شورای ملی مقاومت ایران

در ۳۰ تیر ۱۳۶۰ تشکیل شورای ملی مقاومت به ریاست جمهوری ابوالحسن بنی صدر و نخست‌وزیری مسعود رجوی در تهران اعلام شد. این شورا هدف خود را ائتلاف همه نیروهای مخالف نظام جمهوری اسلامی به منظور سرنگونی این نظام و استقرار دموکراسی در ایران اعلام کرده بود.[3][4]

بنا به اساسنامه شورا بعد از سرنگونی نظام جمهوری اسلامی، دولت موقت تنها ۶ ماه در قدرت خواهد بود و وظیفه اصلی‌اش برگزاری انتخابات آزاد برای تشکیل مجلس مؤسسان و قانون‌گذاری ملی و انتقال قدرت به نمایندگان مردم ایران است. ۲۵ کمیسیون در شورای ملی مقاومت ایران اساس دولت موقت ائتلافی را پس از سرنگونی تشکیل می‌دهند. ریاست هر کمیته را یکی از شخصیت‌های عضو شورا که در زمینه مزبور تخصص دارد بر عهده دارد.[5][6]

شورای ملی مقاومت ایران دارای ۵۳۰ عضو شامل نمایندگان اقلیت‌های قومی و مذهبی مانند کردها، بلوچ‌ها، ارامنه، کلیمیان و زرتشتیان است.[5][6] زنان ۵۰ درصد اعضای این شورا را تشکیل می‌دهند.[5][6] مسئول شورا مسعود رجوی است. شورا یک دبیرخانه و ۶ دبیر دارد که امور اداری شورا را برعهده دارند.

نخستین رئیس‌جمهور در شورای مقاومت ابوالحسن بنی صدر بود و سپس در ۱۳۷۲ شورای ملی مقاومت ایران مریم رجوی را بعنوان «رئیس‌جمهور» دوران انتقال برگزید.[3][7] در ساختار قبلی شورا ابوالحسن بنی صدر به عنوان ریاست جمهور و مسعود رجوی به سمت ریاست دولت موقت و نخست‌وزیر منصوب شده بودند.[7]

نماد شورای ملی مقاومت در شهریور ۱۳۷۲، نشان شیروخورشید را به‌عنوان آرم رسمی شورا برگزید و مقرر نمود در پرچم ایران از این علامت که «از دوران باستان مظهر نگاهبانی ایران‌زمین بوده و در طول تاریخ به‌عنوان آرم ایرانیان به‌کار رفته‌است»، استفاده گردد.[7]

بر اساس مصوبات شورا، صرفنظر از وزن و موقعیت اعضای شورا، کلیه اعضاء دارای یک رأی بوده و همه تصمیم گیریها بر مبنای اکثریت آراء اتخاذ می‌شود.

سازمانهای عضو این شورا به شرح زیر است:

• سازمان مجاهدین خلق ایران

سازمان مجاهدین خلق ایران در سال ۱۳۴۴ تأسیس گردید. بدنه اصلی این سازمان در حال حاضر در آلبانی و دیگر کشورهای اروپایی است.[8][9] دبیرکل این سازمان زهرا مریخی است که در ۱۵ شهریور ۱۳۹۶ در کنگره سراسری مجاهدین به مناسبت پنجاه و دومین سالگرد تأسیس این سازمان به این سمت انتخاب شد.[10][11][12] سایر اعضای این سازمان در کشورهای مختلف اروپایی و آمریکایی حضور دارند.

• جمعیت اقامه

در سال ۱۳۵۹ با نام «جمعیت اقامه» تأسیس شد و دربرگیرندهٌ روشنفکران مذهبی و غیرمذهبی و هم‌چنین متخصصان و تکنوکرات‌های ایرانی می‌باشد و توسط یک روحانی به نام جلال گنجه‌ای نمایندگی می‌شود. وی از شاگردان قدیمی روح‌الله خمینی بود ولی بعد از تشکیل سازمان مجاهدین خلق ایران هوادار این سازمان شد[13] که به‌دلیل تأکید خمینی بر ولایت فقیه، از او فاصله گرفت. گنجه‌ای در زمان محمدرضا شاه، زندانی سیاسی بود.

• شاخه هویت از چریکهای فدایی خلق

یک انشعاب از گروه چپ سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران است که با وابستگی به مسکو به‌شدت مخالف بود. این شاخه سازمان در سال ۱۳۶۳ متقاضی عضویت در شورای ملی مقاومت شد و در سال ۱۳۶۴ به‌عضویت این شورا پذیرفته شد. مهدی سامع، مهندس مکانیک، نمایندهٔ این سازمان در شورا، از سال ۱۳۴۹ تا ۵۷ در زندانهای نظام پهلوی به‌سر برده‌است.[5][14]

• کانون توحیدی اصناف

متشکل از بازاریان و صاحبان صنایع مخالف جمهوری اسلامی است که در سال ۱۳۵۸ تأسیس شد. نمایندهٔ کانون توحیدی اصناف در شورای ملی مقاومت، ابراهیم مازندرانی، اهل تبریز، از تجار سابق بازار تهران و از زندانیان سیاسی زمان نظام پهلوی می‌باشد.[5][6]

• استادان متعهد دانشگاه‌ها و مدارس عالی

متشکل از استادان دانشگاه می‌باشد و در سال ۱۳۵۹ تأسیس شد. استادان عضو این گروه در جریان آنچه که انقلاب فرهنگی نامیده می‌شد. محمدعلی شیخی، استاد سابق دانشکدهٔ فنی دانشگاه تهران، نمایندگی این گروه در شورا را به‌عهده دارد.[5][6]

• شورای ملی مقاومت ایران