ملی-مذهبی
ملی-مذهبی گرایشی سیاسی است که بصورت مشخص در ایرانِ پس از انقلاب ۱۳۵۷ پس از سرکوب شدید گروه‌های مختلف سیاسیِ شرکت‌کننده در انقلاب و انشعابات در این گروه ها، با این عنوان شکل گرفتند. ریشه‌های این نوع فعالیت سیاسی همراه با حفظ دین‌داری (اسلام، شیعه) و سوسیال دموکراسی است که در گروهای تشکیل‌دهندهٔ این مجموعه وجود دارد. اما خود این اصطلاح، بعد از فوت روح‌الله خمینی و در اواخر ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، گروه‌های اپوزیسیون با اندیشه‌های سوسیال دموکرات به دنبال تلاش آن‌ها برای حضور در عرصه‌های انتخاباتی از سوی روزنامه نگاران و خودشان به عنوان فعالی ملی- مذهبی نامیده شدند. این تلاش پس از انشعاب تعدادی از نهضت آزادی و جبهه ملی، در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی منجر به ایجاد گروهی به رهبری عزت‌الله سحابی بنام فعالان ملی مذهبی شد.[1]
ملی-مذهبی | |
|---|---|
| بنیان‌گذار | عزت‌الله سحابی |
| بنیان‌گذاری | ۱۹۹۹ |
| ستاد | تهران:81 |
| روزنامه | ایران فردا :81 پیام هاجر چشم‌انداز ایران |
| مرام سیاسی | مردم‌سالاری اسلامی:83 سوسیال دموکراسی:81 جمهوریخواهی:83 پرهیز از خشونت:79 |
| طیف سیاسی | چپ میانه:83 |
| دین | شیعه |
| وابستگی بین‌المللی | None |
| وبگاه | |
تاریخچه جریانات تحول خواه مذهبی در ایران
نسل اول اصلاح طلبان مذهبی ایران با ظهور سید جمال الدین اسدآبادی در انقلاب مشروطه پا گرفت.
نسل دوم این گرایش در دهه سی با چهره هایی چون مهدی بازرگان در دوره اول فکری خود و یدالله سحابی، پدر عزت الله سحابی، کوشیدند تا اسلام را با علوم تجربی آشتی دهند.[2]
نسل سوم این موج از دهه چهل به بعد پدیدار و در آثار دوره دوم فکری مهندس بازرگان، آثار علی شریعتی و برخی بنیان گذاران سازمان مجاهدین خلق و در کارنامه فکری و سیاسی کسانی چون عزت الله سحابی بر آن بودند تا الگوهای مدیریت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جامعه را از متون مرجع اسلامی استخراج کنند.
نسل چهارم اصلاح طلبان مذهبی ایران در دومین دهه جمهوری اسلامی بر نقد استبداد دینی و تفسیر تک صدایی متون مرجع، در آثار کسانی چون عبدالکریم سروش و مجتهد شبستری شکل گرفت.[3]
مشارکت جریان ملی-مذهبی در سیاست و انتخابات ایران
گروه‌های اصلی این جریان سیاسی از زمان تشکیل بصورت غیر فعال و بیشتر با اعلام حمایت از کاندید و گروه مورد نظر در جناح چپ جمهوری اسلامی در اکثر انتخابات ها از زمان تشکیل تا سرکوب‌های شدید پس از انتخابات 88 و تا انتخابات ریاست جمهوری 1396 شرکت کردند. بعد از انتخابات ۱۳۸۸ و حوادث پس از آن فعالان گروه های ملی مذهبی با سرکوب و بازداشت شدید مواجه شدند و با مرگ عزت الله سحابی در سال ۱۳۸۹ بسیاری از این فعالان به خارج از ایران مهاجرت کردند.
در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۷۶ از موسسان این جریان یعنی عزت الله سحابی در انتخابات ثبت نام و رد صلاحیت شد. سپس گروه فعالان ملی مذهبی از محمد خاتمی در این انتخابات حمایت کردند.
در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۰ نیز گروه فعالان ملی مذهبی از محمد خاتمی اعلام حمایت کرد.
روز دوشنبه 6 ژوئن 2005 پس از جلسه ای بین مصطفی معین و ابراهيم يزدی، عزت الله سحابی و... نهضت آزادی ايران و گروه فعالان ملی مذهبی با صدور بيانيه مشترکی از نامزدی مصطفی معين، کانديدای مورد حمايت گروه های معروف به اصلاح طلبان پيشرو در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۴ حمایت کردند.
در ۵ خرداد ۱۳۸۸ شورای فعالان ملی و مذهبی از مردم خواست برای ایجاد "تغییر در قوه مجریه" فعالانه در انتخابات شرکت کنند و به نامزدهای اصلاح طلب رأی دهند. سپس این گروه در بیانیه دیگری بصورت مشخص از میرحسن موسوی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ حمایت کرد.
در ۲۲ خرداد ۱۳۹۲ کنشگران ملی – مذهبی خارج از کشور طی بیانیه ای به اعلام همبستگی با مشارکت جویان انتخابات ریاست جمهوری۱۳۹۲ در داخل کشور پرداخته و از نامزدی حسن روحانی حمایت کرده است.
گروه‌های متشکل
- روند جدایی(محمد محمدی گرگانی- محمد حسین رفیعی
- گروه مجله چشم‌انداز لطف‌الله میثمی
- جامعه زنان انقلاب اسلامی اعظم طالقانی
- گروه ایران فردا عزت‌الله سحابی
- جنبش مسلمانان مبارز حبیب‌الله پیمان
- جاما نظام الدین قهاری
- منفردین: مسعود پدرام - علیرضا رجایی-حسین شاه حسینی-محمد بسته نگار[4]
اعضای برجسته
- تقی رحمانی
- رضا علیجانی
- هدی صابر
- محمد حسین رفیعی
- احمد زیدآبادی
- سعید مدنی
- مسعود پدرام
- عزت‌الله سحابی
- حسین شاه حسینی
- حبیب‌الله پیمان
- اعظم طالقانی
- محمد بسته نگار
- احمد زیدآبادی
جستارهای وابسته
منابع
- «ملی- مذهبی‌ها - محمدعلی مهرآسا - اخبار روز». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۰.
- «سحابی؛ همراهی انتقادی از چپ با اصلاح‌طلبی مذهبی». BBC News فارسی. ۲۰۱۱-۰۶-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
- «سحابی؛ همراهی انتقادی از چپ با اصلاح‌طلبی مذهبی». BBC News فارسی. ۲۰۱۱-۰۶-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
- «نظام و تسویه حساب با ملی- مذهبی‌ها و نهضت آزادی». دریافت‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۱۷.
پیوند به بیرون
- وبگاه ملی مذهبی (این سایت ارگان رسمی این تشکیلات نیست اما مطالب افراد موسوم به ملی مذهبی را منتشر می‌کند)