بادرنجبویه
بادْرَنجبویه یا بادَرشبی[1] (نام علمی: Dracocephalum) نام یک سرده از تیره نعناعیان است.
| بادرنجبویه | |
|---|---|
 | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| راسته: | نعناسانان |
| تیره: | نعناعیان |
| سرده: | Dracocephalum |
این گیاه از راسته نعناسانان (Lamiales) و تیره نعناعیان (Lamiaceaes) است که بین ماه‌های تیر و مرداد گل می‌دهد. رویشگاه اصلی این گیاه قسمت وسیعی از شرق مدیترانه است. امروزه به منظور بهره‌برداری‌های تزیینی و طبی و تولید عسل، این گیاه را در باغ‌ها و مزارع کشت می‌کنند.
ویژگی‌ها
ساقه‌های گیاهان این سرده راست و چهار گوش بوده و پوشیده از کرک است. از کنار برگ‌هایش، گل‌هایی با کاسبرگ‌های رنگی می‌روید که در وهله اول زرد کم رنگ است، سپس به سفید و در نهایت به بنفش تبدیل می‌شود. می‌توان گفت تمام گیاه، عطر لیموی تندی از خود ساطع می‌کند.
بادرنجبویه یا بادرشبی سرده‌ای است شامل گیاهان علفی یا بوته‌ای چندساله و به‌ندرت یک‌ساله با ساقه‌های پرشمار و برگ‌های تخم‌مرغی یا تخم‌مرغی ـ مثلثی یا تخم‌مرغی ـ مستطیلی و با برگ‌هایی با دندانه‌های منتهی به نوک بلند و خارمانند اغلب در انتها و در حاشیه و کاسهٔ گل لوله‌ای ـ استکانی و دارای ۱۰ تا ۱۵ رگه و لبهٔ زبرین سه‌دندانه‌ای و دندانهٔ میانی پهن‌تر و لبهٔ زیرین دودندانه‌ای، رگه‌های منشعب‌منشعب و شبکه‌مانند، در قاعده در محل زاویهٔ بین دو دندانه ضخیم و دارای تاخوردگی، جام گل آن در محل لبه‌ها پهن و بادکرده و دارای چهار پرچم و فندقچهٔ آن مستطیلی و دارای زائدهٔ غشایی در انتها.[2]
این گیاه بومی مناطق مدیترانه ای است و در اروپا و آسیا نیز می روید و در ایران در کنار مجاری آب ها و مناطق اطراف تهران، در شمال ایران در رشت و اطراف آن ، رودبار و در آذربایجان و مناطق شرقی ایران و استان های غربی می روید.
همه این گونه‌های گیاهی در طب سنتی به عنوان ضد نفخ و مقوی و همچنین برای درمان احتقان، سردرد، درد معده و کبد استفاده می‌شود.
منابع
- «بادَرشبی 1» [گیاهان دارویی] هم‌ارزِ «Dracocephalum, dragonhead»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سیزدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (ذیل سرواژهٔ بادَرشبی 1)
- "فرهنگستان زبان و ادب فارسی". 1396. Persianacademy.Ir. Accessed December 4 2017. بایگانی‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Dracocephalum». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۴.
