بابا آدم (سرده)

بابا آدم که باردان، فیلگوش ، آراقیطون، علف پیرزن و پینه خاله(نام علمی: Arctium) نیز نامیده می‌شود گیاهی است علفی و دوساله از تیره گل‌ستاره‌ای‌ها (Asteraceae). گیاهی است که به اندازه یک متر و نیم تا دو متر ارتفاع رشد می‌کند. با برگ‌های درشت و خشن و سبز رنگ با گل‌های توپ مانند و به اندازه فندق یا بزرگتر از آن در باغچه و کنار آبها و یونجه زارها مراتع و مزارع می‌روید.

بابا آدم
آرایه‌شناسی
فرمانرو: گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده): گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده): دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده): آستریدها
راسته: میناسانان
تیره: مرکبیان
تبار: Cynareae[1]
سرده: Arctium
Species
  • A. lappa
  • A. minus
  • A. minus nemorosum
  • A. pubens
  • A. tomentosum

این گیاه در اطراف تهران، البرز، راه چالوس، خراسان، کرمان، رودبار، تفرش،ارومیه اروپا و شمال آمریکا می‌روید و در بعضی نقاط پرورش داده می‌شود.

این سرده در ایران ۴ گونه علفی چند ساله دارد، بابا آدم (گیاه) «Arctium lappa»، بابا آدم صغیر «Arctium minus» و دو گونه بابا آدم خویی «Arctium palladinii» و بابا آدم برگه پهن «Arctium platylepis» که علاوه بر ایران در شرق اروپا، آناتولی، قفقاز، ماورای قفقاز و ترکمنستان نیز می‌رویند.[2]
بابا آدم ازگروه کاسنی ها به شمار می رود.این گیاه از سوی رومیان باستان شناسایی شده و فوایدآن برای سلامتی مشخص شده است.[3]

ترکیب شیمیایی

از تجزیهٔ شیمیایی ریشهٔ بابا آدم مواد زیر بدست آمده‌است: اینولین، پلی استیلنها، اسید آرکتیک، اسید پروپیونیک، اسید بوتیریک ، اسید لوریک، اسید استئاریک، اسید پالمیتیک، هورمون‌های گیاهی، تانن و پلی‌فنولیک اسید. از تجزیهٔ شیمیایی تخم بابا آدم موارد زیر بدست آمده‌است: یک گلوکزید تلخ به نام آرکتین Arctin، اسید کلروژنیک، لاپائول A,B، ژرماکرانولید.

از تجزیهٔ شیمیایی برگ‌های بابا آدم موارد زیر بدست آمده‌است: آرکتیول، فوکینون، فوکینانولید، بتا- ئودسمول، پتازیتولون، اِرِموفیلن، تاراکساسترول. به‌طور کلی دم کرده یا جوشانده برگ، ریشه و تخم بابا آدم خاصیت ضد میکروبی و آنتی تومور دارد.

کاربرد درمانی

ریشه، برگ تخم و میوه بابا آدم برای درمان سرطان‌ها، رماتیسم، نقرس، ناراحتی‌های معده، کلیه، بیماری‌های پوستی حتی ریزش موواگزما، گلو درد، ورم لوزه‌ها، سرفه، سرخک، بر زخم‌ها، آبسه‌ها و مرض قند کاربرد دارد. در طب قدیم ریشه گیاه باباآدم طبیعت سرد و خشک داشته‌است. ریشه این گیاه به علت داشتن مقدار زیاد آهن علاج کم خونی می‌باشد. همچنین از ریشه آن برای درمان سرماخوردگی، التیام کهیر و اگزما استفاده می‌شود. از برگ این گیاه برای معالجه سرگیجه، رماتیسم، تنظیم قند خون، رفع درد و سوزش ناشی از گزیدگی و درمان کچلی استفاده می‌شود. تخم این گیاه نیز در پزشکی کاربرد دارد و برای ضد عفونی کردن، درمان ناراحتی‌های ریوی و گلو درد به کار گرفته می‌شود. همچنین ضد کرم معده و روده می‌باشد.

جستارهای وابسته

پانویس

  1. "tribe Cynareae". Flora of North America. Retrieved 2008-01-04.
  2. مظفریان، فرهنگ نام‌های گیاهان ایران، ۵۲.
  3. طب گیاهی-ترجمه دکتر قدیر گلکاریان

منابع

  • مظفریان، ولی‌الله (۱۳۷۵). فرهنگ نام‌های گیاهان ایران: لاتینی، انگلیسی، فارسی. تهران: فرهنگ معاصر. شابک ۹۶۴-۵۵۴۵-۴۰-۴.

دکتر محمد صادق رجحان (۱۳۷۷درمان بوسیله گیاهان دارویی، مرکز فرهنگی آبا

پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ بابا آدم (سرده) موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.