲۷ اسفند ۱۳۹۳). «"سربازان مختار" در بحرین چه می‌کنند؟».
  207. Hubbard, Ben (20 March 2014). "Syrian Fighting Gives Hezbollah New but Diffuse Purpose". The New York Times. Archived from the original on 25 May 2014. Retrieved 30 May 2014. ....the fighting has also diluted the resources that used to go exclusively to facing Israel, exacerbated sectarian divisions in the region, and alienated large segments of the majority Sunni population who once embraced Hezbollah as a liberation force... Never before have Hezbollah guerrillas fought alongside a formal army, waged war outside Lebanon or initiated broad offensives aimed at seizing territory.
  208. Deeb, Lara (31 July 2006). "Hizballah: A Primer". Middle East Report. Archived from the original on 19 October 2011. Retrieved 31 May 2011.
  209. Goldman, Adam (28 May 2014). "Hezbollah operative wanted by FBI dies in fighting in Syria". Washington Post. Archived from the original on 29 May 2014. Retrieved 30 May 2014. ...Hasan Nasrallah has called the deployment of his fighters to Syria a 'new phase' for the movement, and it marks the first time the group has sent significant numbers of men outside Lebanon's borders.
  210. "Iran–Syria vs. Israel, Round 1: Assessments & Lessons Learned". Defense Industry Daily. 13 September 2013. Archived from the original on 25 January 2013. Retrieved 19 February 2013.
  211. "Huge Beirut protest backs Syria". BBC News. 8 March 2005. Archived from the original on 2 June 2007. Retrieved 7 February 2007.
  212. "Hariri: Sunnis 'refuse' to join Hezbollah-Al Qaida war". Gulf News. AFP. 25 January 2014. Archived from the original on 31 January 2014. Retrieved 22 May 2019.
  213. "UN: Hezbollah has increased military strength since 2006 war". Haaretz. 25 October 2007. Archived from the original on 29 September 2013. Retrieved 5 September 2013.
  214. Frykberg, Mel (29 August 2008). "Mideast Powers, Proxies and Paymasters Bluster and Rearm". Middle East Times. Archived from the original on 9 August 2011. Retrieved 31 May 2011. And if there is one thing that ideologically and diametrically opposed Hezbollah and Israel agree on, it is Hezbollah's growing military strength.
  215. Barnard, Anne (20 May 2013). "Hezbollah's Role in Syria War Shakes the Lebanese". The New York Times. Archived from the original on 13 June 2013. Retrieved 20 June 2013. Hezbollah, stronger than the Lebanese Army, has the power to drag the country into war without a government decision, as in 2006, when it set off the war by capturing two Israeli soldiers.
  216. Morris, Loveday (12 June 2013). "For Lebanon's Sunnis, growing rage at Hezbollah over role in Syria". The Washington Post. Archived from the original on 5 November 2013. Retrieved 20 June 2013. ... Hezbollah, which has a fighting force generally considered more powerful than the Lebanese army.
  217. Filkins, Dexter (30 September 2013). "The Shadow Commander". The New Yorker. Archived from the original on 19 July 2014. Retrieved 4 October 2013. From 2000 to 2006, Iran contributed a hundred million dollars a year to Hezbollah. Its fighters are attractive proxies: unlike the Iranians, they speak Arabic, making them better equipped to operate in Syria and elsewhere in the Arab world.
  218. "Archived copy". Archived from the original on 2018-06-12. Retrieved 2015-02-19.
  219. "Hizbullah's learning curve: Deadly experience". The Economist. 22 August 2015. Archived from the original on 24 August 2015. Retrieved 24 August 2015.
  220. See More than 570 thousand people were killed on the Syrian territory within 8 years of revolution demanding freedom, democracy, justice, and equality.
  221. "Hamas's Izz al-Din al-Qassam Brigades". Government of Australia. Archived from the original on 22 August 2011. Retrieved 1 August 2011.
  222. "Sudan, Iran sign military cooperation agreement". Sudan Tribune. 8 March 2008. Archived from the original on 10 October 2017. Retrieved 9 June 2017.
  223. Feteha, Ahmed; Gunn, Michael (27 March 2015). "Sudan Joining Saudi Campaign in Yemen Shows Shift in Region Ties". Bloomberg. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 18 May 2016.
  224. Mannes, Aaron (2004). Profiles in Terror: The Guide to Middle East Terrorist Organizations. Rowman & Littlefield. p. 201.
  225. Rekhess, Elie (May 1995). "The Terrorist Connection – Iran, The Islamic Jihad and Hamas". Justice. 5. Archived from the original on 12 December 2017. Retrieved 9 June 2017 – via Fas.org.
  226. "Palestine Islamic Jihad (PIJ)". National Counterterrorism Center. Archived from the original on 16 October 2014. Retrieved 22 May 2019.
  227. "Palestinian Islamic Jihad". Government of Australia. Archived from the original on 20 August 2006. Retrieved 9 June 2017.
  228. "The Gaza Strip: Who's in charge?". The Economist. 29 March 2014. Archived from the original on 5 July 2014. Retrieved 22 May 2019.
  229. Clandestine Service History: Overthrow of Premier Mossadeq of Iran, Mar. 1954: p. iii.
  230. Ends of British Imperialism: The Scramble for Empire, Suez, and Decolonization. I.B.Tauris. 2007. pp. 775 of 1082. ISBN 978-1-84511-347-6. Archived from the original on 6 December 2019. Retrieved 30 September 2019.
  231. "Secrets of History: The United States in Iran". The New York Times. January 20, 2013. Archived from the original on 20 January 2013.
  232. CIA declassifies more of "Zendebad, Shah!" – internal study of 1953 Iran coup بایگانی‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine, Danielle Siegel and Malcolm Byrne, National Security Archive, Feb. 12, 2018
  233. Love, Robert William. History of the U.S. Navy. Harrisburg: Stackpole Books, 1992. شابک ‎۰−۸۱۱۷−۱۸۶۳−۸ p. 787
  234. Tarzi, Amin, ed. (2009). Iranian Puzzle Piece: Understanding Iran in the Global Context (Report). Marine Corps University. p. 24. https://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a534959.pdf.
  235. Marcus, Jonathan (16 September 2019). "Why Saudi Arabia and Iran are bitter rivals". BBC News. Retrieved 31 October 2019.
  236. See:
  237. Fathollah-Nejad, Ali (25 October 2017). "The Iranian–Saudi Hegemonic Rivalry". Belfer Center. Retrieved 19 September 2019.
  238. Klare, Michael (1 June 2013). "Welcome to Cold War II". Tom Dispatch. RealClearWorld. Retrieved 6 October 2016.
  239. Meyer, Henry; Wishart, Ian; Biryukov, Andrey (13 February 2016). "Russia's Medvedev: We Are in 'a New Cold War'". Bloomberg L.P. Retrieved 6 October 2016.
  240. Simpson Jr., George L. (1 March 2010). "Russian and Chinese Support for Tehran". Middle East Quarterly. Retrieved 16 March 2018.
  241. Blanchard, Ben (16 November 2017). "China's Xi offers support for Saudi amid regional uncertainty". Reuters. Retrieved 16 March 2018.
  242. Erickson, Amanda (20 December 2017). "What's behind the feud between Saudi Arabia and Iran? Power". The Washington Post. Retrieved 18 September 2019.
  243. "The 'Cold War' between Iran and Saudi Arabia is heating up. Here are 5 things you should know about it". Agence France-Presse. 12 November 2017. Retrieved 18 September 2019.
  244. Greg Myre (25 September 2006). "Olmert reportedly held secret meeting with king of Saudi Arabia". International Herald Tribune. Retrieved 6 January 2014.
  245. YASSER OKBI (5 January 2016). "IDF officer to Saudi paper: Israel has 'common language' with moderate Arab states". MAARIV HASHAVUA. Retrieved 5 January 2016.
  246. "Report: U.S. , Israel helped train Iranian dissidents". Haaretz. 7 April 2012. Archived from the original on 13 May 2015. Retrieved 22 May 2019.
  247. Eileen Barker (2016). Revisionism and Diversification in New Religious Movements. Routledge. p. 174. ISBN 978-1-317-06361-2.
  248. Thomas Juneau, Sam Razavi (2013), Iranian Foreign Policy Since 2001: Alone in the World, Routledge Studies in Middle Eastern Politics, Routledge, p. 124, ISBN 978-1-135-01389-9
  249. "Ahmadinejad: US behind terror attacks". Press TV. 18 July 2010. Archived from the original on 20 July 2010. Retrieved 19 July 2010.
  250. "Russia, Syria sign agreement for major arms deal". World Tribune. 26 January 2005. Archived from the original on 10 October 2017. Retrieved 22 May 2019.
  251. Margelov, Mikhail (10 September 2004). "Ближневосточные горизонты внешней политики России" [Russia's Middle Eastern horizons]. GlobalRus (به روسی). Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 22 May 2019.
  252. Cohen, Ariel (20 March 2007). "Russia's New Middle Eastern Policy: Back to Bismarck?". Jerusalem Issue Briefs. Institute for Contemporary Affairs. 6 (25). Archived from the original on 18 August 2018. Retrieved 22 May 2019.
  253. "Analysis: The message in the Netanyahu - Putin meeting - Israel News - Jerusalem Post". www.jpost.com. Archived from the original on 21 December 2019. Retrieved 16 September 2019.
  254. Entous, Adam (10 July 2018). "Israeli, Saudi, and Emirati Officials Privately Pushed for Trump to Strike a "Grand Bargain" with Putin". Archived from the original on 24 October 2019. Retrieved 16 September 2019 – via www.newyorker.com.
  255. "Russia Rejects Iran's Request To Buy S-400 Systems". Defense World.net. 31 May 2019. Archived from the original on 31 May 2019. Retrieved 16 September 2019.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.