بهزاد نبوی

بهزاد نبوی در سال ۱۳۴۷ به همراه سه نفر دیگر از جمله مصطفی شعاعیان، رضا عسگریه و پرویز صدری، جبهه دموکراتیک خلق را تأسیس کرد که تشکلی مخفی و مسلح بود. وی از خرداد ۱۳۵۱ به دلیل تحت تعقیب بودن به‌طور مخفیانه زندگی می‌کرد. اسم مستعار او در این دوران حمید جهان‌بین بود. سرانجام وی در مرداد ۱۳۵۱ بازداشت گردید. او نحوه بازداشت خود را اینگونه شرح می‌دهد: «یک روز ساعت چهار صبح، قبل از آن که برای نماز بیدار شوم، ناگهان با سرو صدایی از خواب پریدم. یواشکی از پنجره به داخل حیاط نگاه کردم؛ دیدم ساواکی‌ها دور تا دور حیاط خانه، با مسلسل و یوزی ایستاده‌اند. به پشت ساختمان رفتم، متأسفانه خانه را طوری ساخته بودند که اطرافش باز بود و به ساختمان‌های دیگر راه نداشت. دیدم پشت ساختمان را هم محاصره کرده‌اند. آن موقع به همراه خودم اسلحه نداشتم، تنها یک سیانور داشتم، آن را در دهانم گذاشتم و پس از چند لحظه دستگیر شدم. خوشبختانه یا متأسفانه سیانور کار نکرد.»

او به مدت بیست ماه در زندان انفرادی بود که یک سال آن را در زندان اوین و بقیه را در زندان قزل قلعه گذراند. در پائیز ۱۳۵۲ به حبس ابد محکوم گردید که در دادگاه تجدید نظر به ۱۰ سال کاهش پیدا کرد. وی پیش از این نیز در دوران دانشجویی خود نیز دو مرتبه دستگیر شده بود اما این بازداشت‌ها به مرحله دادگاه نرسیدند.

بهزاد نبوی دربارهٔ دوران زندان انفرادیش می‌گوید: «زندان اوین شرایط سخت‌تری داشت. در اوین نه ملاقاتی داشتیم و نه اجازه هواخوری منظم می‌دادند. گاهی اوقات تا دو ماه به هواخوری نمی‌رفتیم. روزی ده ساعت در سلول پیاده‌روی می‌کردم تا مقاومت کف پا برای شلاق بالا رود.»[7] آشنایی و دوستی نزدیک وی با محمدعلی رجایی در زندان اوین در سال ۱۳۵۴ آغاز گردید.

بهزاد نبوی از بهمن ۱۳۵۷ تا مرداد ۱۳۵۸ عضو کمیته مرکزی انقلاب اسلامی بود. پس از آن تا آبان ۱۳۵۸ به صورت تمام وقت در سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی به فعالیت می‌پرداخت. در آبان ۱۳۵۸ با حکم شورای انقلاب اسلامی به عضویت شورای سرپرستی صدا و سیما درآمد. در شهریور ۱۳۵۹ و با انتخاب محمدعلی رجایی به عنوان نخست‌وزیر، به سمت وزیر مشاور در امور اجرایی منصوب شد. همچنین وی در دولت محمد علی رجایی مسئولیت سخنگوی دولت و رئیس ستاد بسیج اقتصادی را نیز بر عهده داشت. از دیگر فعالیت‌های مهم او در این دوره مدیریت مذاکرات مربوط به آزادسازی گروگان‌های آمریکایی بود که به بیانیه الجزایر منتهی گردید. بهزاد نبوی در دو دولت میر حسین موسوی وزیر صنایع سنگین بود. وی در اواخر دورهٔ جنگ با معرفی دولت و حکم هاشمی رفسنجانی به عنوان مسئول پشتیبانی ستاد فرماندهی کل قوا منصوب شد. پس از وزارت صنایع سنگین تا خرداد ۱۳۷۶ مشاور مدیرعامل شرکت مپنا و عضو هیئت مدیره شرکت پتروپارس بود. از سال ۱۳۷۹ به مدت چهار سال نماینده و نایب رئیس مجلس ششم بود که در اعتراض به «نظارت استصوابی» به همراه ۱۳۸ نماینده دیگر استعفا کرد.[8] بهزاد نبوی به‌همراه علی اکبر محتشمی از جمله پیشروان حرکت اصلاح‌طلبی در ایران بودند که در انتخابات مجلس سال ۱۳۹۲ توسط شورای نگهبان از شرکت در انتخابات منع شدند.[9]

نبوی در دادگاه متهمان به کودتای مخملی

بهزاد نبوی در پی حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری دورهٔ دهم، یک‌روز بعد از انتخابات بازداشت شد.[10] وی در ۹ مهر ۱۳۸۸، به دلیل وخامت حالش از زندان روانه بیمارستان شد و تحت عمل جراحی قرار گرفت.[11] وی در تاریخ ۵ آذر ۱۳۸۸ به منظور مرخصی ۱۰ روزه آزاد شد.[12] در همین حال خبرگزاری ایلنا این خبر را با عنوان «آزادی بهزاد نبوی قوت گرفت» منتشر کرد. وی در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۸۸ به شش سال حبس تعزیری محکوم گردید.[13] وی در روز نخست خرداد ۱۳۹۳ با پایان یافتن دوران محکومیتش از زندان اوین آزاد شد.[14] ولی به دلیل اتهام به فعالیت تبلیغی علیه نظام در زندان، با حکم شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب به یک سال حبس تعزیری محکوم شد؛ ولی به تشخیص رئیس دادگاه مبنی بر وضعیت جسمی نابسامان وی، مجازات حبس او را به ۱۰ میلیون تومان جزای نقدی بدل از حبس، تغییر کرد.[15] انتشار عکسی از بهزاد نبوی در روز انتخابات ۷ اسفند ۱۳۹۴ درحالیکه عصازنان برای شرکت در انتخابات مجلس دهم و مجلس خبرگان پنجم به حوزهٔ رای‌گیری می‌رفت بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های فارسی‌زبان داشت. این عکس که از کهولت و خمودگی نبوی حکایت می‌کرد باعث شگفتی رسانه‌ها شد.

• بهزاد در دولت، بسیار کوشا، منطقی، برنامه‌ریز و قوی بود، نوروز، برداشت شده در ۲۶ مرداد ۱۳۸۸.

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به بهزاد نبوی در ویکی‌گفتاورد موجود است.

• خاطرات بهزاد نبوی
• گفتگو با بهزاد نبوی در رادیو صدای نو - ۱۳۹۷